Kanıta Dayalı Tıp Ekseninde Akılcı Laboratuvar Uygulamasının Hastane İşlem Maliyetleri Üzerindeki Etkisi: Bir Üniversite Hastanesinde Vaka Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 1, 56 - 66, 14.03.2022

Zekeriya Kaplan , Enver Bozdemir

https://doi.org/10.18521/ktd.854911

Öz

Amaç: Kanıta dayalı tıp uygulamalarıyla akılcı laboratuvar sistemini hastane süreçlerine entegre
ederek gereksiz tetkik istemlerini engelleyip laboratuvar işlem maliyetlerini düşürerek hastane
kaynaklarının daha etkin ve verimli kullanılmasını sağlamaktır.
Gereç ve Yöntem: Nitel bir araştırma olan bu çalışmadaki veriler birincil veri niteliğini
taşımakta olup doküman incelemesi ve odak grup (hekim) görüşmeleriyle elde edilmiştir. Söz
konusu veriler, Akılcı Laboratuvar Uygulaması (ALU) öncesi (01.06.2018-31.12.2018 tarihleri
arası) ve ALU sonrası (01.06.2019-31.12.2019 tarihleri arası) karşılaştırmalı olarak analiz
edilmiştir. Çalışmanın evreni Düzce Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi
(Hastanesi)’nin laboratuvardaki tüm verilerden oluşurken bu evren içerisinde akılcı laboratuvar
uygulaması için değerlendirilen veriler ise araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır.
Bulgular: ALU öncesi 2018/7 aylık dönemde toplam 446.300 adet tetkik istemi yapılmış ve bu
tetkiklerin maliyeti 1.591.063 ₺ ($ 330,782.33) olarak tespit edilmiştir. ALU sonrası 2019/7
aylık dönemde ise toplam 475.585 adet tetkik istemi yapılmış ve bu tetkiklerin maliyeti
1.537.903 ₺ ($ 271,235.10) olarak tespit edilmiştir. ALU sonrası, ALU öncesine göre tetkik
istem sayılarında %6.56 artışın olduğu, fakat tutar olarak ise ₺ bazında %3.34, $ bazında %22
oranında maliyetlerin düştüğü tespit edilmiştir. Birim bazında yapılan analizde başarılı
birimlerin cerrahi, başarısız birimlerin ise daha çok tetkik isteminde bulunan dâhili birimlerin
olduğu görülmüştür.
Sonuç: Hasta güvenliğini korumak şartıyla kanıta dayalı tıp ekseninde uygulanan akılcı
laboratuvar sisteminin hastane işlem maliyetlerini azalttığı bu nedenle bu yöntemin hastane
kaynaklarının daha etkin ve verimli kullanılabilmesinde bir araç olabileceği sonucuna
varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kanıta Dayalı Tıp, Akılcı Laboratuvar Uygulaması, Hastane Maliyetleri, Maliyet Yönetimi

Impact of Rational Laboratory Practice on Hospital Procedure Costs Based on Evidence-Based Medicine: Case Study In A University Hospital

Öz

Objective: By integrating the rational laboratory system into hospital processes with evidencebased medicine applications, it is ensured that hospital resources are used more effectively and
efficiently by preventing unnecessary test requests and reducing laboratory operation costs.
Methods: The data in this qualitative study are the primary data and were obtained through
document review and focus group (physician) interviews. The data in question were analyzed
comparatively before the Rational Laboratory Application (RLA) (between 01.06.2018-
31.12.2018) and after the RLA (between 01.06.2019-31.12.2019). The universe of the study
consists of all the data in the laboratory of Düzce University Health Application and Research
Center Hospital (DUHARCH). In this universe, the data evaluated for rational laboratory
application constitute the sample of the research.
Results: Before the RLA, a total of 446,300 test requests were made in the seven months (in
2018) and the cost of these tests was determined to be 1,591,063 ₺ ($ 330,782.33). After the
RLA, a total of 475,585 test requests were made in the seven months (in 2019), and the cost of
these tests was determined to be 1,537,903 ₺ ($ 271,235.10). It was found that after RLA, there
was a 6.56% increase in the number of examination requests compared to before RLA, but as an
amount, costs fell by 3.34% on a ₺ basis and 22% on a $ basis. In the unit-based analysis, it was
seen that successful units were surgical, and unsuccessful units were internal units that requested
more tests.
Conclusions: It was concluded that the rational laboratory system based on evidence-based
medicine reduces hospital processing costs, provided that patient safety is protected, so this
method can be a tool for more effective and efficient use of hospital resources.

Anahtar Kelimeler

Evidence-Based Medicine, Rational Laboratory Practice, Hospital Costs, Cost Management

