Examination of Science Teachers’ Burnout Levels in Terms of School Climate and Various Variables

Year 2023, , 489 - 504, 30.12.2023

Serkan Yılmaz , Müge Özkanbaş

https://doi.org/10.30900/kafkasegt.1380100

Abstract

The burnout levels of science teachers hold significant implications for both educators and students. Burnout can evolve in response to significant social events or be influenced by various variables. In this context, the objective of this study is to examine the burnout levels of science teachers, taking into account factors such as gender, age, length of service, and working time in the institution, with a particular focus on the perception of the school climate. The study adopted a descriptive survey model, utilizing a convenience sampling method, and involved 182 science teachers employed in Adana province. Data collection instruments encompassed the “School Climate Survey” and the “Maslach Burnout Inventory”, along with their sub-dimensions. Data were gathered through a face-to-face survey conducted by one of the researchers following rigorous efforts. The results showed that the burnout levels of science teachers were relatively low. In addition, when evaluated in general in terms of all the variables examined, it was determined that all averages in the dimension of emotional exhaustion, one of the three sub-dimensions of burnout, were always higher, while the values in the dimension of depersonalization were always lower. Although it varied according to gender, age, length of service, and working time in the institution, it was found that burnout differed either in the overall scale or in at least one sub-dimension. Notably, science teachers with a low perception of the school climate experienced significantly higher burnout levels across the overall school climate scale, encompassing all sub-dimensions of burnout. While this pattern varied within sub-dimensions of school climate perception, dimensions exhibiting significant differences also favored those with lower climate perception. In the final section of the study, various recommendations are presented in light of these findings.

