MEME KANSERİNİ ÖNLEMEDE İHMAL EDİLEN BİR GRUP: BİRİNCİ DERECE YAKIN AKRABALAR

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 209 - 216, 10.01.2019

Şule Olgun

https://doi.org/10.26809/joa.2018548631

Öz

Meme kanseri, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde insidansı günden güne artmakla beraber, kadınlar arasında en sık görülen kanser türüdür. Birinci derece yakın akrabalarından birinde veya birkaçında meme kanseri öyküsü bulunan, BRCA-1 ya da BRCA-2 genlerinde mutasyon bulunan kişiler yüksek riskli grup sınıfına girerler. Birinci derece yakınlarında meme kanseri olan kadınlara, meme kanseri açısından yüksek risk altında olduklarına dair hemşirelerin bilgi vererek farkındalık oluşturmaları, hemşirelerin meme kanserinden korunma ve erken tanı yöntemleri hakkında eğitim vermesi, eğitimin davranışa dönüşebilmesi için belirli aralıklarla tekrarlanması ve sonuçlarının değerlendirilmesi gerekmektedir. Ancak meme kanserine yakalanmada yüksek risk altındaki kadınların bilgi ve destek gereksinimlerinin sağlık çalışanları tarafından yeterli ölçüde karşılanmadığı düşünülmektedir. Bu derlemenin amacı; meme kanseri olan kadınların birinci derece yakın akrabalarının meme kanseri riski, etmenleri ve tarama davranışları hakkında bilgilendirilme durumlarının yapılan araştırmalar ışığında incelenmesidir.

Anahtar Kelimeler

Meme kanseri, yüksek risk, yakın akrabalar

NEGLECTED GROUP IN PREVENTING BREAST CANCER: FIRST DEGREE RELATIVES

Öz

Breast cancer is the most common cancer among women and the incidence of breast cancer is increasing from day to day in the developed and developing countries. People who have one or several first-degree relatives with breast cancer history and who have mutations in their BRCA-1 or BRCA-2 genes fall into high-risk group. Nurses should create an awareness by giving information to the women, who have a first-degree relative with a breast cancer, that they are at high-risk in terms of breast cancer, provide training about protection from breast cancer and methods of early diagnosis, repeat these periodically to transform training into behaviors and evaluate the results. However, it is considered that the needs of information and support of women who are at high-risk to getting breast cancer are not fulfilled by the healthcare professionals. The purpose of this compilation is to examine the status of being informed about the breast cancer risk, the factors and screening behaviors of first-degree relatives of women with breast cancer, in the light of researches conducted.

