Eleştirel Kuram Açısından Eğitim ve Eğitim Yönetimi

Year 2015, Volume: 4 Issue: 2, 206 - 227, 01.12.2015

Hasan Demirtaş , Niyazi Özer

Abstract

Bu çalışmada, eleştirel sosyal kuram ve bu kuramın, genelde eğitim özelde ise eğitim yönetimine ilişkin öngörülerine yer verilmiştir. Bu amaçla öncelikli olarak eleştirel kuramın felsefi temelleri ve temel varsayımları ele alınmıştır. Bu öngörüler ve varsayımlardan hareketle, eleştirel kuram perspektifinden eğitim ve eğitim yönetimi irdelenmiştir. Çalışmada ayrıca eleştirel kuram açısından bakıldığında “Eğitimin amacı nedir?, Okulun amacı nedir ve nasıl örgütlenmelidir?, Eğitimde öğretmenin ve öğrencinin rolü nedir?, Eğitim yönetiminde kuram, uygulama ve araştırma nasıl olmalıdır?” gibi bir dizi soruya yanıt aranmıştır. Çalışmanın sonunda, eleştirel kuram perspektifinden yola çıkılarak okulda yapılabileceklere ilişkin okul yöneticilerine önerilerde bulunulmuştur

Keywords

Eleştirel kuram, eğitim, eğitim yönetimi

Education and Educational Administration from the Perspective of Critical Theory

Abstract

This study discusses critical social theory and its predictions regarding education in general, and educational administration in particular. For this purpose, primarily the philosophical foundations and basic assumptions of critical theory were reviewed. Based on these predictions and assumptions, the concepts of education and educational administration were analyzed from the perspective of critical theory. Furthermore, answers were sought to such questions as "What is the purpose of education?” “What is the purpose of the school and how should it be organized?” “What are the roles of the teacher and the students in education?” and “How should theory, practice and research be in education management?” At the end of the study, some suggestions were made for the administrators regarding the actions to be taken at schools from the perspective of critical theory