Keywords

Science teachers, burnout levels, school climate

References

• Acar, A. (2020). Sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki [Unpublished master’s thesis]. Siirt Üniversitesi, Siirt.
• Adıgüzel, İ., & İpek, C. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ve tükenmişlik düzeyleri. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(23), 247–273.
• Akdemir, Ö. A. (2019). The effect of teacher burnout on organizational commitment in Turkish context. Journal of Education and Training Studies, 7(4), 171–179.
• Akkaya, A. (2019). Akademisyenlerin birey-örgüt uyumları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Alkevli, S. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile örgüt iklimi algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Arslan, F. (2020). Fen bilimleri öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin ve nedenlerinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Aydın, B., Çulha, Ş., Mercan, B., & Zöğ, E. (2022). Öğretmen adaylarının iyimserlik ve tükenmişlik düzeylerinin karşılaştırılması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(34), 688–719. doi:10.35675/befdergi.708092
• Balcı, A. (2013). Etkili okul ve okul geliştirme: Kuram, uygulama ve araştırma. Ankara: Pegem Akademi.
• Baş, A., & Coşkun, Y. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel sosyalleşme ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 729–749. doi:10.33437/ksusbd.711270
• Bayat, S. (2015). Okulların örgüt ikliminin öğretmenlerin tükenmişlik düzeyine etkisi [Unpublished master’s thesis]. Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Berkovich, I., & Eyal, O. (2018). Principals’ emotional support and teachers’ emotional reframing: The mediating role of principals’ supportive communication strategies. Psychology in the Schools, 55(7), 867–879. doi:10.1002/pits.22130
• Bıçak, S. (2018). Bir üniversite hastanesinde çalışan öğretim üyeleri, araştırma görevlileri ve hemşirelerin tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi ve buna etki eden faktörler [Unpublished master’s thesis]. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• Birkan, R. (2020). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin iş yaşam dengeleri üzerine etkisi [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Brasfield, M. W., Lancaster, C., & Xu, Y. J. (2019). Wellness as a mitigating factor for teacher burnout. Journal of Education, 199(3), 166–178. doi:10.1177/0022057419864525
• Caruso, A. L., & Giammanco, M. D., & Gitto, L. (2014). Burnout experience among teachers: A case study. Mediterranean Journal of Clinical Psychology, 2(3), 1–20. doi:10.6092/2282-1619/2014.2.1023
• Cengiz, S., Yağan, F., Kara, F., & Dörtyol, Z. (2023). Ergenlerde akademik beklentilere ilişkin stres, akademik motivasyon ve okul tükenmişliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Mavi Atlas, 11(1), 63–75. doi:10.18795/gumusmaviatlas.122744
• Çam, O. (1993). Tükenmişlik envanterinin geçerlik ve güvenirliğinin araştırılması. R. Bayraktar ve İ. Dağ (Edt.), VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları (pp. 155–160). Ankara: VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu ve Türk Psikologlar Derneği Yayını.
• Çelebi, F. (2018). Tükenmişlik ve iş tatmini ilişkisinde Ankara-Kızılay’daki banka çalışanları örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(4), 84–92. doi:10.25287/ohuiibf.459043
• Çelik, K., & Kahraman, Ü. (2019). Okullarda korku kültürü ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 319–333. doi:10.17679/inuefd.537884
• Çelik, M. Y. (2021). Üniversite sınavına hazırlanan gençlerin Covid-19 korkusunun öğrencilerin tükenmişlik ve anksiyetelerine etkisi. Van Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(1), 19–28. doi:10.52976/vansaglik.760062
• Çelik, O. T., & Üstüner, M. (2018). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlikleri ile yaşam doyumları arasındaki ilişki. Journal of Theoretical Educational Science, ICSE-2018, 41–60. doi:10.30831/akukeg.421820
• Demirtaş, H. (2020). Rehber öğretmenlerde tükenmişlik düzeyinin demografik değişkenler açısından incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Dönük, O., & Bindak, R. (2022). Ortaokul matematik öğretmenlerinin tükenmişliklerinin yordayıcısı olarak okul iklimi ve örgütsel bağlılık. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 599–620. doi:10.17679/inuefd.1080283
• Emre-Erden, G., & Kılınç, A. Ç. (2021). Öğretmen mesleki öğrenmesini etkileyen faktörlerin incelenmesi: Bir durum çalışması. Avrasya Beşeri Bilim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1–29. doi:10.7596/abbad.20122021.001
• Gomez-Polo, C., Casado, A. M. M., & Montero, J. (2022). Burnout syndrome in dentists: Work-related factors. Journal of Dentistry, 121, Article 104143. doi:10.1016/j.jdent.2022.104143
• Gökhan, O., & Kılıç, R. (2023). İngilizce öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik ve mesleki sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişki. Edebiyat Dilbilim Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 2(1), 93–121.
