DÜŞÜK ENFLASYON DÖNEMİNDE GELİR VERGİSİ DİLİM SÜRÜKLENMESİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR İNCELEME (2006-2019)

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 984 - 1007, 27.07.2021

Birsen Nacar Yakup Karabacak Murat İçmen

https://doi.org/10.30798/makuiibf.859659

Öz

Bu çalışmada gelir vergisi bağlamında dilim sürüklenmesi ele alınmıştır. Amacımız Türkiye’de gelir vergisi uygulamasında dilim sürüklenmenin meydana gelip gelmediğini araştırmaktır. Ulaştığımız bulgular Türkiye’de 2006-2019 yılları arası dönemde hem dar hem de geniş anlamda dilim sürüklenmesinin meydana geldiğini göstermektedir. Dar anlamda dilim sürüklenmesinin sebebi fiyatlar genel düzeyindeki değişimlere göre gelir vergisi tarife dilimlerinin yeterli ölçüde endekslenmemiş olmasıdır. Geniş anlamda dilim sürüklenmesinin nedeni ise vergilemenin mali amacı ön planda tutularak gelir vergisi tarife dilim uzunluklarının dar tutulmasından kaynaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dilim Sürüklenmesi, Mali Sürüklenme, Artan Oranlı Gelir Vergisi, Enflasyon

THE INCOME TAX BRACKET CREEP IN THE LOW INFLATION PERIOD: A REVIEW ON TURKISH CASE (2006-2019)

Öz

In this study, we research bracket creep in the context of individual income tax. We aim to find out whether the bracket creep occurred or not in the application of income tax in Turkey. The findings show that bracket creep took place in both narrow and broader sense of the term between the years 2006-2019 in Turkey. The reason for the bracket creep in a narrow sense is that individual income tax tariff slices are not indexed sufficiently according to the changes on the general level of prices. On the other hand, the reason for the bracket creep in a broad sense stems from the narrowing of the income tax tariff slice lengths by prioritizing the fiscal purpose of taxation

