Öğrenme-Öğretme Ortamlarına Teknoloji Entegrasyonu Sürecinde İlkokul Düzeyinde Dijital Materyallerin Kullanım Durumlarının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 65 - 80, 24.06.2020

Eylem Öztürk , İbrahim Gökdaş

Öz

Bilişim teknolojilerindeki gelişim ve yönelimler, diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de eğitime teknoloji entegrasyonunu gerekli kılmış, MEB konuya ilişkin projeler geliştirmeye ve uygulamaya başlamıştır. Türkiye’de eğitime teknoloji entegrasyonu bağlamında gerçekleştirilen büyük bütçeli yatırımların hedefine ulaşması, teknoloji entegrasyonunun doğru ve amacına dönük gerçekleştirilmesini gerektirmektedir. Ancak öğretmenlerin dijital materyallerden yararlanma durumlarına ilişkin belirsizlikler söz konusudur. Bu belirsizliğin giderilmesine katkı sunma bağlamında gerçekleştirilen bu araştırmada ilkokul öğretmenlerinin derslerinde dijital materyallerden yararlanma durumları çeşitli boyutlarıyla incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, tam donanımlı 9 ilkokuldaki 1. ve 2. sınıflar ile öğretmenleri oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında yapılandırılmış gözlem tekniğinden yararlanılmıştır. Gözlemler, Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı 4. sınıfında öğrenim gören ve Okul Deneyimi dersini alan 48 öğretmen adayına yetiştirme eğitimi verilerek gerçekleştirilmiştir. Yapılan gözlemler sonucunda 219 gözlem formu değerlendirmeye alınmıştır. Gözlem formunda yer alan nicel veriler Yüzde ve Frekansları alınarak, nitel veriler ise betimsel analiz yöntemi kullanılarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda ilkokul 1. ve 2. sınıf öğretmenlerinin derslerinde dijital materyallerden eğitsel amaçlı yararlanma durumlarının istenilen düzeyde olmadığı gözlemlenmiştir. Derslerde kullanılan dijital materyallerin öğrencilerin konuyla ilgili bilgi edinmelerine katkı sağladığı, derse karşı olan ilgiyi ve katılımı arttırdığı belirlenmiştir. Ancak kullanılan dijital materyallerin daha çok bireysel öğrenmeyi ön plana çıkardığı, işbirliği ve grup çalışması için, öğrenci-öğrenci etkileşimini desteklemek için kullanılmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