Anahtar Kelimeler

Breast cancer, high-risk, relatives

Kaynakça

• Akyolcu N. Kadınlarda Meme Kanserinin Önemi ve Sağlık Eğitimi, I. Uluslararası & V. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Kongresi Kongre Kitabı, Nevşehir, Özlem Grafik Matbaacılık, İstanbul,2003:s. 349-355.
• American Cancer Society, Breastcancerfacts&figures 2015. http://www.cancer.org/. Erişim Tarihi: 23/09/2015
• Andıç S. Birinci derece yakınlarında meme kanseri olan kadınların bilgi ve destek gereksinimlerinin saptanması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir (Doç. Dr. Özgül Karyurt), 2011.
• Aslan G. Meme kanseri bireylerin birinci derece akrabalarının bilgi ve destek gereksinimlerinin saptanması. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, (Yard. Doç. Dr. Esin Çeber), 2006.
• Baxter N. Should women be routinely taught breast self-examination to screen for breast cancer? Canadian Medical Association of Journal 2001;164(13): 1837-1846.
• Chalmers K, Luker KA, Leinster S, Ellis I, Booth K. Information and support needs of women with primary relatives with breast cancer: development of the ınformation and support needs questionnaire. Journal of Advanced Nursing 2001; 34: 497–507. Pub Med PMID: 11529948.
• Chalmers K, Marles S, Tataryn D, Scott-fındlay S, Serfas K. Reports of information and support needs of daughters and sisters of women with breast cancer. European Journal of Cancer Care 2003; 12: 81–90. Pub Med PMID: 12641560.
• Chalmers K, Thomson K, Degner L. Information, support, and communication needs of women with a family history of breast cancer. Cancer Nursing 2000; 19: 204–213.
• Chalmers K, Thomson K. Coming to terms with the risk of breast cancer: perceptions of women with primary relatives with breast cancer. Qualitative Health Research 1996; 6: 256–282.
• Gençtürk N. Meme kanserli kadınların birinci derece akrabalarının bilgi arama davranışlarının değerlendirilmesi ve bilgi gereksinimlerinin giderilmesinde eğitimin etkinliği. T.C. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul (Prof. Dr. Neriman Akyolcu), 2004.
• GLOBOCAN 2012 v1.0, Cancer Incidence and Mortality Worldwide: IARC Cancer Base No. 11 Erişim Tarihi: 09/10/2015
• Karabaş S. Kadın öğretim elemanlarının meme kanserine bakışı ve kanser korkusunun incelenmesi. TC. Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep, 2013.
• Lee-Lin, F., Menon, U., Pett, M., Nail, L., Lee, S., Mooney, K., Breast Cancer Belief and Mammography Screening Practices Among Chinese American Immigrants, JOGNN Clinical Research, 2007; 36(3): 212- 221.
• Leight S.B, Deiriggi P, Hursh D, Miller D, Leight V. The Effecet of Structured Training On Breast Self Examination Search Behaviors as Measured Using Biomedical Instrumentation, Nursing Research. 2000; 49(5):283-289.
• Lucassen A, Watson E. Family History of Breast Cancer, BJM Journals 2005; Vol:330, p:26-27.
• National Comprehensive Cancer Network, 2012. National Health Services Breast Screening Programmes. http://cancerscreening.org.uk/breastscreen Erişim Tarihi: 09/10/2015.
• Nyström L, Andersson I, Bjurstam N, Frisell J, Nordenskjöld B, Rutqvist LE. Long term effects of mammography screening: updated over view of the Swedish randomised trials. Lan-cet. 2002; 359 (5): 909-919.
• Sinicrope PS, Patten CA, Clark LP, Brockman TA et al. Adult daughters' reports of breast cancer risk reduction and early detection advice received from their mothers: an exploratory study. Psychooncology 2009 Feb; 18(2): 169-78.
• Smeltzer SC, Bare, BG,Brunner and Suddarth. Medical Surgical Nursing, 10th Edition, Lippincott Williams &Wilkins, USA. 2005; 1445-1484
• Stacey D, Degrasse C, Johnston L. Addressing the supportneeds of women at high risk for breast cancer: evidence based care by advanced practice nurses. Oncol. Nurs Forum.2002; 29(6): 77-84. Pub Med PMID: 12096298.
• Stacey D, Degrasse C, Johnston L. Addressing the supportneeds of women at high risk for breast cancer: evidence based care by advanced practice nurses. Oncol. Nurs Forum.2002; 29(6): 77-84. Pub Med PMID: 12096298.
• Tunin R, Uziely B, Woloski-Wruble AC. First degree relatives of women with breast cancer: who’s providing information and support and who’d they prefer. Psychooncology 2010; 19: 423–430.
• Türkiye Kanser İstatistikleri Yıllığı, 201. http://kanser.gov.tr/ Erişim Tarihi: 09/10/2015.
• Wellısch DK, Hoffman A, Goldman S, Hammerstein J, Klein K, Bell M. Depression and anxiety symptoms in women at high risk for breast cancer: pilot study of a group ıntervention. Am J Psychiatry 1999; 156: 1644–1645. PubMed PMID: 10518180.
• Yılmaz D. Bir yerleşim bölgesindeki kadınların meme kanseri taramaları konusun farkındalık ve duyarlılıklarının saptanması. TC. Genel Kurmay Başkanlığı, Gülhane Askeri Tıp Akademisi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2012.