Anahtar Kelimeler

Bracket Creep, Fiscal Drag, Progressive Income Taxation, Inflation

Kaynakça

• Aronson, J. R. (1985). Public finance. Singapore: Mc-Grow Hill Book Company.
• Bailey, M. J. (1976). Inflationary distortions and taxes, H. J. Aaron (ed), Inflation and the income tax içinde (291-330). Washington, D. C.: Brookings Institution
• Carling, R. ve Potter, M. (2015a). The Stealth tax: Policy: Exposing the bracket creep rip-off, A Journal of Public Policy and Ideas, 31 (4), 44-53.
• Carling, R. ve Potter, M. (2015b), The Stealth Tax: Policy: Exposing the bracket creep rip-off, Centre for Independent Studies (Australia), Research Report No:8, 1-27.
• Dorn, F., Clemens, F., Kauder, B., Lorenz, L., Mosler, M., ve Potrafke, N., (2017). How bracket creep creates hidden tax increases: Evidence from Germany. IFO DICE Report (Winter 2017) 15 (4), 34-39.
• Dünya Bankası. (2020, 5 Kasım). Erişim adresi: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.KD.ZG?end=2019&locations=TR&start=2006
• Eğilmez, M. (2018). Kamu maliyesi (4. Basım). Ankara: Remzi Kitapevi.
• Esener, Ç.S., Darıcı., B. ve Memo, U. (2018). 1988-2017 Dönem aralığı için Türkiye’de mali sürüklenme etkisinin incelenmesi ve değerlendirilmesi. Journal of Yasar University, (14), 1-17
• Eyüpgiller, S. (1993). Türk gelir vergisi tarifeleri: Zaman içindeki gelişimi ve bazı tespitler. Yaklaşım Dergisi, 3, 73-79.
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2020, 15 Aralık). Erişim adresi: https://www.gib.gov.tr/gelir-vergisi-tarifesi-2020
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2021, 27 Mart). Erişim adresi: https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/user_upload/VI/GBG1.htm
• Google. Books Ngram Viewer. (2020, 23 Aralık). Erişim adresi: https://books.google.com/ngrams/graph
• Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü. (2021, 27 Mart). Erişim adresi: https://muhasebat.hmb.gov.tr/merkezi-yonetim-butce-istatistikleri
• Lee, S. K. (2012). The Effect of fiscal drag on tax revenue and tax burden, Young Back Choi (Ed., Institutional Economics and National Competitiveness içinde (179-199). New York: Roudledge Taylor & Francis Group Press,
• Lemmer, J. (2014). Indexierung der einkommensbesteuerung im internationalen vergleich. Wirtschaftsdienst, 12, 872-878
• Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu. (2021, 28 Mart). Erişim adresi: https://kesk.org.tr/2020/12/30/adaletsiz-gelir-vergisi-dilimleri-ile-maaslarimizin-eritilmesine-son-verilmelidir-vergide-adalet-istiyoruz/
• Nowotny, E. (1980). Inflation and taxation: Reviewing the macroeconomic issues, Journal of Economic Literature. 18(3) (September), 1025-109.
• Olivera, J. H. G. (1967). Money, prices and fiscal lags: A note on the dynamics of inflation. Banca Nazionale del Lavaro Quarterly Review, 20, 258-267. (2021, 27 Mart). Erişim adresi: https://ideas.repec.org/a/psl/bnlqrr/196734.html
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (1976). The Adjustment of personal income tax systems for inflation, Paris.
• O’Brien, J. K. (1980). Indexing individual incomes. National Tax Journal, 33(3), 265-273.
• Tanzi, V. (1977). Inflation, lags in collection, and the real value of tax revenue. IMF Staff Papers, 24(1), 154-167
• Tanzi, V. (1978). Inflation, real tax revenue, and the case for inflationary finance: theory with an application to Argentina. IMF. Staff Papers, 25(3), 417-451.
• Tanzi, V. (1980). Inflation and the personal income tax: An International perspective, Cambridge University Press. (2020, 10 Kasım). Erişim adresi: https://www.cambridge.org/core/terms
• Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu. (2021, 28 Mart). Erişim adresi: http://disk.org.tr/2019/01/ilk-vergi-dilimi-18-bin-degil-38-bin-tl-olmaliydi-vergi-adaleti-istiyoruz/
• Şanver, C. ve Saygı, H.E. (2019), Türkiye’de gelir vergisi tarifesinin mali sürüklenme açısından incelenmesi: 2009-2019 dönemi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, (15), 4, 1062-1082.
• Şen, H. (2003). Olivera – Tanzi Etkisi: Türkiye üzerine ampirik bir çalışma. Maliye Dergisi, (143) (Mayıs – Ağustos), 30-57.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2020, 5 Aralık). Erişim adresi: https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/35787/yillar-itibariyla-net-ve-brut-asgari-ucret-01-08-1996-31-12-2020.pdf
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2020, 5 Kasım). Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Enflasyon-ve-Fiyat-106
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2020, 22 Kasım). Erişim adresi: https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=2360
• Vergide Gündem. Yeniden değerleme oranları. Erişim adresi: https://www.vergidegundem.com/pb_yeniden_degerleme_oranlari
• Viner, J. (1923). Taxation and chnges in price levels, Journal of Political Economy. August, 31 (4), 494-520.
• Yaklaşım (2020, 13 Aralık). Erişim adresi: https://www.yaklasim.com/BookList.aspx?AnnouncementId=2827&AnnouncementCategoryId=8&_
• Zhu, J. (2015). Bracket creep revisited- with and without R>G: Evidence from Germany, Discussion Paper Deustsche Bundesbank, No:37/2015, 1-66, Erişim 15 Aralık 2020 https://www.econstor.eu/bitstream/10419/122191/1/839793227.pdf