Aile sağlığı merkezlerinde hekim-hemşire iş birliği ve etkileyen faktörler: kesitsel bir çalışma

Year 2025, Volume: 6 Issue: 6, 723 - 729, 27.12.2025

Rasime Yıldırım Düğeroğlu , Eda Ünal

Abstract

Amaç
Bu araştırmanın amacı, bir ildeki aile sağlığı merkezlerinde görev yapan hekim ve hemşireler arasındaki iş birliği düzeyini belirlemek ve bu düzeyi etkileyen demografik ve mesleki faktörleri incelemektir.
Yöntem
Kesitsel tipte tasarlanan bu araştırma, Kırşehir ilinde bulunan 18 aile sağlığı merkezinde görev yapan 157 sağlık çalışanı (60 hekim, 97 hemşire) ile yürütülmüştür. Veriler, Kişisel Bilgi Formu ve Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Ekiplerinde Hekimler ve Hemşireler Arasındaki İş Birliği Ölçeği (BBEİÖ) kullanılarak yüz yüze görüşmelerle toplanmıştır. İstatistiksel analizlerde tanımlayıcı istatistikler, grup karşılaştırmaları ve hiyerarşik çoklu doğrusal regresyon yöntemi kullanılmıştır.
Sonuçlar
Araştırma bulgularına göre hekim ve hemşirelerin iş birliği düzeyleri benzer bulunmuş, BBEİÖ toplam puanları arasında anlamlı fark saptanmamıştır (p>0.05). Hemşire grubunda eğitim düzeyinin iş birliği tutumları üzerinde anlamlı etkisi olduğu belirlenmiş; lise mezunu hemşirelerin iş birliği puanları lisans mezunlarına göre daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). Regresyon analizinde eğitim durumu, iş tecrübesi, meslek, yaş ve çocuk sahibi olma gibi değişkenlerin iş birliği düzeyini anlamlı biçimde yordadığı görülmüştür (R²=0.167, p<0.05).
Tartışma
Araştırmada, birinci basamak sağlık hizmetlerinde hekim-hemşire iş birliğinin orta düzeyde olduğu ve hekim olma ve iş tecrübesi fazla olma durumunun iş birliği puanın artırdığı belirlenmiştir. Bu çalışmada iş birliği düzeyini anlamlı biçimde etkileyen faktörler; eğitim durumu, iş tecrübesi, meslek, yaş ve çocuk sahibi olmadır. Özellikle hemşire grubunda eğitim düzeyinin iş birliği tutumları üzerinde belirleyici olduğu görülmüştür. Bulgular, ekip temelli yaklaşımların güçlendirilmesi ve meslekler arası iş birliğini destekleyen politikaların geliştirilmesi gerekliliğine işaret etmektedir.

Keywords

Hemşire , Hekim , Birincil bakım , İş birliği

Ethical Statement

Çalışma, Helsinki Bildirgesi'nin etik ilkelerine tam olarak uygun olarak yürütülmüştür. Etik onay, 03.09.2024 tarihinde Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu'ndan alınmıştır (Onay No: 2024/08/20).

Supporting Institution

Yazarlar, bu çalışmanın hiçbir finansal destek almadığını beyan etmişlerdir.

Thanks

Yazarlık ve katkı kriterlerini (ICMJE) karşılamayan veya açıklanmamış çıkar çatışmaları veya finansman kaynakları bulunan başka yazarlar bulunmamaktadır.