• Göksal, S. (2018). Matematik öğretmenlerinin algıladıkları okul iklimi ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Görgülü, S. (2018). Çalışan bireylerin tükenmişlikleri üzerine bir çalışma [Unpublished master’s thesis]. Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Güngör-Uğurtaş, G. (2020). Ceza infaz kurumunda çalışan personellerin ikincil travmatik stres düzeylerini sıkıntıya dayanma gücü, psikolojik sağlamlık ve tükenmişlik algısının yordayıcılığı [Unpublished master’s thesis]. Çağ Üniversitesi, Mersin.
• Gündüz, H. (2006). Yatılı ilköğretim bölge okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri [Unpublished master’s thesis]. Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Gündüz, Z. B. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin okul tükenmişliği ile kendine saygı ve anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Karabük Üniversitesi, Karabük.
• Hanedar, A. N., & Öçalan, M. (2018). İstenmeyen öğrenci davranışlarına karşı beden eğitimi öğretmenlerinin tutumları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin analizi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 46–60. doi:10.31680/gaunjss.423209
• Hoy, W. K., Tarter, C. J., & Kottkamp, R. B. (1991). Open school/healthy schools: Measuring organizational climate. Beverly Hills: Sage.
• Johnson, S. J., Machowski, S., Holdsworth, L., Kern, M., & Zapf, D. (2017). Age, emotion regulation strategies, burnout, and engagement in the service sector: Advantages of older workers. Journal of Work and Organizational Psychology, 33(3), 205–216. doi:10.1016/j.rpto.2017.09.001
• Kaplan, L. S., & Geoffroy, K. E. (1990). Enhancing the school climate: New opportunities for the counselor. The School Counselor, 38(1), 7–12.
• Kara, S. (2020). Investigation of job satisfaction and burnout of visual arts teachers. International Journal of Research in Education and Science, 6(1), 160–171. doi:10.46328/ijres.v6i1.817
• Kılınç, B. (2018). Fen bilimleri öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Kocaoğlu, M., & Demirdağ, S. (2022). Okul yöneticilerinin liderlik tarzları, okul iklimi ve öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(2), 28–40.
• Koç, B., & Doğan, S. (2022). Okul yönetimi nasıl olmalıdır? Bir okul incelemesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 11(1), 26–40. doi:10.30703/cije.891520
• Kolachev, N., & Novikov, I. (2020). Age as a predictor of burnout in Russian public librarians. Evidence Based Library and Information Practice, 15(4), 33–48.
• Korkutan, T. B., & Tekin, U. (2017). Meslek lisesi öğretmenlerinin tükenmişlikleri ve mesleki doyum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 49–78.
• Malinen, O. P., & Savolainen, H. (2016). The effect of perceived school climate and teacher efficacy in behavior management on job satisfaction and burnout: A longitudinal study. Teaching and Teacher Education, 60, 144–152.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99–113. doi:10.1002/job.4030020205
• McDuffy, M. S. (2016). Rumination, age, and years of experience: A predictive study of burnout [Unpublished Ph.D. thesis]. Capella University, Minneapolis.
• Mefoh, P. C., Ude, E. N., & Chukwuorji, J. C. (2019). Age and burnout syndrome in nursing professionals: Moderating role of emotion-focused coping. Psychology, Health & Medicine, 24(1), 101–107. doi:10.1080/13548506.2018.1502457
• Netemeyer, R. G., Boles, J. S., & McMurrian, R. (1996). Development and validation of work–family conflict and family–work conflict scales. Journal of Applied Psychology, 81(4), 400–410. doi:10.1037/0021-9010.81.4.400
• Okan, M., & Yılmaz, K. (2017). Kamu okullarında psikolojik güçlendirme ile öğretmenlerin tükenmişlikleri arasındaki ilişki. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 16–27.
• Okumuşoğlu, O., & Geçikli, E. (2021). Fen bilimleri öğretmenlerinin yeni yaklaşım, yöntem ve teknikleri bilme ve kullanma düzeyleri ile mesleki tükenmişlikleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(Özel sayı), 396–415. doi:10.53487/ataunisosbil.875359
• Oral, B., Tösten, R., & Elçiçek, Z. (2017). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(11), 78–87.
• Ordu, A., & Çetinkaya, H. (2018). Okul yöneticilerinin toksik (zehirli) liderlik davranışları ile öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 15–28. doi:10.30794/pausbed.414612
• Örücü, E., Hasırcı, I., & Ergenler, E. (2022). Covid-19 pandemi döneminde öğretmenlerin örgütsel yabancılaşma ile eğilimleri ile tükenmişlik seviyeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 23(Covid-19 Özel Sayısı), 153–175. doi:10.31671/doujournal.949484
