Investigation of the Effects of Shipping Performance Factors on Ship Types by Fuzzy DEMATEL and ANP Methods

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 3, 588 - 605, 20.09.2023

Murat Yorulmaz , Yusuf Baykan

https://doi.org/10.28979/jarnas.1224708

Cited By: 1

Öz

In the maritime sector, which has international competition and irregular market cycles, shipping performance is one of the most important factors for shipping companies that want to establish a competitive advantage. Shipping performances can be evaluated using critical performance indicators presented within the scope of the shipping key performance indicators/factors (Shipping KPIs) project currently managed by BIMCO. Determining the deficiencies in current practices by making performance measurements and evaluations of shipping companies, ships and ship fleets and reaching optimum performance by eliminating these deficiencies will provide competitive advantage. In this context, FDEMATEL and ANP methods, which are multi-criteria decision-making methods, were used in this study, which was carried out to reveal the importance of the factors affecting shipping performance, the level of interaction between them and the effects of these factors on ship types in terms of shipping companies. Eight basic Shipping KPIs and "information management performance and digitalization performance" factors, which are thought to be important in the evaluation of shipping performance, were evaluated. Research findings show that the most important factors among the shipping performance factors and the factors with high interaction with other factors are "F7-technical", "F4-cruise safety" and "F5-operational" performance, respectively, and "S3-container ships" in terms of performance. show that the ship type with the highest performance. In this study, by adding new factors to Shipping KPIs factors, importance levels of Shipping KPIs factors, causal relationships between them and the performance of ship types according to these factors were investigated for the first time with a multi-criteria fuzzy integrated model.

Anahtar Kelimeler

Shipping performance, performance indicators, ship management, FDEMATEL, ANP

Gemicilik Performans Faktörlerinin Gemi Türlerine Etkisinin Bulanık DEMATEL ve ANP Yöntemleriyle İncelenmesi

Öz

Uluslararası rekabet ve düzensiz piyasa döngülerine sahip denizcilik sektöründe, rekabet üstünlüğü kurmak isteyen gemicilik işletmeleri için önemli unsurların başında gemicilik performansı gelmektedir. Gemicilik performansları, günümüzde BIMCO tarafından yönetilmekte olan gemicilik anahtar performans göstergeleri/faktörleri (Shipping KPIs) projesi kapsamında sunulan kritik performans göstergeleri kullanılarak değerlendirilebilmektedir. Gemicilik işletmelerinin, gemilerin ve gemi filolarının performans ölçüm ve değerlendirmelerini yaparak mevcut uygulamalardaki eksiklikleri belirlemesi ve bu eksiklikleri gidererek optimum performansa ulaşılması rekabette avantaj sağlayacaktır. Bu kapsamda, gemicilik işletmeleri açısından, gemicilik performansına etki eden faktörlerin önem derecelerini, aralarındaki etkileşim düzeylerini ve bu faktörlerin gemi türlerine olan etkilerini ortaya çıkartmak amacıyla yapılan bu çalışmada, çok kriterli karar verme yöntemlerinden FDEMATEL ve ANP yöntemleri kullanılmıştır. Sekiz temel Shipping KPIs ile gemicilik performansının değerlendirilmesinde önemli oldukları düşünülen ‘‘bilgi yönetim performansı ve dijitalleşme performansı’’ faktörleri değerlendirmeye alınmıştır. Araştırma bulguları, gemicilik performansı faktörleri arasında en önemli ve diğer faktörlerle etkileşimi yüksek olan faktörlerin sırasıyla ‘‘F7-teknik’’, ‘‘F4-seyir emniyeti’’ ve ‘‘F5-operasyonel’’ performans olduğunu ve performans açısından da ‘‘S3-konteyner gemilerinin’’ en yüksek performansa sahip gemi türü olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada Shipping KPIs faktörlerine yeni faktörler ilave edilerek Shipping KPIs faktörlerinin önem düzeyleri, aralarındaki nedensel ilişkiler ve bu faktörlere göre gemi türlerinin performansları, çok kriterli bulanık bütünleşik bir modelle ilk kez incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gemicilik performansı, gemi yönetim, performans göstergeleri, ANP, FDEMATEL