dijital materyal, dijital içerik, eğitime teknoloji entegrasyonu

Kaynakça

• Acker, F. V., Buuren, H. v., Kreijns, K., & Vermeulen, M. (2013). Why teachers use digital learning materials: The role of self-efficacy, subjective norm and attitude. Educ Inf Technol, 18, 495–514. DOI 10.1007/s10639-011-9181-9
• Aksoy, N. C. (2014). Dijital oyun tabanlı matematik öğretiminin ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin başarılarına, başarı güdüsü, öz-yeterlilik ve tutum özelliklerine etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aktürk, V. (2012). Sosyal bilgiler dersinde animasyon ve dijital harita kullanımının öğrencilerin mekânı algılama becerilerine yönelik etkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Aydın, M. (2005). Bütünleştirici öğrenme kuramına uygun bilgisayar destekli dijital deney araçları ile fen laboratuar deneyleri tasarlama ve uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Balım, A. G., Aydın, G., Türkoğuz, S., Yılmaz, S. N., ve Evrekli, E. (2013). Fen ve teknoloji öğretmenlerine yönelik teknoloji destekli kavram haritaları uygulamaları, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 412-424.
• Baran, B. (2010). Experiences from the Process of designing lessons with interactive whiteboard: ASSURE as a Road Map, Contemporary Educational Techology, 1(4), 367-380.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (15. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Cüre, F., Özdener, N. (2008). Öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) uygulama başarıları ve BİT’e yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34 (34), 41-53. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue /7802/102247
• Çaka, C. (2018). Farklı İnfografik tasarımlarının öğrenme çıktılarına, bilişsel yüke ve motivasyona etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Daşdemir, İ. ve Doymuş, K. (2012). Fen ve teknoloji dersinde animasyon kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına, öğrenilen bilgilerin kalıcılığına ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(3), 33-42.
• Davey, L. (1991). The Application of Case Study Evaluations, Practical Assessment, Research & Evaluation, 2(9), 1-2.
• DPT. (2006). Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem Planı (2006-2010). Ankara: DPT Müsteşarlığı Yayın No: DPT: 2698
• EBA, (2018). 20.12.2018, http://www.eba.gov.tr/
• Ellis-Behnke, R., Gilliland, J., Schneider, G. E. & Singer, D. (2005). Educational Benefits of a Paperless Classroom Utilizing Tablet Pcs. Syllabus. Massachusetts Institute of Technology, Cambridge, Massachusetts. 1-10. http://download.101com.com/syllabus/conf/summer2005/PDFs/Posters/S_wps.pdf
• Erensayın, E. ve Güler, Ç. (2017). EBA platformundaki ders materyallerinin eğitsel yazılım değerlendirme ölçütlerine göre değerlendirilmesi, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 657-678.
• Fishbein, M., & Yzer, M. C. (2003). Using theory to design effective health behaviour interventions. Communication Theory, 13, 164–183.
• Gaffney, M. (2010). Enhancing teachers' take-up of digital content: factors and design principles in teknology adoption. Education Services Australia Limited, 164-171.
• Gökulu, A. (2013). Bilgisayar destekli öğretimin etkisinin incelenmesi ve maddenin tanecikli yapısı konusu ile ilgili öğrencilerin kavram yanılgılarının tespiti. International Journal of Social Science, 6(5), 571-585.
• Gülcü, A., Solak, M., Aydın, S., ve Koçak, Ö. (2013). İlköğretimde görev yapan branş öğretmenlerinin eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 8(6).
• Gülen, S. ve Demirkuş, N. (2014). Güneş sistemi ve ötesi: Uzay bilmecesi ünitesinde, görsel materyalin öğrenci başarısına etkisi, Yüzüncü Yıl Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 1-20.
• Gürol, M., Donmuş, V. ve Arslan, M. (2012). İlköğretim kademesinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin Fatih projesi ile ilgili görüşleri. Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi, 3(3), 1-17.
• Güven, G. ve Sülün, Y. (2012). Bilgisayar destekli öğretimin 8. sınıf Fen ve Teknoloji dersindeki akademik başarıya ve öğrencilerin derse karşı tutumlarına etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 68-79.
• Hennessy, S., Deaney, R., Ruthven, K. & Winterbottom, M. (2007). Pedagogical strategies for using the interactive whiteboard to foster learner participation in school science. Learning, Media and Technology, 32(3), 283-301.
• Kartal, E. (2010). Öğretmen adaylarının dil öğrenim yazılımlarına yönelik çözümlemeleri. International Online Journal of Educational Sciences, 2(3), 905-929.
• Kartal, H., Baltacı Göktalay, Ş. ve Sungurtekin, Ş. (2017). Okuma yazma öğretimine yönelik eğitsel yazılımların çok boyutlu değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 1938-1956.
