Problems of Double Taxation and the Prevention of Double Taxation Practices in Turkey

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 15 - 24, 30.07.2024

Funda Buz

Öz

Taxes are one of the most important sources of income for countries. Countries use their taxation powers based on their sovereign power and collect taxes from people who earn income within the borders of the country. However, globalization, free market economy and commercial developments have resulted in conflicts in the tax-raising power of countries. It has been the case that countries want to tax the same person or the same income, and this has brought about the problem of double taxation.
The double taxation problem can occur both nationally and internationally. Double taxation is an undesirable situation for countries and it is tried to be prevented. Double taxation that occurs at national level can be prevented by national tax laws, and double taxation that occurs internationally can be prevented by tax agreements between countries. These tax agreements are made on the basis of the OECD model agreement or the UN model agreement. In our study, by mentioning the double taxation problem, the methods of avoiding double taxation are explained and double taxation avoidance methods can be applied to tax treaties which Turkey is a party will be examined.

Anahtar Kelimeler

Double taxation, International Tax Agreements, OECD

Çifte Vergilendirme Sorunsalı ve Çifte Vergilendirmenin Önlenmesinde Türkiye Uygulamaları

Öz

Vergiler, ülkeler için en önemli gelir kaynaklarından biridir. Ülkeler egemenlik güçlerine dayanarak vergilendirme yetkilerini kullanmakta ve ülke sınırları içerisinde gelir elde eden kişilerden vergi almaktadır. Ancak küreselleşme ile birlikte serbest piyasa ekonomisi ve ticari anlamdaki gelişmeler ülkelerin vergilendirme yetkilerinde çatışmalar ortaya çıkarmıştır. Aynı kişi veya aynı gelirin ülkeler tarafından vergilendirilmek istenmesi söz konusu olmuş ve bu da çifte vergilendirme sorununu beraberinde getirmiştir.
Çifte vergilendirme sorunu ulusal ve uluslararası boyutta olabilmektedir. Çifte vergilendirme ülkeler açısından istenmeyen bir durum olmakta ve önlenmeye çalışılmaktadır. Ulusal boyutta ortaya çıkan çifte vergilendirme ulusal vergi yasalarıyla, uluslararası boyutta ortaya çıkan çifte vergilendirme ise ülkeler arasında yapılan vergi anlaşmalarla önlenebilmektedir. Söz konusu vergi anlaşmaları OECD model anlaşması veya BM model anlaşması temel alınarak yapılmaktadır. Çalışmamızda çifte vergilendirme sorunsalından bahsedilerek, çifte vergilendirmeyi önleme yöntemleri açıklandıktan sonra Türkiye’nin taraf olduğu vergi anlaşmalarında uyguladığı çifte vergilendirmeyi önleme yöntemleri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çifte vergilendirme, Uluslararası Vergi Anlaşmaları, OECD

Kaynakça

• Aguzarova L. A., Aguzarova F. S, Aguzarova M. T. (2020). Double Taxation: Concept, Causes and Procedure for Elimination. Social and Behavioural Sciences, 1291-1295.
• Barbuta-Misu N. ve Tudor F. (2009). The International Double Taxation – causes and avoidance. Economica, 5(1), 147-160.
• Başak L. (2005). Çifte veya Mükerrer Vergileme Problemini Ortadan Kaldıran Ulusal ve Uluslararası Araç ve Tedbirler. Vergi Sorunları, 202, 54-70.
• Başok C. (2016). Uluslararası Vergi Anlaşmalarının Yorumlanması. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku (Mali Hukuk) Anabilim Dalı.
• Bayar İ. N. (2006). Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları ve Mahsup Sistemi Türkiye İngiltere Andlaşması. Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları.
• Berkay F. ve Armağan R. (2011). Vergilemenin Uluslararası Boyutlarından Çifte Vergilendirme Sorunsalının Türk Vergi Sistemine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 3(5), 88-106.
• Çubukçu M. (2006). Uluslararası Çifte Vergilendirme Sorunu. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Anabilim Dalı.
• Fındıkoğlu Ç. (1992). Uluslararası Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları ve Türk Sistemi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Anabilim Dalı.
• GİB,https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/CifteVergilendirme/cifte_vergilendirme.htm, (Erişim: 01.10.2023).
• GİB, Yürürlükte Bulunan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları, https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/uluslararasimevzuat/Turkiyenin_Sonuclandirdigi_Vergi_Anlasmalari_Listesi.pdf, (Erişim: 15.10.2023).
• Gregg C. J. (1974). Double Taxation. Transactions of the Grotius Society, 33, 77-98.
• Hattingh J. (2017). On the Origins of Model Tax Conventions: 19th Century German Tax Treaties and Laws Concerned with the Avoidance of Double Taxation. SSRN.
• Holmes K. (2014). International Tax Policy and Double Tax Treaties. IBFD Print Books.
• Lang M. (2013). Introduction to the Law of Double Taxation Conventions. Joint Publication of IBFD and Linde, 2. Baskı.
• OECD. (1963). Draft Double Taxation Convention on Income and Capital, Title of The Conventıon.
• Öncel M., Kumrulu A., Çağan N. (2017). Vergi Hukuku. Gözden Geçirilmiş 26. Bası, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Öz E. ve Çavdar F. (2012). Çifte Vergilemenin Önlenmesine Yönelik OECD ve Türkiye Uygulamaları. Vergi Dünyası Dergisi, 371, 51-66.
• Öz S. Ve Göker C. (2013). Kontrol Edilen Yabancı Kurum Düzenlemesinin Yurt Dışına Yapılan Ödemeler ve Vergilerin Yasallığı İlkesi Yönünden Değerlendirilmesi. Vergi Sorunları Dergisi, 293, 108-119.
• Radu M. E. (2012). International Double Taxation. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 62, 403-407.
• Rust A., Ndubai J.W. (2022). Method Article and Unilateral Measures to Avoid Double Taxation. Kofler G., Lang M., Pistone P., Rust A., Schuch J., Spies K., Staringer C. (Ed.), Exemption Metod and Credit Metod, IBFD Print Books.
• Sarmento, J.M. (2023). International Double Taxation. In: Taxation in Finance and Accounting, Springer Texts in Business and Economics, 245-251.
• Savitskiy A. (2021). Tax in History: The First Tax Treaties: In Search of Origins. Intertax, 49, 569-585.
• Şenyüz D. (2005). Vergi Hukuku. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Şenyüz D., Yüce M., Gerçek A. (2017). Vergi Hukuku. 8. Baskı, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• United Nations (2017). Model Double Taxation Convention between Developed and Developing Countries. New York.
• Yaltı Soydan B. (1995). Uluslararası Vergi Anlaşmaları, İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.