Physician-nurse collaboration and affecting factors in family health centers: a cross-sectional study

Abstract

Aims: This study aimed to determine the level of collaboration between physicians and nurses working in family health centers in a province and to examine demographic and professional factors associated with collaborative attitudes.
Methods: This cross-sectional study was conducted with 157 healthcare professionals (60 physicians and 97 nurses) working in 18 family health centers in Kırşehir, Turkiye. The data were collected through face-to-face interviews using a Personal Information Form and the Collaboration Between Physicians and Nurses in Primary Health-Care Teams Scale (CPN-PHCTS). Descriptive statistics, group comparisons, and hierarchical multiple linear regression analyses were performed.
Results: Physicians and nurses demonstrated similar levels of collaboration, with no significant difference in total CPN-PHCTS scores (p>0.05). Educational level significantly affected collaboration attitudes among nurses; high school graduates had higher collaboration scores compared with bachelor’s degree graduates (p<0.05). According to regression analysis, education level, work experience, profession, age, and having children significantly predicted collaboration scores (R²=0.167, p<0.05).
Conclusion: Collaboration between physicians and nurses in primary care was found to be at a moderate level. Being a physician and having greater professional experience increased collaboration scores. Factors significantly associated with collaboration included education level, work experience, profession, age, and parental status. Results highlight the need to strengthen team based approaches and promote policies supporting interprofessional collaboration in primary care.

Keywords

Nurse , physician , primary care , collaboration

Ethical Statement

The study was conducted in full compliance with the ethical principles of the Declaration of Helsinki. Ethical approval was obtained from the Kırşehir Ahi Evran University Social and Human Sciences Scientific Research and Publication Ethics Committee on 03.09.2024 (Approval No: 2024/08/20).

Supporting Institution

The authors declared that this study has received no financial support.

Thanks

There are no other authors who fail to meet the authorship and contribution criteria (ICMJE), or who have undisclosed conflicts of interest or funding sources.