Kaynakça

• Akal, Z. (2000). İşletmelerde performans ölçüm ve denetimi. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi.
• Aksu, M. (1987). Gemi işletmeciliğinde yatırım kararları ve proje değerlemesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi. İstanbul.
• Alemdağ, A. (2006). Gemi yönetiminde strateji ve performans: Türkiye analizi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sakarya.
• Amirrudin, M., Nasution, K., & Supahar, S. (2021). Effect of variability on Cronbach alpha reliability in research practice. Jurnal Matematika, Statistika dan Komputasi, 17(2), 223-230.
• Aydoğan, E. (2020). Denizcilik işletmelerinde insan kaynakları yönetim uygulamalarının işletme performansına etkileri. Doktora Tezi. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Bao, T., Xie, X., Long , P. (2017). Shipping enterprise performance evaluation under uncertainty base on multiple-criteria evidential reasoning approach. World Conference on Transport Research, 25, 2757-2768. https://doi.org/10.1016/j.trpro.2017.05.220
• Başhan, V., Demirel, H. (2019). Application of fuzzy DEMATEL technique to assess most common critical operational faults of marine boilers. Journal of Polytechnic, 2019; 22 (3) 545-555. https://doi.org/10.2339/politeknik.426644
• Bayyurt, N. (2007). İşletmelerde performansın değerlendirmenin önemi ve performans göstergeleri arasındaki ilişkiler. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (53), 577-592. Erişim adresi:https://dergipark.org.tr/en/pub/iusskd/issue/898/10090
• Beridze, J. (2020). Gürcistan bankacılık sektöründe etkinlik ve verimlilik analizi: Veri zarflama analizi uygulaması. Yüksek Lisans Tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bursa.
• BIMCO Shipping KPIs (2021). 14.03.2021 tarihinde https://www.shipping-kpi.org/about adresinden ulaşıldı.
• BIMCO Shipping KPIs (2018). The Shipping KPI Standard V3.0. 20.03.2021 tarihinde https://www.shipping-kpi.org/book/pages/introduction adresinden ulaşıldı.
• BIMCO Shipping KPIs (2020). The Shipping KPI Standard V4.0. 16.03.2021 tarihinde https://www.shipping-kpi.org/book/pages/introduction adresinden ulaşıldı
• Biçer, T. (1997). Güçlü insan güçlü şirket. Human Resources, 1(7), 12-14.
• Bilici, A. (2012). Gemi adamlarının işe alımı, eğitimi ve performans değerlendirmelerinin .net teknolojisi ile geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Bucak, A. G. U., & Demirel H. (2018) Uluslararası Deniz Taşımacılığının Geleceği Ve Temel Problemlerinin Dematel Yöntemiyle Değerlendirilmesi. IV. INTERNATIONAL CAUCASUS-CENTRAL ASIA FOREIGN TRADE AND LOGISTICS CONGRESS Eylül, 7-8, Didim/AYDIN
• Chen, W. C., Chang, H. P., Lin, K. M., Kan, N. H. (2015). An efficient model for NPD performance evaluation using DEMATEL and fuzzy ANP—Applied to the TFT-LCD Touch Panel Industry in Taiwan. Energies, 8(10), 11973-12003. https://doi.org/10.3390/en81011973
• Chou, T.-Y., Liang, G.-S. (2001). Application of a fuzzy multicriteria decision-making model for shipping company performance evaluation. Maritime Policy & Management, 28(4), 375-392. https://doi.org/10.1080/03088830110049951
• Cihangir, E. (2014). Kurumsal performans yönetimi ve yüksek performanslı organizasyonların özellikleri. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, (5), 37-54. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2282
• Clarkson Research Services (2021). Service. 24.03.2021 tarihinde https://www.clarksons.com/ adresinden erişildi
• Çaylan, D. Ö., Palamut, M. (2016). Gemi işletmeciliğinde etkinlik ve performans göstergeleri: gemi sahibi işletmede bir uygulama. Verimlilik Dergisi, (1), 49-83. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/verimlilik/issue/24178/256449
• Deniz Ticaret Odası, DTO (2020). Denizcilik sektör raporu. 25.03.2021 tarihinde https://www.denizticaretodasi.org.tr/tr/yayinlarimiz/sektorraporu adresinden erişildi
