Yaşam Hakkı ve Diplomatik Dokunulmazlık Bağlamında Cemal Kaşıkçı’nın Öldürülmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 23 - 36, 19.07.2021

Berk Cem Tatar

Öz

Bu çalışmada Amerika Birleşik Devleti’nde mukim olan Suudi Arabistan vatandaşı gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki Suudi Arabistan başkonsolosluğunda Suudi infaz ekibi tarafından öldürülmesi çerçevesinde Suudi Arabistan, ABD ve Türkiye’nin sorumlulukları incelenmiştir. Öncelikle Suudi Arabistan nezdinde yaşam hakkı üzerinde durulmuş ve ABD ve Türkiye’nin saldırı öncesi Kaşıkçı’nın korunması sorumluluğu incelenmiştir. Sonra Kaşıkçı’nın öldürülmesi sırasında Türkiye’nin konsolosluğa farazi bir müdahalesi ile 1961 ve 1963 tarihli Viyana Konvansiyonlarının uygulanabilirliği karşılaştırılmıştır. En son kısımda ise pozitif yükümlülük kavramı dâhilinde etkin soruşturma yürütmeye çalışan Türkiye’nin diplomatik dokunulmazlık çerçevesinde önüne çıkan veya çıkartılan engeller tartışılmıştır. Türkiye’nin söz konusu soruşturma kapsamında at(a)madığı adımların üzerinde durulmuş, bu yollara alternatif yollar belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cemal Kaşıkçı, Yaşam Hakkı, Pozitif Yükümlülük, Diplomatik Dokunulmazlık

Assassination of Jamal Khashoggi in the Context of Right to Life and Diplomatic Immunity

Öz

This study examines the obligations of the USA and Turkey within the framework of the assassination of Jamal Khashoggi, a Saudi citizen who lives in the USA, by a Saudi hitman team in the Saudi Consulate in Istanbul. Firstly, the right to life within the meaning in Saudi Arabia is dwelled on and the protection of Mr. Khashoggi prior to the assassination is examined in the context of the positive dimension of the right to life. After that, during the assassination incident, Turkey’s hypothetical intervention to the consulate and the applicability of two Vienna Conventions, which date 1961 and 1963, are compared. In the last part, the obstacles, within the framework of diplomatic immunities, were put forward before Turkey, which tries to conduct an effective investigation in the realm of positive obligation, is examined. The steps, which Turkey could and could not take in terms of the aforementioned investigation have been focused and alternative ways to these steps are indicated.

Anahtar Kelimeler

Jamal Khashoggi, Right to Life, Positive Obligation, Diplomatic Immunity

Kaynakça

• 1. Allam, Wael (2014), “The Arab Charter on Human Rights: Main Features”, Arab Law Quarterly. 2. Aust, Anthony (Haziran 2012), “Handbook of International Law”, Cambridge University Press.
• 3. Aybay, Rona (Mart 2020), “Tarih ve Hukuk Açısından Konsolosluk”, 2. Basım, Literatür Yayınları.
• 4. Baran, Deniz, “Consular immunity or impunity? Jamal Khashoggi's murder puts diplomatic privileges in doubt”, MIDDLE EAST EYE, 21 Ekim 2018, (https://www.middleeasteye.net/opinion/consular-immunity-or-impunity-jamal-khashoggis-murder-puts-diplomatic-privileges-doubt) (Erişim Tarihi = 23.02.2021).
• 5. Duquet, Sanderjin (2019), “Immunities of Diplomatic and Consular Personnel – An Overview”, The Cambridge Handbook of Immunities and International Law, Cambridge University Press.
• 6. Gormley, W. Paul (Mayıs 2020), “The Right to Life in International Law”, 16 Denver Journal of International Law & Policy (1987) (book review).
• 7. Milanovic, Marko (Mart 2019), “The Murder of Jamal Khashoggi: Immunities, Inviolability and the Human Right to Life”, Human Rights Law Review, Oxford University Press.
• 8. Novaković, Marko (Ed.) (2020), “Diplomatic Immunity Evolution and Recent Country Developments”, Palgrave Macmillan Press.
• 9. Tatar, Berk Cem; Erdeve, Tarık (2020/2), “AİHM İçtı̇hatları Netı̇cesı̇nde Ortaya Çıkan Pozı̇tı̇f Yükümlülük Kavramı ve COVID-19 Vı̇rüsüne Karşı Mücadelede Bu Yükümlülüklerı̇nı̇ İhlal Eden Devletlerı̇n Bı̇rleşı̇k Krallık ve İtalya Özelı̇nde Hukukı̇ Sorumlulukları”, Türk Ceza Hukuku Derneği, Suç ve Ceza.