References

• Baggs JG, Schmitt MH. Collaboration between nurses and physicians. J Nurs Sch. 1988;20(3):145-149. doi:10.1111/j.1547-5069.1988.tb00055.x
• Özkaraca R. Hekim ve hemşirelerin işbirliğine ilişkin tutumları ve birbirlerini profesyonellik açısından değerlendirmeleri [master’s thesis]. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2009. Accessed September 25, 2025. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=pWkwpXHXzCht6kqdFJSMcg&no=Mw_XJBJ4HXAV6 YeTUsAFnA
• Amarneh BH, ve Al Nobani F. The influence of physician-nurse collaboration on patient safety culture. Heliyon. 2022;8.e10649. doi:10. 1016/j.heliyon.2022.e10649
• Yurdakoş K, Yüzüak K. Birinci basamak sağlık hizmetleri ekiplerinde hekimler ve hemşireler arasındaki iş birliği ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. GÜSBD. 2022;11(1):44-53. doi:10.37989/gumussagbil.870441
• Wei H, Horns P, Sears SF, Huang K, Smith CM, Wei TL. A systematic meta-review of systematic reviews about interprofessional collaboration: facilitators, barriers, and outcomes. J Interprof Care. 2022;36(5):735-749. doi:10.1080/13561820.2021.1973975
• Turaç N. Hekim hemşire işbirliğinin iş doyumuyla ilişkisi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2020;9(2):175-180. doi:10.17100/nevbiltek.697252
• Deveci H. Hemşire-hemşire ve hekim-hemşire iş birliğinin iş doyumu ve hasta bakım kalitesine etkisinin belirlenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2020. Erişim: 10.10.2025. https://avesis.gazi.edu.tr/yonetilen-tez/7894cc92-b85d-46c2-85d9-20a8966bef9e/hemsire-hemsire-ve-hekim-hemsire-is-birliginin-is-doyumu-ve-hasta-bakim-kalitesine-etkisinin-belirlenmesi
• Eraslan P, Gülhan YB. Hekimler ve hemşirelerde iş birliğine yönelik tutumun değerlendirilmesi: kesitsel bir araştırma. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi. 2020;3(7):393-401. doi:10.5222/SHYD.2020.22931
• Cheng Q, Duan Y, Wang Y, Zhang Q, Chen Y. The physician-nurse collaboration in truth disclosure: from nurses’ perspective. BMC Nursing. 2021;20:38. doi:10.1186/s12912-021-00557-8
• Zheng RM, Sim YF, Koh GCH. Attitudes towards interprofessional collaboration among primary care physiciansand nurses in Singapore. J Interprof Care. 2016;30(4):505-511. doi:10.3109/13561820.2016.1160039
• Amsalu E, Boru B, Getahun F, Tulu B. Attitudes of nurses and physicians towards nurse-physician collaboration in northwest Ethiopia: a hospital based cross-sectional study. BMC Nursing. 2014;13:37. doi:10.1186/s12912-014-0037-7
• Girish D. Collaboration between nurses and physicians. Int J Advances Nur Management. 2019;7(1):63-68. doi:10.5958/2454-2652.2019.00016.7
• Dussault G, Kawar R, Castro Lopes S, Campbell J. Building the primary health care workforce of the 21st century: background paper to the Global Conference on Primary Health Care: From Alma-Ata Towards Universal Health Coverage and the Sustainable Development Goals. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2018. WHO/HIS/SDS/2018.48.
• Sumer S, Shear J, Yener AL. Bütünleşik sağlık modeli yoluyla Türkiye’de iyileştirilmiş bir birinci basamak sağlık sistemi’nin kurulması. Washington, DC: World Bank; 2019. Accessed October 16, 2025. https://documents1.worldbank.org/curated/en/542011576170608581/pdf/Building-an-Improved-Primary-Health-Care-System-in-Turkey-through-Care-Integration.pdf
• Freund T, Christine E, Griffiths P, Hudon C, Naccarella L, Laurant M. Skill mix, roles and remuneration in the primary care workforce: who are the healthcare professionals in the primary care teams across the world? Int J Nurs Stud. 2015;52:727-743. doi:10.1016/j.ijnurstu.2014.11.014
• Franco CM, Bula D, Toso BRGO, Giovanella L, Hämel K. Nurse‒physician interprofessional collaboration in the context of expanding nursing practice in primary health care: a comparative qualitative study of Brazil and Germany. BMC Nursing. 2025;24(1):259. doi:10.1186/s12912-025-02885-5
• Matthys E, Remmen R, Van Bogaert P. An overview of systematic reviews on the collaboration between physicians and nurses and the impact on patient outcomes: what can we learn in primary care? BMC Fam Pract. 2017;18:110. doi:10.1186/s12875-017-0698-x
• Çelik Durmuş S, Gezer MF. Hemşire-hemşire iş birliği ve hasta güvenliği kültürü arasındaki ilişki. SHYD. 2022;9(3):363-370. doi:10.54304/SHYD.2022.13284
• Şahin E, Çatıker A, Özdil K. Physician–nurse and nurse–nurse collaboration from the perspective of nurses. J Nurses Prof Dev. 2023; 39(1):E8-E17. doi:10.1097/NND.0000000000000779
• 20. Al-Bustanji MF, Rayan A, Eshah NF, et al. Nurses’ perceptions of nurse–physician collaboration and quality of care in public hospitals. SAGE Open Nursing Volume. 2024;10:1-8. doi:10.1177/23779608241286767
• Jaruseviciene L, Kontrimiene A, Zaborskis A, et al. Development of a scale for measuring collaboration between physicians and nurses in primary health-care teams. J Interprof Care. 2019;33(6):670-679. doi:10.1080/13561820.2019.1594730
• Barton B, Peat J. Medical statistics: a guide to SPSS, data analysis and critical appraisal. John Wiley & Sons; 2014.
• Field A. Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics. SAGE Publications Limited; 2024.
• Mahboube L, Talebi E, Porouhan P, Orak RJ, Farahani MA. Comparing the attitude of doctors and nurses toward factor of collaborative relationships. J Family Med Prim Care. 2019;8:3263-3267. doi:10.4103/jfmpc.jfmpc_596_19
• Sollami A, Caricati L, Sarli L. Nurse-physician collaboration: a meta-analytical investigation of survey scores. J Interprof Care. 2015;29(3):223-232. doi:10.3109/13561820.2014.955912
• Hossny EK, Sabra HE. The attitudes of healthcare professionals towards nurse–physician collaboration. Nursing Open. 2021;8:1406-1416. doi:10. 1002/nop2.756