Mülteci Kadınlarda Cinsel Sağlık/Üreme Sağlığı Sorunları ve Ebelik Yaklaşımı

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 51 - 58, 31.07.2025

Hediye Kalıpcıoğlu , Pelin Palas Karaca , Hülya Türkmen

Öz

Mülteci; dini, milliyeti, ya da belirli bir sebepten dolayı ülkesinden ayrılmak zorunda kalan, korkusu nedeniyle geri dönmek istemeyen kişidir. Mülteci sayısı dünya genelinde önemli bir halk sağlığı sorunudur. Mülteciler, kadın sağlığının değerlendirilmesinde dezavantajlı/savunmasız grupta yer almaktadır ve ülkemizde bulunan mültecilerin neredeyse yarısını kadınlar ve kız çocukları oluşturmaktadır. Mülteci kadınlar, üreme sağlığı ve aile planlaması hizmetlerine ulaşmada sıkıntı yaşamakta, şiddete, istismara, insan ticaretine maruz kalmakta ve Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklardan daha fazla etkilenmektedir. Bunun en önemli nedenleri ise iletişim engelleri, kültürel olarak gereksinim duyduğu bakıma ulaşamaması, kültürel kısıtlamalar, mahremiyetin sağlanamaması, sağlık profesyonellerinin yeterli bilgiye ya da donanıma sahip olmaması ve sunulan sağlık hizmetlerinin kültüre duyarlı olmamasından kaynaklanmaktadır. Hâlbuki üreme sağlığı hizmetleri kolay ve erişebilir olmalıdır. Bu nedenle derlemede mülteci kadınların yaşadığı üreme sağlığı sorunlarına ve ebelik yaklaşımına literatür incelemesinde değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

doğum , gebelik , ebelik , göçmen , mülteci , üreme sağlığı

Etik Beyan

Çalışmamız derleme bir makale olduğundan dolayı etik kurul izni gerektirmemektedir.