• Dragomir, C., Parsons, J., Choi, J., Estimo, E. (2018). Key performance indicators (KPI) for evaluating economic efficiency of gender policies in shipping companies with mixed crews. Constanta Maritime University Annal, 27(223), 131-136.
• Duru, O., Bulut, E., Huang, S., Yoshida, S., (2013). Shipping Performance Assessment and the Role of Key Performance Indicators (KPIs): 'Quality Function Deployment' for Transforming Shipowner's Expectation. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2195984
• Gong, X., Wu, X., Luo, M. (2019). Company performance and environmental efficiency: A case study for shipping enterprises. Transport Policy, 82, 96-106. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2018.04.008
• Hetherington, C., Flin, R., Mearns, K. (2006). Safety in shipping: The human element. Journal of safety research, 37(4), 401-411. https://doi.org/10.1016/j.jsr.2006.04.007
• Jenssen, J., Randoy, T. (2007). The performance effect of innovation in shipping companies. Maritime Policy & Management, 33(4), 327-343. https://doi.org/10.1080/03088830600895485
• Keleş, M. Ö., Kum, S. (2019). Türk koster işletmeciliğinde “üçüncü taraf” ve “tam kurum içi” yönetimler arası gemicilik performans endekslerine dayalı karşılaştırma. Journal of ETA Maritime Science, 7(1), 65-77. https://doi.org/10.5505/jems.2019.32154
• Kocaman, G. (2017). Lojistik performans, işletme performansı, işgören performansı ve işgören memnuniyeti ilişkisi: Turizm işletmelerinde bir uygulama. Doktora Tezi. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kastamonu.
• Konsta , K., Plomaritou, E. (2012). Key Performance Indicators (KPIs) and Shipping Companies . International Journal of Business and Management, 7(10), 142-155. http://dx.doi.org/ijbm.v7n10p142.
• Korucuk, S., & Memiş, S. (2019). Yeşil Liman Uygulamalari Performans Kriterlerinin DEMATEL Yöntemi Ile Önceliklendirilmesi: İstanbul Örneği. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 134-148.
• Kuo, S.-Y., Lin, P.-C., Lu, C.-S. (2017). The effects of dynamic capabilities, service capabilities, competitive advantage, and organizational performance in container shipping. Transportation Research Part A, 95, 356-371. https://doi.org/10.1016/j.tra.2016.11.015
• Lun, Y., Lai, K.-H., Wong, C., Cheng, T. (2015). Environmental governance mechanisms in shipping firms and their environmental performance. Transportation Research, 78, 82-92. https://doi.org/10.1016/j.tre.2015.01.011
• Noye, D. (2002). Manager les performances [Managing Performance]. Paris: Insep Consulting Editions. Öcal, M. (2020). İnsan kaynakları yönetimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi Ders Notları. Samsun.
• Özer, M. (2009). Performans yönetimi uygulamalarında performansın ölçümü ve değerlendirilmesi. Sayıştay Dergisi, 20(73), 3-29. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/sayistay/issue/61529/918970
• Özkan, M. (2018). BULANIK ÇIKARIM SİSTEMİ İLE BİREYSEL PERSONEL PERFORMANSININ DEĞERLENDİRİLMESİNDE BİR UYGULAMA. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 372-388. Panayides, P. M., Gray, R. (1997). Marketing the professional ship management service. Maritime Policy and Management, 24(3), 233-244. https://doi.org/10.1080/03088839700000028
• Panayides, P. M. (2001). Professional ship management: Marketing and strategy. England: Ashgate Publishing Ltd. Panayides, P. M. (2003). Competitive strategies and organizational performance in ship. Journal of Maritime Policy & Management, 20(2), 123-140. https://doi.org/10.1080/0308883032000084850
• Parmenter, D. (2010). Key performance indicators developing, implementing, and using winning KPIs. Canada: Wiley.
• Polat, Ç., & Merdivenci, F., (2022). Dış Ticaret Firmalarının Liman Seçim Kriterleri Üzerine Bulanık Dematel Yaklaşımı: Antalya Vaka Çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi , 14(1), 122-150.
• Porter, M. E. (1991). Towards a dynamic theory of strategy. Strategic Management Journal, 12, 95-117. https://doi.org/10.1002/smj.4250121008