Keywords

critical theory, education, educational administration

References

• Apple, M. W.(2006). Eğitim ve İktidar (Çev. Ergin Bulut). İstanbul: Kalkedon Yayın- ları.
• Apple, M. W. (2009). Müfredatın ve eğitimin yeniden yapılandırılması / Neo- liberalizmin ve yeni-muhafazakarlığın gündemi. Eleştirel Pedagoji Söyleşileri (Çev. E. Ç. Babaoğlu). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Apple, M. W., & Beane, J. A. (2011). Demokratik Okullar, Güçlü Eğitimden Dersler. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Baker, C. (1991). Zorunlu Eğitime Hayır. (Çev. A. S. Erol). İstanbul: Ayrıntı Yayınla- rı.
• Bakız, B. (2004). Frankfurt Okulu ve eleştirel teori: Sosyolojik pozitivizmin eleştirisi. Sosyoloji Dergisi, 12–13, 135–158.
• Balcı, A. (2003). Eğitim örgütlerine yeni bakış açıları: Kuram-araştırma ilişkisi II. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 9(33), 26–61.
• Bates, R. (1980). Bureaucracy, professionalism and knowledge: Structures of authori- ty and control, Educational Research and Perspectives, 7(2), 66-76.
• Bates, R. (2001). Eleştirel teori açısından eğitim yönetimi. (Çev. S. Turan, M. Şiş- man). Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7(28), 557–571.
• Bates, R. (2005, 27 Kasım-1 Aralık). Educational administration and social justice. Avustralya Eğitim Araştırmaları Birliğinin Yıllık Kongresinde Sunulan Bildiri. Western Sydney Üniversitesi, Parramatta, Avustralya.
• Berner, H. (2013). Pedagojide Güncel Akımlar. Çev: Z. Uludağ, Ç. Uğursal ve N. Bakır. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Beycioğlu, K. & Dönmez, B. (2006). Eğitim yönetiminde kuramsal bilginin üretimine ve uygulanmasına ilişkin bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yö- netimi. 12(47), 317–342.
• Blackmore, J. (1993). In the shadow of men: The historical construction of administra- tion as a „masculinist‟ enterprise; in: J. Blackmore & J. Kenway (Eds). Gender Matters in Educational Administration and Policy, London: Falmer Press.
• Caproni, P. J. ve Prasad, P. (1997). Critical theory in the management classroom: En- gaging power, ideology, and praxis. Journal of Management Education, 21(3). 283–292.
• Capper, C. A. (1993). Educational administration in a pluralistic society: A multipara- digm approach. In C. A. Capper (Ed.), Educational administration in a plural- istic society (s. 7–36). Albany: New York Press.
• Chomsky, N. (2007). Demokrasi ve Eğitim. (Çev. E. Abaoğlu ve diğ.). İstanbul: BGST Yayınları.
• Çelik, V. (1997). Eğitim yönetiminde kuramsal gelişmeler. Eğitim Yönetimi, 3(1), 31– 43.
• Demirtaş, H. (2002). Eğitimde alternatif paradigmalar. E. Toprakçı (Ed.). Eğitim Üzerine. (s.321-367). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Feyerabend, P. (1991). Yönteme Hayır. (Çev. A. İnam). İstanbul: Ara Yayıncılık.
• Fox, D., Prilleltensky, I. & Austin, S. (2012). Eleştirel Psikoloji. İstanbul: Ayrıntı yayınları.
• Freire, P. (1995). Ezilenlerin Pedegojisi. (Çev. D. Hattatoğlu ve E. Özbek). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Freire, P., & Macedo, D. P. (1987). Literacy: Reading The Word & The World. South Hadley: Bergin & Garvey Publishers.
• Giroux, H. (1992). Educational Leadership and The Crisis of Democratic Culture. University Park, PA: University Council of Educational Administration
• Giroux, H. A.(2007). Eleştirel Pedagoji ve Noeliberalizm (Çev. : Barış Baysal), İstan- bul: Kalkedon Yayınları.
• Giroux, H. A. (2009). Dil/kültürel incelemeler alanında eleştirel pedagojinin bir rolü var mıdır? Eleştirel Pedagoji Söyleşileri (Çev. E. Ç. Babaoğlu). İstanbul: Kal- kedon Yayınları.
• Glenn, C. B. (2002). Critical rhetoric and pedagogy: (Re) considering student-centered dialogue http://radicalpedagogy.icaap.org/content/ 17 Nisan 2013. Pedagogy, Issue 4 (1). [Online]: Erişim:
• Hansen, T. L. (1993, November 18-21). What is critical theory: An essay for the un- initiated organizational communication scholar Paper presented at the Annual Meeting of the Speech Communication Association. Miami Beach, FL. [ERIC Number: ED 368008].
• Held, D. (2006). Horkheimer‟in eleştirel kuram çözümlemesi: Epistemoloji ve yön- tem. (H. E. Bağce, Ed.). Frankfurt okulu. (s.189–218). Ankara: Doğu Batı Ya- yınları.
• Hinchey, P. H. (1998). Finding freedom in the classroom: A practical introduction to critical theory. New York: Peter Lang Publishing, Inc.
• Illich, I. (2002). Okulsuz Toplum. (Çev. M. Özay). İstanbul: Benseno Yayınları.
• Kesik, F. (2014). Eğitim yönetiminde çoğul bir ses: Eleştirel kuram. Kalem Uluslara- rası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. 7(4), 93-133.
• Kızılçelik, S. (2000). Frankfurt okulu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Mayo, P. (2012). Özgürleştiren Praksis, Paulo Freire’nin Radikal Eğitim ve Politika Mirası. Ankara: Dipnot Yayınları.
• McLaren, P. (1993). Schooling as a ritual performance: towards a political economy of educational symbols and gestures. New York: Routledge.
• McLaren, P. (1998). Life in Schools: an Introduction to Critical Pedagogy in The Foundations of Education. New York: Longman.
• McLaren, P. (2011). Okullarda yaşam, eleştirel pedagojiye giriş. (Ed: M.Y. Eryaman ve H. Arslan) Ankara: Anı yayıncılık.
• Owens, R. (1998). Organizational Behaviour in Education. Boston: Ally and Bacon.
• Örücü, D. & Şimşek, H. (2011). Akademisyenlerin gözünden Türkiye‟de eğitim yönetiminin akademik durumu: Nitel bir analiz. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(2), 167-197.
• Peca, K. (2000a). Critical educational administration: Research, theory and practice. Portales, New Mexico: Eastern New Mexico University. [ERIC Number: ED 455564].
• Peca, K. (2000b). Critical theory in education: Philosophical, research, socio- behavioural, and organizational assumptions. Portales, New Mexico: Eastern New Mexico University. [ERIC Number: ED 450057].
• Peca, K. (2001). Paradigmatic differences in educational administration. Positivism and critical theory. Portales, New Mexico: Eastern New Mexico University. [ERIC Number: ED 458706].
• Robinson, N. V. (1994). The practical promise of critical research in education admin- istration. Educational Administration Quarterly, 30(1), 56–77.
• Roth, J. K. (Ed.) (2005). Ethics: Encyclopedias (Volume 1). Pasadena, California: Salem Press, Inc.
• Shakeshaft, C., Nowell, I., & Perry, A. (1991). Gender and supervision. Theory into practice, 30(2), 134-139.
• Shakeshaft, C. (1992). Deconstructing the erected hierarchy: Sex and power in orga- nizations. Paper presented at the American Educational Research Association Annual Meeting, San Francisco. ERIC Document Number: EA 024671
• Spring, J. (1991). Özgür Eğitim. (Çev. A. Ekmekçi). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Şimşek, H. (1997). Pozitivizm ötesi paradigmatik dönüşüm ve eğitim yönetiminde kuram ve uygulamada yeni yaklaşımlar. Eğitim Yönetimi, 1, 97–109.
• Şişman, M. (2004). Öğretmenliğe Giriş (7. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Tezcan, M. (2005). Sosyolojik Kuramlarda Eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık
• Therborn, G. (2006). Frankfurt Okulu. (H. E. Bağce, Ed.). Frankfurt Okulu. (s.19–54). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Turan, S. (1999). Toward a critical practice of educational planning. Educational Planning, 11(4), 45–52.
• Turan, S. (2004). Modernite ve postmodernite arasında bir insan bilimi olarak eğitim yönetimi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1–8
• Wall, N. E. (2001). A critical analysis of the theories, models, and policies of educa- tional administration. Unpublished Master Thesis. University of New Bruns- wick: New Brunswick
• Yılmaz, K. & Altınkurt, Y. (2011). Öğretmen adaylarının eleştirel pedagoji ile ilgili görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 195-213.