Öğretmenlerin öğretmenlik mesleklerine yönelik tutum ve görüşlerinin incelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 3, 333 - 366, 31.12.2020

Erdi Kuyumcu Halil İbrahim Kaya

https://doi.org/10.30900/kafkasegt.766974

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın temel amacı Kars ilinde görev yapan öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve görüşlerini belirlemektir. Araştırmanın nicel evrenini, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Kars ili ve köylerinde bulunan 128 okuldaki okulöncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan toplam 1301 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın nitel çalışma grubunda ise, amaçlı örneklem yöntemlerinden maksimum çeşitli örneklem tekniği kullanılmıştır. Buna göre farklı sosyo-ekonomik özelliklerdeki okullarda farklı özelliklere sahip (cinsiyet, kıdem, yaş vb.) 42 öğretmen ile açık uçlu soruların sorulduğu yüz yüze görüşmeler yapılmıştır.
Araştırmanın örneklemini 458 öğretmen ve yönetici oluşturmaktadır. Araştırma yapılırken öğretmenlerin mesleki tutumlarını belirlemek amacıyla; Ünişen ve Demirel (2018) tarafından geliştirilen ve 28 maddeden oluşan “Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutum Ölçeği” kullanılmıştır.
Araştırmanın bulgularına göre; kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere göre değer verme ve ilgisizlik algılarının daha olumlu olduğu, öğretmenlerin ölçeğin ilgisizlik boyutuna yönelik algı düzeyleri arasında yaşları bakımından anlamlı fark olduğu, 26-30 yaş grubu öğretmenlerin ilgisizlik boyutu algıları 41 yaş ve üzeri öğretmenlerin algılarından daha olumlu olduğu, öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yönelik mesleki tükenmişlik algıları ile yöneticilerin algıları arasında anlamlı bir fark olduğu, öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yönelik mesleki tükenmişlik algılarının yöneticilere göre daha yüksek olduğu ve öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yönelik ilgisizlik algılarının yöneticilerin algılarına göre daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Öğretmenlerin çoğunluğunun bu mesleği sosyal ve kültürel sebeplerden dolayı isteyerek seçtikleri, öğretmenlik mesleğinin hak ettiği değeri görmediği, mesleğin itibar ve değer kaybetmekte olduğu; özlük hakları, ücret ve araç-gereç-materyal gibi durumlarda eksikliklerin olduğu, kariyer ve ödüllendirme sistemini işlevsel olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Yetiştirme, Yeterlik, Algı, Tutum

Kaynakça

• Balcı, A. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler (11. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Battal, N., Yurdakul, B. ve Sahan, H.H. (1998). Farklı branşlardan mezun olan sınıf öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin görüşleri ve karşılaştıkları sorunlar (Balıkesir Örneği). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt: 1(2).
• Bozca, S. (2015). Öğretmenlerin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları İle İş Doyumları Arasındaki İlişki. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
• Bozok, A., Özdemir, T. ve Seraslan, D., (2016). Mesleğe yeni başlayan öğretmenlerin eğitim fakültelerinde almış oldukları öğretmenlik eğitimine ilişkin görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt:13(36), 100-113.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Demirel N., Ünişen A. (2018). Öğretmenlerin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi Yaz -2018 Cilt:17 Sayı:67 (997-1013).
• Eroğlu, C. (2013). Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Özyeterlikleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Genç, S.Z. (2005). Sınıf öğretmeni yetiştirme meselemiz, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi dergisi: 11.
• İpek, S. (2015). Temel Eğitimde Görev Yapan Öğretmenlerin Sınıf Yönetimi Öz-Yeterlik İnançları ve Mesleki Tutumları (Rize İli Örneği). Avrasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı Yönetim Bilimleri Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
• Kaçar, R. (2018). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum ve Öz-Yeterlik Algıları, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Nobel. 1. Baskı.
• Karslı, M.D. ve Güven, S.(2011). Öğretmen Yetiştirme Politikaları (Ed. Kilimi, A. S.). Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme. Pegem Akademi Yayınları. 1. Baskı.
• Kaysi, F., Güral, A. (2016). Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. Mayıs 2016 Cilt:5 Sayı:2 Makale No: 24 ISSN: 2146-9199.
• Korkmaz, G. (2009), İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Okul Yaşam Kalitesini Algılama Düzeyleri ve Mesleki Tutumlarının İncelenmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Kozikoğlu, İ. ve Senemoğlu, N. (2018). Mesleğe Yeni Başlayan Öğretmenlerin Karşılaştıkları Güçlükler: Nitel Bir Çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – ENAD. Cilt 6(3).
• Mahony, C. (2016). Assessing Teachers’ Attitudes towards Inclusive Education within an Urban School District in Ireland.
• Mills, J. (1978). Who Is The Teacher?. Published in The Theosophist.
• Orhan, N. (2013). Aday Öğretmenlerin Mesleki Tutumları ve İş Doyumu Düzeyleri, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Özen, R. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin hizmet içi eğitim programlarının etkilerine ilişkin görüşleri (Düzce İli Örneği). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Semerci N. ve Semerci Ç. (2004). Türkiye’de öğretmenlik tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:14(1):137-146.
• Sönmez, V. (2015). Program Geliştirmede Öğretmen el Kitabı. Anı Yayıncılık,18. Baskı. Ankara.
• Sözer, Z. (2015). Köy İlkokul ve Ortaokullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Sosyolojik Profilleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları: Mersin Örneği. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Mersin.
• Şanlı, Ö., Tan, Ç. ve Bozanoğlu, B. (2018). Öğretmenlerin okul yöneticilerinin iletişim becerilerine ilişkin görüşleri, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6(85),7-20.
• Şenol (ulu), F.B. (2012). Okul Öncesi Öğretmen Adayları İle Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Özyeterlik İnançlarının Karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar.
• Şirin, E.F., Erdoğdu, M.ve Mülazımoğlu, O. (2010). Beden eğitimi öğretmenlerinin öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme sistemine ilişkin görüşleri. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, VIII (2), 57-68.
• Tok, T.N., (1997). Öğretmenlik mesleğinin öğretmenlerin gereksinimlerini karşılama düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi.2,251-267.
• Yanık, H.B., Bağdat, O. Gelici, Ö. ve Taştepe, M. (2016). Göreve yeni başlayan ortaokul matematik öğretmenlerinin karşılaştıkları zorluklar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt:13(36),130-152.
• Yokuş, E. (2015). Eğitim Fakültesi Birinci Sınıf Öğretmen Adaylarının Öğretmenliğe Giriş Özelliklerinin Analizi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep.