Türkiye’de reklam sloganlarının gündelik dil pratikleri üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi: Ege Üniversitesi öğrencilerine yönelik bir araştırma

Yıl 2014, Sayı: 21, 57 - 72, 07.01.2016

Eylem Arslan

Öz

Reklam, modern toplumda gündelik hayat üzerinde en fazla etkiye sahip iletişim formlarından biridir. Bu yönüyle yaşam biçimlerini ve dil pratiklerini değiştirmede ve benimsetmede etkili bir güce sahiptir. Reklamın dil pratiklerini değiştirme ve benimsetme işlevi, onun sözel bir öğesi olan reklam sloganlarının tüketilmesiyle başlamaktadır. Bu çalışma, kurumsal kimlik yaratmak amacıyla kullanılan ve tüketicinin kolaylıkla kabul edeceği popüler özellikleri bünyesinde bulunduran reklam sloganlarının, gündelik dil alışkanlıklarına dönüşmesi üzerine yoğunlaşmıştır. Reklamlar aracılığıyla yaratılan ve dolaşıma sokulan popüler dilin üniversite öğrencileri tarafından ne oranda kullandıklarını saptamak amacıyla 20 soruluk bir anket tasarlanmış ve tesadüfî örneklem alma tekniğine göre belirlenmiş sorular, 350 Ege Üniversitesi öğrencisine uygulanmıştır. Medya izleme alışkanlıkları üzerinde etkili bir unsur olarak cinsiyete göre sonuçlar sınıflandırılmıştır. Araştırmada kız ve erkek öğrencilerin reklamlara ve reklamlarla birlikte inşa edilen dile büyük oranda aşina oldukları tespit edilmiştir. Ancak reklam sloganlarını çevrelerinde duyma ve bizzat kullanma oranları bu kadar yüksek olmamıştır. Bu sonuç, gençlerin reklamların popüler dili ile aralarına mesafe koyma çabası ve sloganlara yönelik tutum geliştirememeleri şeklinde yorumlanmıştır. Ayrıca cinsiyet, reklam sloganlarının gündelik dil pratikleri üzerindeki etkisi açısından önemli bir fark yaratmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Reklam, reklam sloganları, gündelik dil, sloganların bilinirliliği, televizyon

Kaynakça

• Bektaş, Arsev (2000) Kamuoyu, İletişim ve Demokrasi, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Berger, John (2005) Görme Biçimleri. Çev. Yurdanur Salman. İstanbul: Metis Yayınları.
• Boush, David M. (1993) “How Advertising Slogans Can Prime Evaluations of Brand Extensions” http://openurl.
• ebscohost.com/linksvc/linking.aspx?custid=s8417745&sid=google&auinit=DM&aulast=-
• Boush&atitle=How+advertising+slogans+can+prime+evaluations+of+brand+extensions&title=
• Psychology+%26+Marketing&volume=10&issue=1&date=1993&spage=67&issn=0742-6046,
• 05.2012.
• Braudel, Fernand (2004) Maddi Uygarlık- Gündelik Hayatın Yapıları, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara:
• İmge Kitabevi.
• Dahlén Micael ve Rosengren, Sara (2005) Brands affect slogans affect brands? Competitive interference,
• brand equity and the brand-slogan link, http://www.palgrave-journals.com/bm/journal/v12/n3/
• pdf/2540212a.pdf, 15.05.2012.
• Dowling, R. Graham., Boris Kabanoff (1996) “Computer-Aided Content Analysis: What Do 240 Advertising
• Slogans Have in Common?”, http://link.springer.com/article/ 10.1007/BF00557312, 20.03.2012.
• Hartley, John (1982) Understanding News, London and New York: Routledge.
• Hızal, Senem. Gençtürk (2003) “Bir İletişim Biçimi Olarak Moda: Modus”un Sınırları”. İletişim Araştırmaları,
• http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/ 23/665/8484.pdf, 10.02.2013.
• İnce, Işıl (1993) “Reklam Diline Dilbilimsel Bir Bakış”, http://www.edebiyat dergisi.hacettepe.edu.tr/index.
• php/EFD/article/viewFile/804/570, 02.04.2012.
• Larson, M. Carl ve Wales, G. Hugh (1970) “Slogan Awareness in the Chicago Market”, http://web.b.ebscohost.
• com/ehost/pdfviewer/ pdfviewer?sid=7e885aae-1b00-4c26-ac9b-7f59d7252e57%40sessionmgr19
• &vid=1&hid=118, 05.04.2012.
• Lefebvre, Henri (1998) Modern Dünyada Gündelik Hayat, Çev. Işın Gürbüz, İstanbul: Metis Yayınları.
• Lull, James (2000) Media, Communication, Culture: A Global Approach, New York: Columbia University
• Press.
• Mengü, M. Murat (2006) “Reklam Sloganları ve Tüketici Zihni”, http://journals. istanbul.edu.tr/tr/index.
• php/iletisim/article/viewFile/12333/11569, 15.02.2013.
• Reece, B. Bonnie (1984) “Children’s Ability to Identify Retail Stores from Advertising Slogans”,http://www.
• acrwebsite.org/search/view-conference-proceedings.aspx?Id= 6266, 10.06.2012.
• Reece, B. Bonnie, Bergh Van den G. ve Li Hairong (1994) “What Makes a Slogan Memorable and Who
• Remembers It” http://connection. ebscohost. com/c/articles/ 7590903/what-makes-sloganmemorable-
• who-remembers-it, 10.03.2012.
• Schneider, J. Georg (2006) “Language and Mediality: On the Medial Status of Everyday Language”, http://
• ac.els-cdn.com/S0271530906000097/1-s2.0-S027153090 6000097-main.pdf?_tid=26c256f2-f615-
• e3-b02100000aab0f27&acdnat=1403005825 _c0c65e1467b69d151848cf8f41942dbd, 20.03.2012.
• Selçuk, Ayhan (2005) “Kültürlerarası İletişim Açısından Gündelik İletişim Davranışları”, http://www.
• sosyalbil.selcuk.edu.tr/sos_mak/articles/2005 /13/ASELCUK. PDF, 10.02.2013.
• Toruk, İbrahim (2008) “Üniversite Gençliğinin Medya Kullanma Alışkanlıkları Üzerine Bir Analiz”,
• http://www.academia.edu/3219830/UNIVERSITE_ GENCLIGININ _ MEDYA_KULLANMA_
• ALISKANLIKLARI_ UZERINE_BIR_ANALIZ, 14.03.2013.
• Wittgenstein, Ludwig (1968) Philosophical Investigations, Oxford: Basil Blackwell.
• “Reklamlar Hakkında Ne Düşünüyoruz?” (2013) http://www.connectedvivaki.com/ reklamlar-hakkindane-
• dusunuyoruz/, 18.12.2013.