• Özel, S. (2016). Farklı liselerde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin iş doyumlarına ilişkin algıları ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki Tekirdağ/Çerkezköy örneği [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Özipek-Karabıyık, A. (2006). Ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerde mesleki tükenmişlik düzeyleri ve nedenleri [Unpublished master’s thesis]. Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Purvanova, R. K., & Muros, J. P. (2010). Gender differences in burnout: A meta-analysis. Journal of Vocational Behavior, 77(2), 168–185. doi:10.1007/s10212-020-00465-6
• Pyhältö, K., Pietarinen, J., Haverinen, K., Tikkanen, L., & Soini, T. (2021). Teacher burnout profiles and proactive strategies. European Journal of Psychology of Education, 36(1), 219–242.
• Räsänen, K., Pietarinen, J., Soini, T., Väisänen, P., & Pyhältö, K. (2022). Experienced risk of burnout among teachers with persistent turnover intentions. Teacher Development, 26(3), 317–337. doi:10.1080/13664530.2022.2055629
• Rožman, M., Grinkevich, A., & Tominc, P. (2019). Occupational stress, symptoms of burnout in the workplace and work satisfaction of the age-diverse employees. Organizacija, 52(1), 46–52. doi:10.2478/orga-2019-0005
• Saloviita, T., & Pakarinen, E. (2021). Teacher burnout explained: Teacher-, student-, and organisation-level variables. Teaching and Teacher Education, 97, Article 103221. doi:10.1016/j.tate.2020.103221
• Sancar, Y., Kartal, S., & Öztürk-Gübeş, N. (2021). Öğretmenlerin tükenmişlik ve mükemmeliyetçilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 156–173.
• Schaufeli, W. B., & Enzmann, D. (1998). The burnout companion to study and practice: A critical analysis. Washington, DC: Taylor & Francis.
• Söner, O., & Yılmaz, O. (2020). Özel eğitim sınıflarında görev yapan öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları ve tükenmişlik düzeyleri. Trakya Eğitim Dergisi, 10(3), 668–682. doi:10.24315/tred.599742
• Spell, C. S., & Arnold, T. J. (2007). A multi-level analysis of organizational justice climate, structure, and employee mental health. Journal of Management. 33, 724–751. doi:10.1177/0149206307305560
• Şahin, İ. (2020). Okul tükenmişliği ve algılanan akademik başarının ortaokul öğrencilerinin okul iklimi algıları üzerindeki etkisinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(6), 1–8.
• Şenel, T. (2015). İlkokullarda okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişki [Unpublished master’s thesis]. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Şenel, T., & Buluç, B. (2016). İlkokullarda okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişki. TÜBAV Bilim Dergisi, 9(4), 1–12.
• Tatar, N., & Arslan, F. (2020). Fen bilgisi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ve nedenleri. Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 1(2), 1–21.
• Tekin-Yenigün, B. (2021). İş stresi ve tükenmişlik ilişkisi: Gümrük çalışanları üzerine bir çalışma [Unpublished master’s thesis]. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Thomas, M., Kohli, V., & Choi, J. (2014). Correlates of job burnout among human services workers: Implications for workforce retention. Journal of Sociology and Social Welfare, 41, 69–90. doi:10.15453/0191-5096.3983 Togia, A. (2005). Measurement of burnout and the influence of background characteristics in Greek academic librarians. Library management, 26(3), 130–138. doi:10.1108/01435120510580870
• Tokmak, M. (2018). Pozitif psikolojik sermayenin tükenmişlik üzerine etkileri: Kamu çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 25(3), 863–878. doi:10.18657/yonveek.419469
• Uçar-Çelebi, N. (2018). Öğretmenlerin kimlik ve tükenmişlik algıları arasındaki ilişki [Unpublished master’s thesis]. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Von der Embse, N. P., Pendergast, L. L., Segool, N., Saeki, E., & Ryan, S. (2016). The influence of test-based accountability policies on school climate and teacher stress across four states. Teaching and Teacher Education, 59, 492–502. doi:10.1016/j.tate.2016.07.013
• Wijeratne, C., Johnco, C., Draper, B., & Earl, J. (2021). Doctors’ reporting of mental health stigma and barriers to help-seeking. Occupational Medicine, 71(8), 366–374. doi:10.1093/occmed/kqab119
• Yavuz, S., & Akdeniz, A. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının tükenmişlik ve KPSS kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 212–227.
• Yıldırım, M. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Erciyes Üniversitesi, Kayseri. Yurduseven, K. (2020). Fen bilimleri öğretmenlerinin iş doyumları, mesleki tükenmişlik düzeyleri, günlük ritim tercihleri ve uyku değişkenleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Sakarya Üniversitesi, Sakarya. Yurduseven, K., & Önder, İ. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile günlük ritim tercihi ve uyku değişkenleri arasındaki ilişki. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 3(4), 39–51. Zhu, M., Liu, Q., Fu, Y., Yang, T., Zhang, X., & Shi, J. (2018). The relationship between teacher self- concept, teacher efficacy and burnout. Teachers and Teaching, 24(7), 788–801. doi:10.1080/13540602.2018.1483913