AKSARAY’DA UNUTULAN BİR GELENEK ‘‘DÖVME SANATI’’*

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 151 - 156, 10.01.2019

Semra Kılıç Karatay

https://doi.org/10.26809/joa.2018548625

Öz

Dövme, bedene uyumlu bir boyar maddenin deriden çıkmayacak biçimde derinin alt yüzeyine iğne ve vb benzer aletler ile desenler halinde işlenmesidir. Bu nedenle dövmeye beden işaretleri denilmektedir. İşaret yazıdan daha eski tarihli olup eski toplumlarda bir amblem ve kimliktir. Dövmeler soyluluğun, köleliğin, aşiretin ve hatta bulunduğu ve yaşadığın bölgenin simgesidir. Eskilerde dövme bölgesel motif, inanç olarak bilinen dövme günümüzde ise süs, moda, sanat haline gelmiştir.

Dövme, yazı öncesi dönemden itibaren insanın kendisini sembolik olarak ifade etmesinin belki de en eski yöntemlerinden biri olmuştur. Bununla birlikte, dövme temelde insan bedenine uygulanan ve varlığı ancak insan bedeninin organik süresiyle sınırlı olan bir uygulamadır. Bu yüzden de dövmenin izlerini tarihsel kanıtlara dayalı olarak takip etme konusunda çok büyük güçlükler bulunmaktadır.

Bu çalışma ile Aksaray yöresinin bazı bölgelerinde kullanılan dövme örnekleri, yapılış aşamaları, kullanılan malzemeler araştırılmış, bulunan dövme örnekleri fotoğraflandırılmış ve bilgilerin paylaşımı amaç edinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dövme, Sanat, Aksaray, Tarih, Süs

A FORGOTTEN TRADITION IN AKSARAY TATTOO OF ART

Öz

Forging is the processing of a body-compatible dyestuff with patterns such as needles and the like on the underside of the skin so that it does not come out of the skin. Therefore, tattoos are called body signs. The sign is older than the letter and is an emblem and identity in old societies. Tattoos are the symbol of dignity, slavery, tribe and even the region where you live and live. The tattoo of the ancient motif, known as the belief of the religious motif, has become the art of ornamental, fashion, nowadays.

Forging has been one of the oldest methods of expressing itself symbolically from the pre-writing period. However, the tattoo is basically an application that is applied to the human body and is limited to the organic duration of the human body. Therefore, there are great difficulties in following the traces of tattoo based on historical evidence.

With this study, tattoo samples used in some parts of Aksaray region, stages of construction, materials used are researched, tattoo samples found are photographed and the purpose of sharing information is obtained.

Anahtar Kelimeler

Tattoo, Art, Aksaray, History, Ornamental

Kaynakça

• BULUT Faik (2002), “Dövme”, Atlas Dergisi, Sayı 113
• ÇERİKAN Fidan Uğur, ALANKO Mehmet Riza, “Dövme”Nin Çeşitli Dillerdeki Etimolojisi Ve Kısa Tarihçesi,2016
• ÇORUHLU, Y. (Şubat 2015). "Tendeki Desen Dövme", National Geographic Türkiye, İstanbul,
• DURMUŞ İlhami (1983), İskitler (Sakalar), Ankara: TKAE yayınları
• DURMUŞ, İ. (2012). "Türk Kültür Çevresinde Dağlama Geleneği", Millî Folklor 95/ 24
• KÂŞGARLI MAHMUD. (2007). Divan-ü Lugat-it Türk, (çev. Serap Tuba Yurteser ve Seçkin Erdi). Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• ÖNCÜL, K. (2012). Kültürümüzde Dövme Geleneği, Kafkas Üniversitesi Türk Halkbilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları, Kars.
• TDK Türkçe Sözlük, 1998
• TEZCAN, M. (2000). Türk Ailesi Antropolojisi, İmge Kitabevi, Ankara.
• ÖZTORUN Havva, Sözlü Görüşme, 02.06.2018
• ÇELİK Sahire, Sözlü Görüşme, 05.06.2018
• YERDEM Yeter, Sözlü Görüşme, 11.06.2018