Perceptions of Turcomen students studying in Turkish higher education on history, identity and education

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 720 - 737, 30.12.2021

Hasan Aslan Özgür Aktaş

https://doi.org/10.30900/kafkasegt.968896

Öz

The aim of this study is to determine Turkmenistanian students’ ideas about history and identity. In line with this purpose, the opinions of Turkmenistanian students were sought on the concept of Turkish, their thoughts on the concept of history, the states they felt close to in history, countries that are friends and enemies to their state today, who their heroes are in history, whether there is a difference between the history lessons in their country and the history lessons in Turkey. Answers were sought to the questions posed about the lack of education and why they preferred Turkey for education. In this study, in which the qualitative research method was adopted, the phenomenology model was used. Thirty-six Turkmenistan students were reached with the snowball approach in the sample selection. The application was made with the "question form" created by the researchers and the data were evaluated by the content analysis method and presented in tables with frequency values. Due to the fact that the students gave multiple answers to some questions in the questionnaire, there were differences between the number of students and the frequency values in some tables. Looking at the findings obtained from the research, Turkmen students see history as a science that researches the past. While students from Turkmenistan see Turkey as a friendly state to a large extent, they think that Afghanistan is a dangerous state. The students participating in the research saw that their greatest heroes were Köroğlu and Korkut Ata, and they said that the subjects of Turkey and Turkmenistan history lessons were almost the same, except for recent history. It has also been identified that students from Turkmenistan stated the reasons for preferring Turkey for education as cultural proximity, language similarity and education level of Turkish universities.

Anahtar Kelimeler

Turkish, Turkmenistan, history education, history, university students

Türkiye yükseköğretim sisteminde öğrenim gören Türkmenistanlı öğrencilerin tarih, kimlik ve eğitim algıları

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkmen öğrencilerin tarih ve kimlik hakkındaki düşüncelerini tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda, Türkmenistanlı öğrencilerin Türk kavramı, tarih kavramına yükledikleri anlamlar incelenmiştir. Bu durumu daha iyi anlamak için öğrencilerin tarihte kendilerini hangi devlete yakın hissettiklerine, günümüzde devletlerine dost ve düşman olan ülkelerin hangileri olduğuna, tarihteki kahramanlarının kim olduğuna, ülkelerindeki tarih dersleri ile Türkiye’deki tarih dersleri arasında fark olup olmadığına yönelik sorular yöneltilmiştir. Öğrencilere eğitim için neden Türkiye’yi tercih ettikleri de sorulmuştur. Nitel araştırma yönteminin benimsendiği bu araştırmada olgubilim modeli kullanılmıştır. Örneklem seçiminde kartopu yaklaşımıyla otuz altı Türkmenistanlı öğrenciye ulaşılmıştır. Araştırmacılar tarafından oluşturulan “soru formu” ile uygulama yapılmış ve yapılan uygulamadan elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilerek frekans değerleri ile tablolar halinde sunulmuştur. Öğrencilerin soru formunda yer alan bazı sorulara birden çok cevap vermelerinden dolayı, bazı tablolarda öğrenci sayısı ile frekans değerleri arasında farklılıklar oluşmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgulara bakıldığında, Türkmen öğrenciler tarihi geçmişi araştıran bir bilim olarak görmektedirler. Türkmenistanlı öğrencilerin dost devleti büyük oranda Türkiye olarak görürken, Afganistan’ı tehlike bir devlet olarak tanımlamışlardır. Araştırmaya katılan öğrenciler en büyük kahramanları Köroğlu ve Korkut Ata olarak belirtmişlerdir. Türkmen öğrenciler, Türkiye ile Türkmenistan tarih dersi konularının yakın tarih hariç hemen hemen aynı olduğunu söylemişlerdir. Türkmenistanlı öğrenciler eğitim için Türkiye’yi tercih etmelerinin nedenlerini ise kültürel yakınlık, dil benzerliği ve Türk üniversitelerindeki yüksek eğitim seviyesi olarak ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Türk, Türkmenistan, tarih eğitimi tarih, üniversite öğrencileri.