Kaynakça

• 1. Ateş Y, Aba ÜG. Patoloji laboratuvar rutininde akılcı laboratuvar kullanımı: tetkik istemlerinin retrospektif değerlendirmesi. Vizyoner Dergisi. 2019:10(25);612-30.
• 2. Erden BF, Tanyeri P. Ülkemizde vitamin ve mineral eklentilerin akılcı kullanımı. Sted. 2004:(13);411-14.
• 3. Guyatt G, Meade MO, Rennie D, et al. Users’ guides to the medical literature essentials of evidence-based. Clinical Practice. 2015. 3rd Ed.
• 4. Heneghan C, and Badenoch D. Evidence-Based medicine toolkit. (Second Edition). 2006 BMJ Books/Blackwell Pub.
• 5. Akbıyık F. Akılcı laboratuvar kullanımı. Türk Klinik Biyokimya Kongresi. 04-07 Mayıs 2017. Acapulco Otel Girne KKTC.
• 6. Şener B. Akılcı Laboratuvar. Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği-KLİMUD, 2019 May [cited 2020 Jul 20]. Available from: https://www.klimud.org/content/155/e-bulten.
• 7. T.C. Sağlık Bakanlığı Tetkik ve Teşhis Hizmetleri Dairesi Başkanlığı. Akılcı laboratuvar kullanımı projesi kapsamında akılcı test istem prosedürü. Number: 95966346, 2018, [cited 2020 Jul 14] https://tetkikteshis.saglik.gov.tr
• 8. Mercan F. Akılcı laboratuvar kullanımı. Türk Klinik Biyokimya Kongresi Konferans ve Panel Özetleri 04-07 Mayıs 2017. Acapulco Otel Girne, KKTC, 53.
• 9. Yardımcı B. İç hastalıklarında akılcı seçimler. Klinik Tıp Bilimleri Dergisi. 2018;6(2):40-54.
• 10. Woodford HJ, Barrett S, Pattman S. Vitamin D: too much testing and treating? Clin Med (Lond). 2018;18(3):196-200. doi: 10.7861/clinmedicine.18-3-196.
• 11. Salinas M, López-Garrigós M, Flores E, Leiva-Salinas C. Primary care requests for anaemia chemistry tests in Spain: potential iron, transferrin and folate over-requesting. J Clin Pathol. 2017;70(9):760-765. doi: 10.1136/jclinpath-2016-204249.
• 12. MacMillan TE, Gudgeon P, Yip PM, et al. Reduction in unnecessary red blood cell folate testing by restricting computerized physician order entry in the electronic health record. The American Journal of Medicine. 2018:131(8);939-44.
• 13. Theisen‐Toupal J, Horowitz GL, Breu AC, Utility, charge, and cost of inpatient and emergency department serum folate testing. J Hosp Med. 2013;8(2):91-5. doi: 10.1002/jhm.1994.
• 14. Ismail O, Chin-Yee I, Gob A, Bhayana V, et al. Reducing red blood cell folate testing: a case study ın utilisation management. BMJ Open Quality. 2019:8(1);e000531.
• 15. Farwell WR, Linder JA, Jha AK. Trends in prostate-specific antigen testing from 1995 through 2004. Arch Intern Med. 2007;167(22):2497-02.
• 16. Gilmour JA, Weisman A, Orlov S, et al. Promoting resource stewardship: reducing ınappropriate free thyroid hormone testing. J Eval Clin Pract. 2017;23(3):670-75.
• 17. Kluesner JK, Beckman DJ, Tate JM, et al. Analysis of current thyroid function test ordering practices. J Eval Clin Pract. 2018;24(2):347-52.
• 18. Taher J, Beriault DR, Yip D. et al. Reducing free thyroid hormone testing through multiple Plan-Do-Study-Act cycles. Clin Biochem. 2020;81:41-46. doi: 10.1016/j.clinbiochem.2020.05.004.
• 19. Dalal S, Bhesania S, Silber S, Mehta P. Use of electronic clinical decision support and hard stops to decrease unnecessary thyroid function testing. BMJ Qual Improv Rep 2017;6(1):u223041.w8346.
• 20. Gill P, Guo M, Lau CK, et al. Implementation of an educational province-wide ıntervention to reduce redundant vitamin B12 testing: a cross-sectional study. Clinical Biochemistry. 2020;76:1-4.
• 21. Demiray T, Köroğlu M, Karakece E, et al. Cost of unnecessary repeat requesting of tests for hbsag, anti-hcv and anti-hıv screening in a university hospital. Viral Hepat J. 2015;21(3):76-79.
• 22. Ozbek OA. Oktem MA. Dogan G. et al. Application of hepatitis serology testing algorithms to assess inappropriate laboratory utilization. J Eval Clin Pract. 2004;10(4):519-523.
• 23. Yanılmaz, Ö. Unnecessary Hepatitis-B Orders. Haydarpasa Numune Med J 2019;59(1):22-24.
• 24. Yılmaz FM, Kahveci R, Aksoy A. et al. Impact of laboratory test use strategies in a Turkish hospital. PloS one. 2016;11(4), e0153693.
• 25. Niès J. Colombet I. Zapletal E. et al. Effects of automated alerts on unnecessarily repeated serology tests in a cardiovascular surgery department: a time series analysis. BMC Health Serv Res. 2010;10.70. doi.org/10.1186/1472-6963-10-70.
• 26. Khalifa M, Khalid P. Reducing unnecessary laboratory testing using health informatics applications: a case study on a tertiary care hospital. Procedia Computer Science 2014;37:253-260.
• 27. Waldron JL, Ford C, Dobie D. et al. An automated minimum retest interval rejection rule reduces repeat CRP workload and expenditure, and influences clinician-requesting behaviour. J Clin Pathol. 2014;67(8):731-33. doi: 10.1136/jclinpath-2014-202256.
• 28. Wertheim BM, Aguirre A, Bhattacharyya RP, et al. An educational and administrative ıntervention to promote rational laboratory test ordering on an academic general medicine service. Am J Med. 2017;130(1):47-53. doi:10.1016/j.amjmed.2016.08.021.