MULTİNOMİAL LOGİT MODEL İLE HANEHALKININ OKUL DIŞI EĞİTİM TÜRÜ TERCİHİNE ETKİ EDEN SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

Yıl 2020, Sayı: Özel Sayı-Special Issue - İşletme Kamu ve Ekonomi 2020 Özel Sayısı, 1121 - 1141, 25.12.2020

Kübra Önder Emine Önder

https://doi.org/10.30798/makuiibf.834266

Öz

Eğitim, yaşam kalitesini artıran en öneli güçtür. Bu nedenle aileler, çocuklarının daha iyi eğitim almasını sağlamak, okul derslerine yönelik eksiklikleri gidermek veya pekiştirmek, merkezi sınav başarısını artırmak gibi nedenlerle çocuklarını dershaneye, kursa göndermekt, özel ders aldırmak veya okullarda verilen kurs ve etüt çalışmalarına katılmalarını sağlamak gibi farklı yollara başvurmaktadır. Aileler bu gibi okul dışı eğitim hizmetleri için ek kaynak ayırmaktadır. Bu çalışmada, hane sorumlusunun çocuğunu gönderdiği/aldırdığı kurs türlerinin seçiminde etkili olan sosyoekonomik faktörleri belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak 2018 yılı "Yaşam Memnuniyet Araştırması" B mikro veri seti kullanılmıştır. Çalışmanın kapsamını, 336 hanehalkı oluşturmaktadır. Çalışmanın analizinde, Multinomial Logit Modeli kullanılmıştır. Analiz sonucunda, kurs türlerinin seçiminde farklı sosyoekonomik faktörlerin etkili olduğu tespit edilmiştir. Dershane seçiminde yaş, medeni durum ve eğitim; okul kursu tercihinde yaş; özel kurs seçiminde hane büyüklüğü ve medeni durum; takviye derste gelir; okul kursu ile birlikte takviye dersi alanlarda ise yaş ve eğitim değişkenleri etkilidir.

Anahtar Kelimeler

Okul Dışı Eğitim Türü, Tercih Teorisi, Sosyo-Ekonomik Faktörler, Multinomial Logit Model

DETERMINATION OF THE SOCIOECONOMIC FACTORS AFFECTING THE HOUSEHOLD'S OUT OF SCHOOL ECUCATION INSTITUTION PREFERENCE THROUGH MULTINOMIAL LOGIT MODEL

Öz

Eğitim, yaşam kalitesini artıran en öneli güçtür. Bu nedenle aileler, çocuklarının daha iyi eğitim almasını sağlamak, okul derslerine yönelik eksiklikleri gidermek veya pekiştirmek, merkezi sınav başarısını artırmak gibi nedenlerle çocuklarını dershaneye, kursa göndermekt, özel ders aldırmak veya okullarda verilen kurs ve etüt çalışmalarına katılmalarını sağlamak gibi farklı yollara başvurmaktadır. Aileler bu gibi okul dışı eğitim hizmetleri için ek kaynak ayırmaktadır. Bu çalışmada, hane sorumlusunun çocuğunu gönderdiği/aldırdığı kurs türlerinin seçiminde etkili olan sosyoekonomik faktörleri belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak 2018 yılı "Yaşam Memnuniyet Araştırması" B mikro veri seti kullanılmıştır. Çalışmanın kapsamını, 336 hanehalkı oluşturmaktadır. Çalışmanın analizinde, Multinomial Logit Modeli kullanılmıştır. Analiz sonucunda, kurs türlerinin seçiminde farklı sosyoekonomik faktörlerin etkili olduğu tespit edilmiştir. Dershane seçiminde yaş, medeni durum ve eğitim; okul kursu tercihinde yaş; özel kurs seçiminde hane büyüklüğü ve medeni durum; takviye derste gelir; okul kursu ile birlikte takviye dersi alanlarda ise yaş ve eğitim değişkenleri etkilidir.

