Rekreatif bakış açısıyla Konya Bozkır yöresi halk oyunlarının oyun figür ve kostüm yönünden incelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 16 - 22, 30.06.2022

Aygül Çağlayan Tunç Tolga Berkay Kesen

Öz

Bu çalışmanın amacı; Konya Bozkır yöresi halk oyunlarını geçmişten günümüze kadar olan bilgilerden yararlanarak, rekreatif bakış açısıyla oyun figür ve kostüm yönünden incelemektir. Araştırmanın yöntemi geleneksel derlemedir. Araştırmada genelden özele bir yol izlenmiştir. Bu tür makalelerin amacı, belli ve sınırlı bir konuda yayınlanmış araştırmaları birleştirerek ve karşılaştırarak okuyucuyu o konuda aydınlatmaktır. Bu amaç doğrultusunda ilgili literatür taranmış, içerik yörenin genel özellikleriyle başlayıp halk oyunları ve rekreasyon bakış açısı ile oyun figür ve kostüm yönünden incelenmiştir. Geçmişten günümüze halk oyunları ve yöresel kıyafetler ait olduğu toplumun kültürel yansıması ve kimliğini ifade ediş biçimidir. Aynı zamanda halk oyunları; yapısı, içeriği ve işlevleriyle kültürümüzün aynası ve halk bilgisidir. Araştırmanın içeriğinde öncelikle Konya bozkır yöresi tanıtılmıştır. Sonrasında halk oyunlarının biçim ve içerik özellikleri anlatılmış, Konya’nın Bozkır ilçesi halk oyunlarının icra edildiği yerler, icra ediliş şekli, kadın ve erkeklerin giydiği kıyafetler ve oyun sırasında kullanılan aksesuar ve kaşıklar anlatılmıştır. Daha sonra halk oyunları ve rekreatif etkinlikler arasındaki ilişki hakkında bilgiler verilmiştir. Bunun yanı sıra düğün, asker uğurlama, sünnet töreni, festival gibi ortamlarda da bu derlediğimiz halk oyunları icra edilmektedir. Sonuç olarak; yöresel ve kültürel bir etkinlik olan halk oyunları, aynı zamanda rekreatif etkinlik olarak insanların eğlenme, dinlenme, yenilenme ve sosyalleşme aracı olmuştur. Bu nedenle, Konya ili Bozkır ilçesi halk oyunlarının derlenerek kayıt altına alınması, oyunların gelecek kuşaklara aktarılmasına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Halk Oyunları, Bozkır Yöresi, Rekreasyon, Figür, Kostüm

An examination of folk dances in Konya Bozkır region from a recreative perspective in terms of play figures and costumes

Öz

The aim of the study; It is to examine the folk dances of Konya Bozkır region in terms of play figures and costumes with a recreational perspective, making use of the information from the past to the present. The method of the research is traditional compilation. In the research, a general-to-specific path was followed. The purpose of such articles is to inform individuals by combining and comparing published research on a specific and limited topic. For this purpose, the literature has been scanned, the content has been examined in terms of figures and costumes, starting with the general characteristics of the region, with the perspective of folk dances and recreation. From the past to the present, folk dances and local clothes are the cultural reflection of the society to which it belongs and the way it expresses its identity. At the same time, folk dances; It is the mirror of our culture and folklore with its structure, content and functions. In the content of the research, firstly, the steppe region of Konya was introduced. Afterwards, the form and content features of the folk dances were explained, the places where the folk dances of the Bozkır district of Konya were performed, the way they were performed, the clothes worn by men and women, and the accessories and spoons used during the play were explained. Then, information was given about the relationship between folk dances and recreational activities. In addition to this, the folk dances we have compiled are performed in environments such as weddings, military farewells, circumcision ceremonies and festivals. As a result; Folk dances, which are a local and cultural activity, have also been a means of entertainment, rest, renewal and socialization as a recreational activity. For this reason, it will contribute to the compilation and recording of folk dances in the Bozkır district of Konya province and the transfer of the dances to future generations.