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

Yok

Kaynakça

• Abul Kalam Azad, M., Zakaria, M., Nachrin, T., Chandra Das, M., Cheng, F., & Xu, J. (2022). Family planning knowledge, attitude and practice among Rohingya women living in refugee camps in Bangladesh: A cross-sectional study. Reproductive Health, 19, 105. https://doi.org/10.1186/s12978-022-01410-0
• Abubakar, I., Aldridge, R. W., Devakumar, D., Orcutt, M., Burns, R., Barreto, M. L., … Sammonds, P. (2018). The UCL–Lancet Commission on Migration and Health: the health of a world on the move. Lancet, 392, 2606-2654. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(18)32114-7
• Agbemenu, K., Auerbach, S., Murshid, N. S., Shelton, J., & Amutah-Onukagha, N. (2019). Reproductive Health Outcomes in African Refugee Women: A Comparative Study. Journal of Women’s Health (2002), 28(6), 785-793. https://doi.org/10.1089/jwh.2018.7314
• Banke-Thomas, A., Agbemenu, K., & Johnson-Agbakwu, C. (2019). Factors Associated with Access to Maternal and Reproductive Health Care among Somali Refugee Women Resettled in Ohio, United States: A Cross-Sectional Survey. Journal of Immigrant and Minority Health, 21(5), 946-953. https://doi.org/10.1007/s10903-018-0824-4
• Bakacak, A. G., Akalın, E., Öktem, P. (2019). Türkiye’ye Farklı Ülkelerden Göç Etmiş Kadınların Sağlık Hizmetlerine Erişimi Üzerine Nitel Bir Alan Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi,36(2), 383-399. https://doi.org/10.32600/huefd.559878
• Barrio-Ruiz, C., Ruiz de Viñaspre-Hernandez, R., Colaceci, S., Juarez-Vela, R., Santolalla-Arnedo, I., Durante, A., & Di Nitto, M. (2023). Language and Cultural Barriers and Facilitators of Sexual and Reproductive Health Care for Migrant Women in High-Income European Countries: An Integrative Review. Journal of Midwifery & Women’s Health, n/a(n/a). https://doi.org/10.1111/jmwh.13545
• Bükecik, E., Şahin, S., Abay, H., Kaplan, S., & Düzgün, A. A. (2019). Mülteci Kadınlar ve Üreme Sağlığı: Sağlık Hizmetlerine Ulaşmalarını Etkileyen Faktörler, Engeller ve Çözüm Öneriler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi,10(4).
• Artuğ Cansızlar, G. ve Beydağ, K.D. (2022). Mülteci Gebe ve Lohusa Kadınlara Bakım Veren Ebe ve Hemşirelerin Bakım Verme ve Bakımı Sürdürmede Yaşadığı Güçlükler. Dünya İnsan Bilimleri Dergisi, (2), 53-72
• Çöl, M., Bilgili Aykut, N., Usturalı Mut, A. N., Koçak, C., Uzun, S. U., Akın, A., Say, L., & Kobeissi, L. (2020). Sexual and reproductive health of Syrian refugee women in Turkey: a scoping review within the framework of the MISP objectives. Reproductive health,17(1), 99. https://doi.org/10.1186/s12978-020-00948-1
• Diaz, M. P., Brown, A. E., Fleet, J. A., & Steen, M. (2023). What women want: A reflexive thematic analysis of the healthcare experiences of women with female genital mutilation/cutting in South Australia. Women And Birth : Journal of the Australian College of Midwives, 36(6), e652–e660. https://doi.org/10.1016/j.wombi.2023.06.004
• Diaz, M. P., Steen, M., Brown, A., Fleet, J. A., & Williams, J. (2021). Female Genital Mutilation/Cutting Education for Midwives and Nurses as Informed by Women's Experiences: Protocol for an Exploratory Sequential Mixed Methods Study. JMIR Research Protocols,10(10), e32911. https://doi.org/10.2196/32911 Dube, M., Gao, Y., Steel, M., Bromley, A., Ireland, S., & Kildea, S. (2023). Effect of an Australian community-based caseload midwifery group practice service on maternal and neonatal outcomes for women from a refugee background. Women and Birth, 36(3), e353-e360. https://doi.org/10.1016/j.wombi.2022.10.004
• Fortuna, L. R.,& Porche, M. V. (2024). Upholding the Human Rights and Well-Being of Refugee Children Through Effective Clinical Care. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 33(2), 111–124. https://doi.org/10.1016/j.chc.2023.09.003
• UNHRC Global Trends Forced Dısplacement In 2023 Report. (2023 https://www.unhcr.org/media/global-trends-report-2023 Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
• Kocataş, S., (2019). Göç ve Sağlık. Sağlık Sosyolojisi (ss.231-267), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Göç İdaresi Başkanlığı, Mülteci (2013). Erişim tarihi: 21.03.2025. https://www.goc.gov.tr/multeci
• Gümüş, G., Kaya, A., Yılmaz, S. Ş., Özdemir, S., Başıbüyük, M., & Coşkun, A. M. (2017). Suriyeli Mülteci Kadınların Üreme Sağlığı Sorunları. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 3, 1-17.
• Hacettepe Üniversitesi, (2019). Kadın Sağlığı Danışma Merkezlerine Başvuran Suriyeli Kadınların Üreme Sağlığı ve Toplumsal Cinsiyet Temelli Şiddet Hizmetlerine Iliskin Ihtiyaçlarının Belirlenmesi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024, Erişim adresi: https://huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/NicelArastirma_TR.pdf
• Islam, M.M, & Gagnon, A.J. (2016). Use of reproductive health care services among urban migrant women in Bangladesh. BMC Women's Health, 16, 15. . https://doi.org/10.1186/s12905-016-0296-4
• Hossain, M. A.,& Dawson, A. (2022). A Systematic review of sexual and reproductive health needs, experiences, access to services, and interventions among the rohingya and the afghan refugee women of reproductive age in Asia. WHO South-East Asia Journal of Public Health, 11(1), 42-53. https://doi.org/10.4103/WHO-SEAJPH.WHO-SEAJPH_144_21
• Ivanova, O., Rai, M., & Kemigisha, E. (2018). A Systematic Review of Sexual and Reproductive Health Knowledge, Experiences and Access to Services among Refugee, Migrant and Displaced Girls and Young Women in Africa. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(8), 1583. https://doi.org/10.3390/ijerph15081583
• Karakartal, Hülya & Şaşman Kaylı, Derya. (2022). Genç Mülteci Kadınların Türkiye’deki Üreme Sağlığı Hizmetlerine Yönelik Farkındalıkları. Sözel Bildiri, Uluslararası Kadın Çalışmaları Sempozyumu, Manisa.