Anahtar Kelimeler

Out of School Education Instıtution, Choice Theory, Multinomial Logit Model, Socio-Economic Factors

Kaynakça

• Akdemir, A.B. ve Kılıç, A. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin özel ders alma nedenlerinin incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 1008-1023.
• Altınyelken, H. K. (2013). The demand for private tutoring in Turkey. Bray, M., Mazawi, A. E. ve Sultana, R. G. (Eds.) (2013). Private Tutoring Across the Mediterranean, Rotterdam,Hollanda: Sense Publishers. Euro-Mediterranean Centre for Educational Research.
• Baştürk, S. ve Doğan, S. (2010). Lise öğretmenlerinin özel dershaneler hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 135-157.
• Baştürk, S. ve Doğan, S. (2011). Özel dershane matematik öğretmenlerinin özel dershaneleri değerlendirmeleri. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 68-86.
• Bray, M. (1999). The shadow education system: private tutoring and its implications for planners. Fundamentals of educational planning (Rapor No. 61). Paris: UNESCO International Institute for Educational Planning (IIEP).
• Bray, M. (2003). Adverse effects of private supplementary tutoring: Dimensions, implications, and government responses. Paris: UNESCO International Institute for Educational Planning (IIEP).
• Bray, M. (2006). Private supplementary tutoring: comparative perspectives on patterns and implications Compare: A Journal of Comparative Education, 36(4), 515 – 530.
• Bray, M. (2010). Researching shadow education: Methodological challenges and directions, Asia Pacific Education Review, 11(1), 3-13.
• Bray, M. (2011). The challenge of shadow education: Private tutoring and its implications for policy makers in the European Union. Brüksel, Belçika: European Commission.
• Bray, M. ve Kwo, O. (2014). Regulating private tutoring for public good -policy options for supplementary education in Asia. Comparative Education Researc Centre (CERC) No.10 Hong Kong, China.
• Burch, P. (2009). Hidden markets: The new education privatization. Londra, Birleşik Krallık: Routledge publishers.
• Canlı, S. (2019). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin destekleme ve yetiştirme kurslarına yönelik görüşleri. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(2), 479-501.
• Canpolat, U. ve Koçer, M. (2017). Destekleme ve yetiştirme kurslarının TEOG bağlamında sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine dayalı olarak incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 7(1), 123-154.
• Çokgezen, M. ve Terzi, N. (2008). Türkiye’de devletin eğitime müdahalesinin yeterli gerekçesi var mı? Liberal Düşünce, 13(49).
• Dang, H.A. ve Rogers, F.H. (2008). Büyüyen özel ders fenomeni: Beşeri sermayeyi derinleştiriyor mu, eşitsizlikleri genişletiyor mu, yoksa kaynakları israf ediyor mu? Dünya Bankası Araştırma Gözlemcisi, 23(2), 161-200.
• Darling-Hammond, L. (2000). Teacher quality and student achievement: A review of state policy evidence. Education Policy Analysis Archives, 8(1), 1-46.
• Garipağaoğlu, B.Ç. (2016). Özel dershanelerden özel okullara dönüşüm projesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 140-162.
• Ghosh, P. ve Bray, M. (2018) Credentialism and demand for private supplementary tutoring: A comparative. study of students following two examination boards in India, International Journal of Comparative Education and Development, 20(1), 33-50.
• Gök, F. (2006). Üniversiteye girişte umut pazarı: Özel dershaneler (Hope market in the entrance to universities: Supplementary education centers), Eğitim, Bilim, Society, 8, 102-109.
• Göksu, İ. ve Gülcü, A. (2016). Ortaokul ve liselerde uygulanan destekleme kurslarıyla ilgili öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 153-171.
• Greene, W. H. (2008). Econometric Analysis (6. Baskı). New Jersey: Pearson Prentice Hall.
• Ha, Y. ve Park, H.J (2017). Can after-school programs and private tutoring help improve students’ achievement? Revisiting the effects in Korean secondary schools. Asia Pacific Education, 18, 65–79.
• Hausman, J. ve McFadden, D. (1984). Specification Tests for the Multinomial Logit Model. Econometrica. 52(5). 1219-1240. Erişim 10 Ağustos 2020, https://www.jstor.org/stable/1910997
• Hensher, D. A. ve Johnson, L. W. (1981). Behavioural response and form of the representative component of the indirect utility function in travel choice models. Regional Science and Urban Economics. 11(4). 559-572.