• McKnight, K., O'Malley, K., Ruzic, R., Horsley, M. K., Franey, J. J., & Bassett, K. (2016). Teaching in a Digital Age: How Educators Use Technology to Improve Student Learning, Journal of Research on Technology in Education, 48(3), 194-211, DOI: 10.1080/15391523.2016.1175856
• Keser, H. ve Çetinkaya, L. (2013). Öğretmen ve öğrencilerin etkileşimli tahta kullanımına yönelik yaşamış oldukları sorunlar ve çözüm önerileri. Electronic Turkish Studies, 8(6), 377-403.
• Kitchen, S., ManKenzie, H., Butts, S. & Finch, S. (2006). Evaluation of curriculum online report of the third survey of schools. Becta ICT Research, 1-63.
• Kurt, A. A., Kuzu, A., Dursun, Ö. Ö., Güllüpınar, F. ve Gültekin, M. (2013). Fatih projesinin pilot uygulama sürecinin değerlendirilmesi: öğretmen görüşleri Journal of Instructional Technologies & Teacher Education. 1(2), 1-23
• Liu, T. Y. & Chu, Y. L. (2010). Using ubiquitous games in an english listening and speaking course: impact on learning outcomes and motivation. Computers & Education, 55, 630-643.
• MEB., (2011). Z-Kitap ile ilgili ortak çalışmalar. http://fatihprojesi.meb. gov.tr/tr/duyuruincele.php?id=9, 03.12.2011
• MEB., (2014), 21.09.2014, http://fatihprojesi.meb.gov.tr/tr/icerikincele.php?id=6
• MEB., (2018). 17.07.2018, http://fatihprojesi.meb.gov.tr/tablet/
• Moses, P., Khambari, M. N. M., & Luan, W. S. (2008). Laptop use and its antecedents among educators: A review of the literature. European Journal of Social Sciences, 7, 104–114.
• Mumtaz, S. (2000). Factors affecting teachers' use of information and communications tecnology: A review of the literature, Journal of Information Technology for Teacher Education, 9(3), 319-342.
• NETS-T, (2008). 27.02.2019, (https://people.umass.edu/pelliott/reflections/netst.html)
• Nocar, D., Tang, Q., & Bártek, K. (2016), Educational hardware and software: digital technology and digital educational content, Proceedings of EDULEARN 16 Conference 4th-6th July 2016, Barcelona, Spain. pp. 3475-3484. DOI: 10.21125/edulearn.2016.1764
• Öksüz, C., Ak, Ş. ve Uça, S. (2009). İlköğretim matematik öğretiminde teknoloji kullanımına ilişkin algı ölçeği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 6(1), 270-287.
• Rosen, Y., & Beck-Hill, D. (2012). Intertwining digital content and a one-to-one laptop environment in teaching and learning: Lessons from the time to know program. Journal of Research on Technology in Education, 44(3), 225-241.
• Rudd, P., Teeman, D., Marshall, H., Mundy, E., White, K., Lin, Y., Morrison, J., Yeshanew, T. & Cardozo, V. (2009). Harnessing technolgy schools survey 2009: Analysis report. Becta, 1-26.
• Sarı, A. A., Baran, E., Bilici, S.C. ve Özbay, U. (2016). Farklı branşlardaki öğretmenlerin teknolojik pedagojik alan bilgisi (TPAB) yeterlilikleri ile bilgi ve iletişim teknolojilerine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 6(1), 1-21.
• Swearingen, D. K. (2011). Effect of digital game based learning on ninth grade students‘ mathematics achievement. Doctoral Dissertation, The University of Oklahoma USA.
• Tay, L. Y., Lim, S. K., Lim, C. P. & Koh, J. H. L. (2012). Pedagogical approaches for ICT ıntegration into primary school english and mathematics: A Singapore case study. Australasion Journal of Educational Technology, 28(4), 740-754.
• Tekinarslan, E., Top, E., Gürer, M. D., Yıkmış, A., Ayyıldız, M., Karabulut, A. ve Savaş, Ö. (2015). Etkileşimli tahtada çoklu-ortam nesneleriyle yapılan öğretimin öğretmen adaylarının zenginleştirilmiş içerikle öğretime yönelik tutumlarına etkisi, Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(2), 22-38.
• Topçu, H., Küçük, S. ve Göktaş, Y. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının ilköğretim matematik öğretiminde eğitsel bilgisayar oyunlarının kullanımına yönelik görüşleri. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 5(2), 119-136.
• Uysal, M. P. ve Yalın, İ. H. (2012). Öğretim etkinlikleri kuramı’ına göre tasarlanan öğretim yazılımının akademik başarıya etkisi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 185-204.
• Van Braak, J., Tondeur, J., & Valcke, M. (2004). Explaining different types of computer use among primary school teachers. European Journal of Psychology of Education, 19(4), 407–422.
• Yang, S. C., & Huang, Y.-F. (2008). A study of high school English teachers’ behaviour, concerns and beliefs in integrating information technology into English instruction. Computers in Human Behaviour, 24, 1085–1103.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H., (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırmalar (Sekizinci Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yzer, M. C., Capella, J. N., Fishbein, M., Hornik, R., Sayeed, S., & Ahern, R. K. (2004). The role of distal variables in behaviour change: Effects of adolescent’s risk for marijuana use on intention to use marijuana. Journal of Applied Social Psychology, 34, 1229–1250.
• Zhao, Y. & Cziko, G. (2001). Teacher adoption of technology: A perpetual control theory perspective. Journal of Technology and Teacher Education, 9(1), 5-30.