• Rialland, A., Nesheim, D., Norbeck, J., Rodseth , O. (2014). Performance-based ship management contracts using the shipping KPI standard. WMU Journal of Maritime Affairs , 13(2), 191-206. https://doi.org/10.1007/s13437-014-0058-9
• Saaty, T. L. (2008). Decision making with the analytic hierarchy process. International Journal of Services Sciences, 1(1), 83-98.
• Shahzadi, I., Javed, A., Pirzada , S., Nasreen, S., Khanam, F. (2014). Impact of employee motivation on employee performance. European Journal of Business and Management , 6(23), 159-167.
• Sharpe, A. (2002). Productivity concepts, trends and prospects: on overview. The Review of Economic Performance and Social Progress 2002: Towards a Social Understanding of Productivity, 2, 29-56.
• The KPI Institute (2021). KPI 101. 18.03.2021 tarihinde https://smartkpis.kpiinstitute.org/kpi-101/metrics-kpis-kris-and-analytics adresinden erişilmiştir
• Tunçer, P. (2013). Örgütlerde performans değerlendirme ve motivasyon. Sayıştay Dergisi, (88), 87-108. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/sayistay/issue/61543/919093
• Türen , U., Gökmen , Y., Tokmak, İ. (2013). İnsan kaynakları yönetimi uygulamalarının işletme performansına etkisi: İşletmelerin sahip oldukları bilgi ve iletişim teknolojileri kabiliyetlerinin aracılık rolü. Business and Economics Research Journal, 4(4), 103-129.
• Türker, T., Murat, E. T. Ö. Z., & Türker, Y. A. (2016). Determination of effective critical factors in successful efficiency measurement of university departments by using fuzzy DEMATEL method. Alphanumeric Journal, 4(1).
• Türkiye İstatistik Kurumu, TÜİK (2020). Taşıma şekillerine göre dış ticaret. 19.03.2021 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dis-Ticaret-Istatistikleri-Subat-2021-37414 adresinden erişilmiştir
• Wang, Y.-J. (2014). The evaluation of financial performance for Taiwan container shipping companies by fuzzy TOPSIS. Applied Soft Computing, 22, 28-35. https://doi.org/10.1016/j.asoc.2014.03.021
• Woo, J.-K., Moon, D.-H. (2014). The effects of slow steaming on the environmental performance in liner shipping. Maritime Policy & Management, 41(2), 176-191.
• Yang, C.-C., Marlow, P., Lu, C.-S. (2009). Assessing resources, logistics service capabilities, innovation capabilities and the performance of container shipping services in Taiwan. International Journal of Production Economics, 122(1), 4-20. https://doi.org/10.1080/03088839.2013.819131
• Yılmaz, Ö. (2006). İşletmelerde dış kaynaklardan yararlanma ve işletme performansı üzerindeki etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Balıkesir.
• Yılmaz, F., Önaçan, M. B. K. (2019). Otonom gemi teknolojisine dair gelişmeler ile Türk denizcilik ve gemi inşa sektörüne etkileri üzerine nitel bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 11(1), 57-86. https://doi.org/10.18613/deudfd.614836
• Yorulmaz, M., Birgün. S. (2017). Maritime transport logistics service capabilities impact on customer service and financial performance: an application in the Turkish maritime sector. Journal of Business Research, 3(9), 468-486.
• Yorulmaz, M. (2019). Çalışan algısına göre gemi performansı ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 1053-1065. https://doi.org/10.33692/avrasyad.543658
• Yorulmaz, M., Alnıpak, S. (2020). Yönetici düzeyindeki gemi adamlarının elektronik seyir teknolojileri kullanımının teknoloji kabul modeli ile incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 16(29), 1928-1954. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/opus/issue/56333/689259
• Yuen, K., Thai, V., Wong, Y., Wang, X. (2018). Interaction impacts of corporate social responsibility and service quality on shipping firms’ performance. Transportation Research Part A, 113, 397-409. https://doi.org/10.1016/j.tra.2018.04.008
• Yükçü, S., Atağan, G. (2009). Etkinlik, etkililik ve verimlililk kavramlarının yarattığı karışıklık. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 1-13. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/atauniiibd/issue/2671/34982