Examining Literacy Skills in Social Studies Curriculum

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 659 - 678, 30.08.2022

Şenol Mail Pala

https://doi.org/10.30900/kafkasegt.1097887

Cited By: 3

Öz

Today, in order not to get lost in the ever-increasing accumulation of knowledge, skills such as accessing information, using information, managing and evaluating must be acquired by individuals. Curriculum, which is one of the basic elements of education, has important duties in order to gain these skills to individuals. Various skills are also included in the social studies course curriculum, which is included in life. Some of these skills have emerged as various literacy skills, taking into account the basic characteristics of the disciplines that the social studies course is related to. These skills were added to the social studies course curriculum as various literacy skills with the update studies carried out in 2018. With the addition of literacy skills to the curriculum, it was wondered how there was a change in literacy skills between 2005 and 2018 social studies curriculum. For this reason, it is aimed to analyze the 2005 and 2018 social studies course curriculums comparatively in terms of literacy skills. The study was carried out in accordance with the descriptive scanning model and the document analysis method was used. In this direction, in the study, the acquisitions containing literacy skills in the 2005 and 2018 social studies curriculum were determined, and the two curriculums were examined and compared in terms of literacy skills. As a result of the study, it was concluded that the literacy skills included in the 2018 Social Studies Curriculum were also included in the 2005 curriculum and the same literacy skills were included in the two curriculums at similar grade levels and in similar learning areas

Anahtar Kelimeler

Literacy, skills, curriculum, social studies

Okuryazarlık Becerilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında İncelenmesi

Öz

Günümüzde gittikçe artan bilgi birikimi içinde kaybolmamak için bilgiye ulaşma, bilgiyi kullanma, yönetme ve değerlendirme gibi becerilerin bireyler tarafından kazanılması gerekmektedir. Bu becerileri bireylere kazandırmak için eğitim-öğretimin temel öğelerinden birisi olan öğretim programlarına önemli görevler düşmektedir. Hayatın içerisinde yer alan sosyal bilgiler dersi öğretim programında da çeşitli becerilere yer verilmiştir. Bu becerilerin bazıları, sosyal bilgiler dersinin ilişkili olduğu disiplinlerin temel özellikleri dikkate alınarak çeşitli okuryazarlık becerileri olarak ortaya çıkmıştır. Bu beceriler de 2018 yılında yapılan güncelleme çalışmalarıyla birlikte sosyal bilgiler dersi öğretim programına çeşitli okuryazarlık becerileri olarak eklenmiştir. Okuryazarlık becerilerinin öğretim programına eklenmesiyle birlikte 2005 ve 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programları arasında okuryazarlık becerileri açısından nasıl bir değişim yaşandığı merak edilmiştir. Bu nedenle çalışmada 2005 ve 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının okuryazarlık becerileri açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma betimsel tarama modeli doğrultusunda yapılmış ve doküman incelmesi yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda çalışmada 2005 ve 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programlarında okuryazarlık becerileri içeren kazanımlar tespit edilerek iki öğretim programı okuryazarlık becerileri açısından incelenerek karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer verilen okuryazarlık becerilerine 2005 öğretim programında da yer verildiği ve iki öğretim programında da benzer sınıf düzeylerinde ve benzer öğrenme alanlarında aynı okuryazarlık becerisine yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okuryazarlık, beceri, öğretim programı, sosyal bilgiler.