Kaynakça

• Akdağ, M. (2020). Türkiye Türkçesi öğrenen Türkmenistan uyruklu c1 seviyesindeki öğrencilerin yazılı anlatımlarındaki aktif kelime servetinin tespiti (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Aktaş, Ö. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının Türk kimliği, dost ve düşman ülke algıları. EKEV, 17(57), 183-208.
• Ateş, S., İncirci, A., Karadeniz, O., Kapucubaş, M. (2018). Sosyal bilgiler ders kitaplarında eski Türkler: Türkiye ve Türkmenistan. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 2 (1), 70-85.
• Berber, M. Ve Birdişli. F. (2012) Türkmenistanda Berdimuhammedov dönemi Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2(2), 39-55.
• Brophy, J., Vansledright, B.A. ve Bredin N. (1992). Fifth graders ideas about history expressed before and after their introduction to the subject. Theory and Research in Social Education. 20 (4),440-489.
• Ekayev, O. (2009). Türkmenistan Tarihi, Aşgabat: Türkmenistan Devlet Neşriyatı.
• Ersanlı, B. (2019). Tarih Eğitiminde “Sen Kimsin?” Siyaseti: Türkiye’den Orta Asya’ya, Tarih Vakfı Yurt yayınları.
• Fayzullayeva, N. (2018). Türkiye’de yükseköğrenim gören Türkmenistanlı öğrencilerin sosyo-ekonomik sorunları: Gaziantep örneği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kilis 7 Aralık Üniversitesi. Kilis.
• Güler, N. (2001). Geçiş sürecinde Türkmenistan’ın siyasi yapısı: Türkmenbaşı modeli. Avrasya Dosyası Türkmenistan Özel, 7 (2), 97-110.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (21. Baskı), Ankara: Nobel Yayın.
• Kızıltepe, Z. (2015). İçerik analizi. F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Ed.). Nitel Araştırma Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları (1. Baskı) içinde (ss.253). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Matyakubov, H. (2019). Bağımsızlık sonrası dönemde Türkmenistan’da milliyetçilik politikaları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Mammetşeripov, T. (2019). Gurbanguly Berdimuhammedov döneminde Türkmenistan’ın komşuları ile ilişkileri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara.
• Metin, B., Uygun, K., ve Oran, M (2017). Ortaokul sosyal bilgiler ve eşdeğer derslerin Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan’daki öğretim programlarının yapı yönünden karşılaştırılması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (4). 619-642.
• Oran, M. (2018). Ortaokul sosyal bilgiler ve Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programlarının Azerbaycan ve Türkmenistan’daki eşdeğer derslerin öğretim programlarıyla karşılaştırılması (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Oran, M. (2019). Türkmen Öğrencilerin Türkmenistan’da Ortaokullarda Sosyal Bilgiler Kapsamında Okutulan Dersler Hakkındaki Görüşleri. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3) 191–198.
• Polese, A., ve Horák, S. (2015) A tale of two presidents: personality cult and symbolic nation-building in Turkmenistan. Nationalities Papers, 43(3), 457-478.
• Turan, R. (2016a). Sovyet Türkmenistan’ından bağımsız devlete Türkmenistan’da tarih öğretimi. Journal of Human Sciences, 13(3), 5978-5997. doi:10.14687/jhs.v13i3.4351
• Turan, R. (2016b ). Hoca Ahmet Yesevi anısına Türkmenistan’da okutulan tarih ders kitaplarında Osmanlı Devleti’ne yaklaşım. Uluslar Arası Türk Dünyası Sosyal Bilimler ve Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri, Ankara: Türk Eğitim-Sen Genel Merkezi Yayınları Türk Dünyası Bildirileri Dizisi 02. https://www.researchgate.net/publication/320777012 adresinden 04.06.2021 tarihinde alınmıştır.
• Turan, R. (2018). Farklı Türk Devletlerinin (Türkiye, Özbekistan, Azerbaycan ve Türkmenistan) tarih ders kitaplarında Osmanlı-Timurlu ilişkilerine ve Ankara Savaşı’na yaklaşım. 1(22) Gazi Türkiyat, 79-111.
• Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel araştırma Yöntemleri (6. Baskı), Anakara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. E. (2020). Türkiye-Türkmenistan ilişkileri. H. Acar (Ed) Geçmişten Günümüze Türkiye-Orta Asya ilişkileri (1. Baskı) içinde (ss.75-95), Ankara: Nobel.
• (WEB1). https://www.yenisafak.com/dunya/turkmenistan-cumhurbaskani-kopegi-icin-sehrin-ortasina-heykel-dikti-3574889 adresinden 04.06.2021 tarihinde alınmıştır.