• Ireson, J. (2004). Private tutoring: How prevalent and effective is it?. London Review of Education, 2(2), 109-122, Erişim 10 Ağustos 2020, https://doi.org/10.1080/1474846042000229458
• Jayachandran, S. (2014). Incentives to teach badly: After-school tutoring in developing countries. Journal of Development Economics, 108, 190-205.
• Kara, M. ve Bozbayındır, F. (2020). Support and Training Courses According to the Opinions of School Administrators: Contributions, Problems and Solution Offers, International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 5(12), 1074-1132.
• Kim, Y. C. (2016). Shadow Education and the Curriculum and Culture of Schooling in South Korea. Springer.
• Krugman, P. ve Wells, R. (2012). Mikro İktisat. Ankara: Palme Yayıncılık.
• McFadden, D. (1974). Conditional logit analysis of qualitative choice behavior. P. Zarembka içinde. Frontiers in Econometrics (s. 105-142). New York: Academic Press. Erişim 10 Ağustos 2020, https://eml.berkeley.edu/reprints/mcfadden/zarembka.pdf
• Morgil, İ., Yılmaz, A. ve Geban, O. (2001). Özel Dershanelerin Üniversiteye Girişte Öğrenci Başarısına Etkileri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 89-96.
• Nartgün, Ş. S. ve Dilekçi, Ü. (2016). Eğitimi destekleme ve yetiştirme kurslarına ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(4), 537-564.
• Okur, M. ve Dikici, R. (2004). Özel dershanelerle kamu okullarının karşılaştırmalı bir çözümlemesi. Kastomonu Eğitim Dergisi, 12(2), 417-426.
• Özoğlu, M. (2011). Özel Dershaneler: Gölge Eğitim Sistemiyle Yüzleşmek (Rapor No. 36), Ankara, Türkiye: Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Pallegedara, A. and Mottaleb, K.A. (2018). Patterns and determinants of private tutoring: The case of Bangladesh households. International Journal of Educational Development. 59, 43-50.
• Sarıca, R. (2019). Destekleme ve yetiştirme kurslarına (DYK) yönelik öğretmen görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 48(221), 91-122.
• Sarrias, M. ve Daziano, R. A. (2016). Multinomial logit models with continuous and discrete ındividual heterogeneity in R: The gmnl package. Journal of Statistical Software. 148.
• Silova, I. (Ed.). (2009). Private supplementary tutoring in Central Asia: New opportunities and burdens. Paříž: International Institute for Educational Planning.
• Silova, I., Budiene, V. ve Bray, M. (Eds.) (2006). Education in the hidden market place: Monitoring of supplementary education, New York, USA: Open Society Institute.
• Starkweather, J. ve Moske, A. K. (2011). Multinomial Logistic Regression. Working Paper. Erişim 10 Ağustos 2020, https://scholar.google.com.tr/scholar?hl=tr&as_sdt=0%2C5&q=Multinomial+Logistic+Regression+Dr.+Jon+Starkweather&btnG=#d=gs_cit&u=%2Fscholar%3Fq%3Dinfo%3AIsoe3m5zykEJ%3Ascholar.google.com%2F%26output%3Dcite%26scirp%3D0%26hl%3Dtr
• Stevenson, D. L. ve Baker, D. P. (1992). Shadow education and allocation in formal schooling: transition to university in Japan. American Journal of sociology, 97(6), 1639-57.
• Tansel, A. (2013). Türkiye'de Özel Dershaneler: Yeni Gelişmeler ve Dershanelerin Geleceği, Discussion Paper, No. 2013/17, Turkish Economic Association, Ankara
• Tansel, A. ve Bircan, F. (2005). Effect of Private Tutoring on University Entrance Examination Performance in Turkey, Economic Research Forum WP No. 0407, Cairo, Egyptand IZA Discussion Paper No. 1609, Bonn, Germany.
• Tansel, A. ve Bircan, F.(2006). Demand for education in Turkey: A Tobit analysis of private tutoring expenditures, Economics of Education Review, 25 (4), 303–313.
• TED (2010). Ortaöğretime ve yükseköğretime geçiş sistemi. Ankara: Türk Eğitim Derneği.
• Tsiplakides, L. (2018). Shadow education and social class inequalities in secondary education in Greece: The case of teaching English as a foreign language. International Journal of Sociology of Education, 7(1), 71-93.
• Ünsal, S. ve Korkmaz, F. (2016). Destekleme ve yetiştirme kurslarının işlevlerine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 87-118.
• Zhang, W. ve Bray, M. (2018). Equalising schooling, unequalising private supplementary tutoring: Access and tracking through shadow education in China, Oxford Review of Education, 44(2), 221-238.
• Zhang, Y. (2013). Does private tutoring improve students’ National College Entrance Exam performance?—A case study from Jinan, China, Economics of Education Review, 32, 1-28.