Anahtar Kelimeler

Bozkır region, Recreation, Folk dances, Figure, Costume

Kaynakça

• And, M. (1974). Oyun ve Büyü. İş Bankası Kültür Yayınları, 144. Baha Matbaası, İstanbul.
• Aşcı, U. D. (2016). Bozkır Ağzında Görülen Bazı Şekil Bilgisi (Morfoloji) Özelliklerine Dair. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (40), 177-193.
• Aydın, C. (1992). Halk Oyunlarında Toplumsal Yapılanma. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
• Aydın, C. (2002). Halk Oyunları Ders Kitabı, (1. Baskı), 4. Akşam Sanat Okulu Matbaası, Ankara.
• Bali, A . (2017). Halk Oyunları Üzerine Halk Bilimsel Bir Araştırma: Mersin İli Silifke İlçesi Örneği. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 33 (33) , 78-91 . Doi: 10.17498/Kdeniz.29783.
• Baykurt, Ş. (1976). Türkiye’de Folklor, Kalite Matbaası, Ankara.
• Bilgin, K. E. (2020). Halk Oyunları Oynayan Üniversite Öğrencilerinin İletişim Becerileri Ve Sosyal Bütünleşme Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Spor Yöneticiliği Anabilim Dalı Konya.
• Bişgin, Ş. (2001). Halk Oyunlarının Üniversite Öğrencileri Üzerine Psiko-Sosyal Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Kütahya.
• Bozkır Belediyesi (2022, Mayıs). Tarihi Selçuklu Köprüsü, http://www.bozkir.bel.tr/joom/index.php/fotograf-galerisi/5-bozkir-havadan-goruntuler/detail/416-bozkir-havadan-goruntuler?tmpl=component Erişim Tarihi: 02.05.2022.
• Bozkır Esnaf ve Sanatkarlar Odası (2022, Mayıs). Bozkır Kaşık Ekibi ve Şimşir Kaşıkları, http://www.bozkiresnafodasi.org.tr/p/fotograflar.html Erişim Tarihi: 03.05.2022.
• Bozkir.net (2022, Mayıs). Bozkır Halk Oyunları, http://www.bozkir.net/page/bozkir-halk-oyunlari.html Erişim Tarihi: 10.05.2022.
• Carlson, R., Deppe, T.R. & Maclean, J.R. (1972). Recreation İn American Life. Wadsworth Publishing Company, Inc. Belmont, Ca.
• Çakır, V. (2005). Konya’nın Geleneksel Eğlence Kültürü. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (17), 355-382.
• Doğan, İ. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Rekreasyonel Bir Faaliyet Olarak Halk Oyunlarına Katılım Nedenleri. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı, Ankara.
• Eroğlu, T. (1994). İnsan Ve Oyun – Oyun Dans Ve Halk Oyunları. Milli Folklor Yayınları, Kayseri.
• Gazimihal, M. R. (1947). Konya'da Musiki (Vol. 2). Chp Halkevleri Yayimlari, Ankara.
• Gazimihal, M. R. (1975). Türk Vurmalı Çalgıları. Kültür Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, Ankara.
• Gezilecekyerler.com (2022, Mayıs). Bozkır Genel Görünüş, http://gezilecekyerler.com/bozkir-konya/ Erişim Tarihi: 02.05.2022.
• Gözaydın, N., Bekar, C. & Kurt, Y. S. (2006). Türk Halk Oyunları Antolojisi. Asıa.
• Karaküçük, S. (2001). Rekreasyon, Boş Zamanları Değerlendirme. 4. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Koca, S. K. & Uğurlu, S. (2008). Yesi Şehrinden Taraklı'ya Kaşıkçılık. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 1(1), 122-127.
• Konya Gastro Fest (2022, Mayıs). Bozkır Kaşık Ekibi Bahar Şenlikleri Gösterisi, https://www.konyagastrofest.com/etkinlik/03-ekim-pazar Erişim Tarihi: 04.05.2022.
• Konya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2022, Mayıs). Bozkır Çarşamba Çayı, https://konyakultur.gov.tr/index.php?route=modules/towns&town_id=17 Erişim Tarihi: 02.05.2022.
• Meyer, C. & Roux, S. (2022, Haziran). Find and Use Review Articles. University of California: UCLA Library, https://uclalibrary.github.io/research-tips/review-articles/ Erişim Tarihi: 16.06.2022.
• Odabaşı, A. S. (2000), “Konya Nostaljisinden Esintiler, Geçmişten Konya Oturak Alemi Üzerine Bir Yazı Ve Düşündürdükleri”, Yeni Gazete, 14-16 Şubat.
• Oğultürk, H.C. (1955). Milli Danslarımıza Umumi Bir Bakış, Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, 1073-1075.
• Özgökçeler Karaman, G. & Akyüz Levi, E. (2017). Turgutlu Yukarı Bozkır Köyü Evleri Ve Koruma Sorunları. Tüba-Ked Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, (16), 163-178.
• Pirgon, Y. & Demirkaya, E. (2012). Konya Kaşık Havalarının Usul, Makam Ve Ayak Yönünden İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (32), 385-407.
• Resmi Gazete (2022, Mayıs). On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121206-1.htm Erişim Tarihi: 04/05/2022.
• Sakman, M. T. (2001). Konya Oturakları Üzerine. Erdem İnsan Ve Toplum Bilimleri Dergisi, 13(39), 425-444.
• Siristat.com (2022, Mayıs). Bozkır Genel Görünüş, http://bozkirhaberleri.blogspot.com/2011/03/osmanldan-cumhuriyete-gecis-surecinde.html Erişim Tarihi: 02.05.2022.
• T.C. Konya Valiliği (2022, Mayıs). Konya-Bozkır, http://www.konya.gov.tr/bozkir Erişim Tarihi: 08.05.2022.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2022, Mayıs). Türk Halk Oyunları Kataloğu. Konya Oyunları. E-kitap, https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-79454/konya-oyunlari.html Erişim Tarihi: 10.05.2022.
• Uslu, M. (2013). Halk Oyunları Çalışmalarının Üniversite Öğrencilerinin Psikososyal Gelişimlerine Etkisi. Akademik Bakış Dergisi. 39, 1-15.
• Yeşiltaş, D. (2011). Küresel Bale Ve Dans Ansiklopedisi, Cilt 1, Kaldeon Yayınları, İstanbul.
• Yılan, Y. (2012). İlköğretim Öğrencilerinin Sosyalleşmeleri Ve İletişim Becerilerini Geliştirmelerinde Türk Halk Oyunlarının Rolü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.