Kaynakça

• Akengin, H., Tuncel, G. ve Cendek, M. E. (2016). Öğrencilerde harita okuryazarlığının geliştirilmesine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Marmara Coğrafya Dergisi, (34), 61-69.
• Akhan, N. E. (2013). Adım adım ekonomi okuryazarlığı: Sosyal bilgiler dersleri için alternatif yollar. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 1-36.
• Altun, A. (2010). Medya okuryazarlığının sosyal bilgiler programlarıyla ilişkilendirilmesi ve öğretim (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ay, T. S. ve Yavuz, Ü. (2016). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde okuryazarlık becerilerini kazandırmaya yönelik gerçekleştirdikleri uygulamalar. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 6(2), 31-63.
• Baildon, M.C. ve Damico, J. (2016). Social studies education for the 21st century: Addressing challenges with new literacies and a web-based technology tool. National Institute of Education Singapore.
• Bayram, H. (2020, Aralık). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Dijital Okuryazarlık. PROCEEDINGS BOOK, 3. Uluslararası Uzaktan Öğrenme ve Yenilikçi Eğitim Teknolojileri Konferansı’nda sunulan bildiri, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Bozkurt, F. ve Çoşkun, D. (2018). 21. yy okuryazarlığı: Öğretmen adaylarının medya algılarına genel bir bakış. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 493-511.
• Çengelci Köse, T. ve Bursa, S. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının hukuk okuryazarlığına ilişkin algıları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 372-388.
• Dedebali, N. C., Daşdemir, İ. ve Şan, S. (2019). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı ile bilgi okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2) 595-630.
• Duman, B. ve Tural, A. (2019, Nisan). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nın Okuryazarlık Becerileri Açısından İncelenmesi. 3. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Kongresi’nde (ICOESS 2019) sunulan bildiri, Bodrum/Muğla.
• Djuraev, B. (2014). Factors affecting the formation of legal concepts in secondary special schools. The Advanced Science Journal, 9, 39-42.
• Fidan, M. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 121-137.
• Ηobbs, R. (2001). Media literacy skills: Interpreting tragedy. Social Education, 65(7), 406-411.
• Hobbs, R. (2010). Digital and media literacy: A plan of action. A white paper on the digital and media literacy recommendations of the knight commission on the information needs of communities in a democracy. Aspen Institute. 1 Dupont Circle NW Suite 700, Washington, DC 20036.
• Gaston, A., Martinez, J. ve Martin, E. P. (2016). Embedding literacy strategies in social studies for eighth-grade students. Journal of Social Studies Education Research, 7(1), 73-95.
• Gelen, İ. (2017). P21-program ve öğretimde 21. yüzyıl beceri çerçeveleri (ABD uygulamaları). Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 15-29.
• Güleç, S. ve Hüdavendigar, M. N. (2020). Sosyal bilgiler eğitimi alanında okuryazarlık becerisi başlığında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 3(3), 24-36.
• Gündüz Kalan, Ö. (2010). Medya okuryazarlığı ve okul öncesi çocuk: ebeveynlerin medya okuryazarlığı bilinci üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(39), 59-73.
• Görmez, E. (2018). Güncellenen sosyal bilgiler programının politik okuryazarlık becerisi bakımından yeterliliği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(STEMES’18), 109-114.
• Kara, H. ve Tangülü, Z. (2017). Sosyal bilgiler öğretim programında hukuk ve politik okuryazarlığı üzerine bir durum incelemesi. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 2(1), 1-28.
• Karabacak, Z. İ. ve Sezgin, A. A. (2019). Türkiye’de dijital dönüşüm ve dijital okuryazarlık. Türk İdare Dergisi, 91(488), 319-343.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karatekin, K. (2013), Çevre okuryazarlığı. Gençtürk, E. ve Karatekin, K.(Ed.),Sosyal bilgiler için çoklu okuryazarlıklar. Ankara: Pegem Akademi.
• Kellner, D. (2001). New technologies/new literacies: Restructuring education for a new millennium. International Journal of Technology and Design Education, 11(3), 67-81.
• Kıncal, R. Y. (2017). Bilimsel Araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Köstüklü, N. (Ed.) (2011). İlköğretim sosyal bilgiler 6 öğretmen kılavuz kitabı. Ankara.
• Knobel, M. ve Lankshear, C. (2006). Digital literacy and digital literacies: policy, pedagogy and research considerations for education. Nordic Journal of Digital Literacy, 1(01), 12-24.
• Kurt, A. A., Orhan, D., Yaman, F., Solak, M. ve Türkan, F., (2014). Bilgi ve iletişim teknolojileri ışığında Türkiye’de yapılan okuryazarlık çalışmalarındaki eğilim. Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi, 2, 1-21.
• Kurudayıoğlu, M. ve Tüzel, S. (2010). 21. Yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 15(28), 283-298.
• Kuru, G. ve Şimşek, A. (2020). 2005 ve 2018 sosyal bilgiler ders kitaplarındaki derse özgü becerilerin öğretiminin karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(6), 2410-2423.
• Kuzey, M., ve Değirmenci, Y. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının harita ve yön okuryazarlığına ilişkin kavramları anlama düzeyleri ve kavram yanılgıları. Milli Eğitim Dergisi, 48(223), 207-230.
• Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
• Maden, S., Maden, A. ve Banaz, E. (2018). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitaplarının dijital okuryazarlık bağlamında değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 685-695.
• Martin, A. and Grudzieci, J. (2006). DigEuLit: Concepts and tools for digital literacy development. Innovation in Teaching and Learning in Information and Computer Sciences, 5(4), 249-267.
• MEB, (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara.
• Mete, G. (2020). Okuryazarlık türleri ve 2023 Eğitim Vizyonu Belgesi. Kesit Akademi Dergisi, (22), 109-120.
• Meyers, E. M., Erickson, I. ve Small, R. V. (2013). Digital literacy and informal learning environments: an introduction. Learning, media and technology, 38(4), 355-367.
• Miles, M, B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage.
• OECD (2000). Literacy in the information age: Final report of the International Adult Literacy Survey. Paris and Ottowa: OECD and Statistics Canada. [Çevrimiçi: https://read.oecd-ilibrary.org/social-issues-migration-health/literacy-in-the-information-age_9789264181762-en#page12], Erişim tarihi: 22.11.2021.
• Oğuz Haçat, S. ve Çakmak, M. A. (2018). Ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler eğitimi çerçevesinde hukuk okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Turkish Studies (Elektronik), 13(4), 919-940.
• Opletalova, A. (2015). Financial education and financial literacy in the Czech education system. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 171, 1176-1184.
• Özerbaş, M. A. ve Kuralbаyeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 16-25.
• Öztürk, T. ve Öztürk, F. Z. (2016). Sosyal bilgiler öğretim programının çevre eğitimi açısından analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1533-1550.
• Pala, Ş. M. ve Başıbüyük, A. (2020a). Investigation of Social Sciences and Geography Course Curriculum Updated in 2018 in Terms of Map Skills. Review of International Geographical Education Online, 10(1 (Özel Sayı)), 84-96.
• Pala, Ş. M. ve Başıbüyük, A. (2020b). Ortaokul beşinci sınıf öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(3), 897-921.
• Pala, Ş. M., ve Başıbüyük, A. (2020c). 10-12 yaş grubu öğrencileri için dijital okuryazarlık ölçeği geliştirme çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(33), 542-565.
• Patton, M.Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. London: Sage Publications, Inc.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. M, Bütün ve S. B, Demir), Ankara: Pegem Akademi.
• Sak, R., Sak, İ. T. Ş., Şendil, Ç. Ö. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256.
• Segara, N. B., Maryani, E., ve Ruhimat, M. (2018). Realizing powerful social studies learning through map literacy.Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 174, 374-380.
• Seyhan, A. (2020). Sosyal bilgiler dersinde finansal okuryazarlık becerisinin kazandırılmasına yönelik öğretmen görüşleri. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 88-113.
• Solmaz, B. ve Yılmaz, R. A. (2012). Medya okuryazarlığı araştırması ve Selçuk Üniversitesi'nde bir uygulama. Selçuk İletişim, 7(3), 55-61.
• Sönmez, Ö. F. ve Koç, H. (2017). Sosyal bilgiler öğretiminde harita, grafik ve tablo kullanımı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Stevenson, K. T., Carrier, S. J., ve Peterson, M. N. (2014). Evaluating strategies for inclusion of environmental literacy in the elementary school classroom. The Electronic Journal for Research in Science & Mathematics Education, 18(8), 1-17.
• Stripling, B. (2010). Teaching students to think in the digital environment: digital literacy and digital inquiry. School Library Monthly, 26(8), 16-19.
• Tarhan, Ö. (2015). Sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının politik okuryazarlığa ilişkin görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(9), 649-669.
• Tufan, S. (2019). 2018 tarihli sosyal bilgiler öğretim programı ve 4-7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında ekonomi okuryazarlığı (Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Tural, A. ve Duman, B. (2019, Nisan). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nın iletişim becerisi açısından incelenmesi. 3. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Kongresi’nde (ICOESS 2019)- sunulan bildiri, Bodrum/Muğla.
• Ulu Kalın, Ö. (2018). Ortaokul öğrencilerinin çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi (Artvin il örneği). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(13), 155-170.
• Ünlüer, G. (2021). Sosyal bilgiler dersinde finansal okuryazarlık becerisinin etkinlikler yoluyla kazandırılmasına ilişkin eylem araştırması. Uluslararası Beşerî Bilimler ve Eğitim Dergisi, 7(15), 277-303.
• Walker, T. L. (2010). The red pill: social studies, media texts, and literacies. Learning, Media and Technology, 35(1), 1-14.
• Yavuz, M., Balkan Kıyıcı, F. B. ve Ataberk Yiğit, (2014). İlköğretim II. kademe öğrencileri için çevre okuryazarlığı ölçeği: Ölçek geliştirme ve güvenirlik çalışması. Sakarya University Journal of Education, 4(3), 39-52.
• Yalçınkaya, E. ve Er, T. (2019). Sosyal bilgiler eğitiminde finansal okuryazarlık. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(1), 1-24.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.