• Khan, M. N., Islam, M. M., Rahman, M. M., & Rahman, M. M. (2021). Access to female contraceptives by Rohingya refugees, Bangladesh. Bulletin of the World Health Organization, 99(3), 201-208. https://doi.org/10.2471/BLT.20.269779
• Kılıç, H. N. (2022). Mülteci Kadınlarda Üreme Sağlığı. Epic Micrations. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024, Erişim adresi: https://epicmigrations.com/multeci-kadinlarda-ureme-sagligi/
• Logie C. H., Okumu M., Mwima S., et al. (2020). Sexually transmitted infection testing awareness, uptake and diagnosis among urban refugee and displaced youth living in informal settlements in Kampala, Uganda: a cross-sectional study. BMJ Sexual & Reproductive Health; 46:192-199. https://doi.org/10.1136/bmjsrh-2019-200392
• Lugova, H., Samad, N., & Haque, M. (2020). Sexual and Gender-Based Violence Among Refugees and Internally Displaced Persons in the Democratic Republic of the Congo: Post-Conflict Scenario. Risk Management and Healthcare Policy, 13, 2937-2948. https://doi.org/10.2147/RMHP.S283698
• Mengesha, Z. B., Perz, J., Dune, T., & Ussher, J. (2017). Refugee and migrant women’s engagement with sexual and reproductive health care in Australia: A socio-ecological analysis of health care professional perspectives. PLoS ONE, 12(7), e0181421. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0181421
• Mengesha, Z. B., Perz, J., Dune, T., & Ussher, J. (2018). Challenges in the Provision of Sexual and Reproductive Health Care to Refugee and Migrant Women: A Q Methodological Study of Health Professional Perspectives. Journal of Immigrant and Minority Health, 20(2), 307-316. https://doi.org/10.1007/s10903-017-0611-7
• Munyaneza, Y.,& Mhlongo, E. M. (2019). Challenges of women refugees in utilising reproductive health services in public health institutions in Durban, KwaZulu-Natal, South Africa. Health SA = SA Gesondheid, 24, 1030. https://doi.org/10.4102/hsag.v24i0.1030
• Nabieva, J.,& Souares, A. (2019). Factors influencing decision to seek health care: A qualitative study among labour-migrants’ wives in northern Tajikistan. BMC Pregnancy and Childbirth, 19, 7. https://doi.org/10.1186/s12884-018-2166-6
• Nazer, D.,& Greenbaum, J. (2020). Human Trafficking of Children. Pediatric annals, 49(5), e209–e214. https://doi.org/10.3928/19382359-20200417-01
• Öztürk, Y. (2022). Göçmen Kadınların Ebelik Hizmetlerine Gereksinimi. Göç Dergisi, 9, 3, sf. 337 – 343 https://doi.org/10.33182/gd.v9i3.838
• Culbreth, R., Swahn, M. H., Salazar, L. & Kasirye, R. (2016). Associated Risk Factors of Sexually Transmitted Infections (STI) and HIV Co-Infection among Youth Living in the Slums of Kampala, Uganda. https://apha.confex.com/apha/144am/meetingapi.cgi/Paper/355096?filename=144am_Abstract355096.html&template=Word
• Roupetz, S., Garbern, S., Michael, S., Bergquist, H., Glaesmer, H., & Bartels, S. A. (2020). Continuum of Sexual and Gender-Based Violence Risks Among Syrian Refugee Women and Girls in Lebanon. BMC Women’s Health, 20, 176. https://doi.org/10.1186/s12905-020-01009-2
• Sarı, Ö., (2018). Health Services To The Syrians Under Temporary Protection In Turkey. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), Vol:4, Issue:13 pp:202-210
• Söğüt, K.,& Bilge, Ç. (2021). Mülteci Kadınlar için Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi: Hemşirelik Yaklaşımı. İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi (JOHASS),4(1), 192-206. https://doi.org/10.53048/johass.879451
• Şimşek, Z., Yentur Doni, N., Gül Hilali, N., & Yildirimkaya, G. (2018). A Community-Based Survey on Syrian Refugee Women’s Health and İt's Predictors in Şanliurfa, Turkey. Women & Health, 58(6), 617-631. https://doi.org/10.1080/03630242.2017.1321609
• Tantet, C., Delaporte, C., & Cordel, H. (2019). Violence against Migrant and Refugee Women: How to İdentify Them. La Revue Du Praticien, 69(6), 676-678.
• Türkiye’deki Suriyelilerin Demografik Görünümü, Yașam Koșulları ve Gelecek Beklentilerine Yönelik Saha Araștırması. (2017). Erişim tarihi: 15 Ocak 2024, https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/25337/xfiles/17a-
• United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR), (2023). Refugee Data Finder. Erişim Tarihi: 23.09.2024 https://www.unhcr.org/refugee-statistics/
• United Nations High Commissioner for Refugees UNHCR (2023). Mid-Year Trends. Erişim Tarihi 15 Ocak 2024, Erişim adresi: https://www.unhcr.org/mid-year-trends-report-2023
• United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR), (2024). Sexual and Reproductive Health. Erişim: 15.09.2024 https://www.unhcr.org/what-we-do/protect-human-rights/public-health/sexual-and-reproductive-health
• Yağmur, Y. & Ayteki̇n, S. (2018). Mülteci Kadınların Üreme Sağlığı Sorunları ve Çözüm Önerileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(1), 56-60.
• Yalman, Y. & Özkoçak Solmaz, Ö. (2025). “Göçmen Sağlık Hizmetleri ve Türkiye'nin Kamu Harcamaları: Ekonomik ve Sosyal Yansımalar”, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, (Issn:2630-631X) 11(1): 156-173. https://doi.org/10.5281/zenod o.14751556
• Yıldırımkaya, Gökhan. (2014)] Mülteciler ve Üreme Sağlığı Riskleri. Bedeni, Cinselliği ve Doğurganlığı ile Kadın Konferansı. Mardin Güvenli Annelik Semineri. Erişim tarihi:14 Ocak 2024, Erişim adresi: https://silo.tips/download/grnm-ocak-mlteciler-ve-reme-sal-riskleri-bedeni-cinsellii-ve-dourganl-ile-kadn-k#embed
• Zepro, N. B.,& Ahmed, A. T. (2016). Determinants of institutional delivery service utilization among pastorals of Liben Zone, Somali Regional State, Ethiopia, 2015. International Journal of Women’s Health, 8, 705-712. https://doi.org/10.2147/IJWH.S123189
• Wolrd Health Organization, (2019). Adolescent Pregnancy, WHO/RHR/19.15 Erişim Tarihi:23.09.2024 https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/329883/WHO-RHR-19.15-eng.pdf?sequence=1