Sağlık Meslek Gruplarında Mesleki Etnosentrizm Kavramı Üzerine Nitel Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 264 - 287, 31.03.2024

Feyzanur Alkan , Ramazan Erdem

https://doi.org/10.30798/makuiibf.1281672

Öz

Çalışmada, mesleki etnosentrizm kavramsallaştırılmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda mesleki etnosentrizmin ne olduğu, göstergelerinin neler olduğu, nedenlerinin ve yansımalarının nelerden oluştuğu, azaltılabilmesi adına nelerin yapılması gerektiği üzerine bir araştırma dizayn edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, farklı sağlık meslek gruplarındaki 29 kişiden oluşmaktadır. Katılımcılarla fenomen hakkında yarı yapılandırılmış formlar aracılığıyla derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş ve nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji tercih edilmiştir. Verilerin analiz sürecinde MAXQDA 18 Pro Analytics Programı’ndan faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda kişilerin kendi meslek grubunu veya uzmanlaştığı alanı merkezi konumda görmesine bağlı olarak diğer mesleklere karşı etnosentrik bir eğilim taşıdığı görülmektedir. Bu kapsamda mesleki etnosentrizm olgusunun zihinde olumsuz bir durumu çağrıştırdığı ve sağlık meslek grupları arasında yaygın olarak görüldüğü belirlenmiştir. Bu anlamda mesleki etnosentrizmin olumsuz tutum ve davranışlar sergilenmesi, iletişim tarzında değişim gibi göstergelerinin bulunduğu; nedenlerinin ise kişisel, ailevi, örgütsel, mesleki ve makro düzeyde ele alınabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Mesleki etnosentrizm sonucunda kişi, meslek, örgüt ve sağlık sistemi zarar görebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Etnosentrizm, Meslek, Sağlık meslek grupları

Destekleyen Kurum

Yapılan araştırma herhangi bir kurum veya kuruluş tarafından desteklenmemektedir.

A Qualitative Research on the Concept of Professional Ethnocentrism in Health Professional Groups

Öz

In this study, the phenomenon of professional ethnocentrism has been tried to be conceptualized. In this direction, a research has been designed on what professional ethnocentrism is, what its indicators are, what its causes and reflections are, and what should be done to reduce it. The study group consisted of 29 people from different health professional groups. In-depth interviews were conducted with the participants about the phenomenon through semi-structured forms and phenomenology was preferred from qualitative research designs. During the analysis of the data, the MAXQDA 18 Pro Analytics Program was used. As a result of the research, it is seen that people have an ethnocentric tendency towards other professions due to the fact that they see their own professional group or the field in which they specialize in a central position. In this context, it has been determined that the phenomenon of professional ethnocentrism evokes a negative situation in the mind and is common among health professional groups. In this sense, it was concluded that professional ethnocentrism has indicators such as negative attitudes and behaviors, change in communication style, and its causes can be addressed at personal, familial, organizational, professional and macro levels. As a result of occupational ethnocentrism, the individual, professional, organization and health system may be damaged.

Anahtar Kelimeler

Ethnocentrism, Profession, Health professional groups

Kaynakça

• Adorno, T. W., Brunswik, E. F., Levinson, D. J., & Sanford, R. N. (1950). The authoritarian personality. New York: Harper and Row.
• Ak, B. (1990). Hastane yöneticiliği. Ankara: Özkan Matbaacılık.
• Arı, E. S., & Madran, C. (2011). Satın alma kararlarında tüketici etnosentrizmi ve menşe ülke etkisinin rolü. Öneri Dergisi, 9(35), 15-33.
• Baxter, K. S. & Brumfitt, S. M. (2008). Professional differences in interprofessional working. Journal of Interprofessional Care, 22(3), 239-251.
• Bennett, M. J. (2004). Becoming Interculturally Competent. J. S. Wurzel (Ed.). Toward Multiculturalism: A Reader in Multicultural Education (s. 62-77). Massachusetts: Intercultural Resource Corporation.
• Campbell, D. T., & LeVine, R. A. (1961). A proposal for cooperative cross-cultural research on ethnocentrism. The Journal of Conflict Resolution, 5(1), 82-108.
• Creswell, J. W. (2013). Araştırma Deseni, Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. (Çev. S. B. Demir), Ankara: Eğiten Kitap.
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2014). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Elmacı, N. (2013). Sağlık antropolojisi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Forman, D., & Nyatanga, L. (1999). The evolution of shared learning: some political and professional imperatives. Medical Teacher, 21(5), 489- 496.
• Glesne, C. (2013). Nitel Araştırmaya Giriş. (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu). Üçüncü Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Guba, E. G. & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. ECTJ: Educational Communication and Technology a Journal of Theory, Research and Development, 30(4), 233-252.
• Guntzburger, Y., Johnson, K. J., Martineau, J. T., & Pauchant, T. C. (2018). Professional ethnocentrism and ethical risk management efficacy: how engineer’s emotional openness mediates this complex relationship. Safety Science, 109, 27- 35. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2018.05.004
• Hooghe, M. (2007). Ethnocentrism. W. A. Darity (Ed.). International Encyclopedia of the Social Sciences (s. 11-12). Detroit: Macmillan Reference USA.
• Kartarı, A. (2004). Kültür, farklılık ve iletişim (1. Baskı). İstanbul: İletişism Yayınları.
• Lantz, G., & Loeb, S. (1996). Country of origin and ethnocentrism: an analysis of Canadian and American preferences using social identity theory. Advances in Consumer Research, 23, 374-378.
• LeVine, R. A., & Campbell, D. T. (1972). Ethnocentrism –theories of conflict, ethnic attitudes, and group behavior. United States: John Wiley & Sons, Inc.
• Neuliep, J. W., & McCroskey, J. C. (1997). The development of a U.S. and generalized ethnocentrism scale. Communication Research Reports, 14(4), 385-398.
• Pecukonis, E. (2014). Interprofessional education: a theoretical orientation incorporating profession-centrism and social identity theory. Journal of Law, Medicine & Ethics, 42(2), 60-64.
• Sanford, N. (2006). Çağdaş Açılımla Yetkeci Kişilik. V. Batmaz (Der.). Otoriteryen Kişilik (s. 63-82). İstanbul: Salyangoz Yayınları.
• Shimp, T. A., & Sharma, S. (1987). Consumer ethnocentrism: construction and validation of the CETSCALE. Journal of Marketing Research, 24, 280-289. https://doi.org/10.2307/3151638
• Spradley, J. P., & McCurdy, C. W. (1972). The cultural experience. Chicago: Science Research Associates, Inc.
• Sumner, W. G. (1906). Folkways: A study of the sociological importance of usages, manners, customs, mores, and morals.. Boston: Ginn & Company.
• Sutherland, L. L., (2002). Ethnocentrism in a pluralistic society: a concept analysis. Journal of Transcultural Nursing, 13(4), 274-281.
• Thiederman, S. B. (1986) Ethnocentrism: a barrier to effective health care, Health Care Issues, 11(8), 52-59.