Cinsel Silah ve "Grbavica"

Yıl 2008, Cilt: 13 Sayı: 13, 171 - 185, 07.04.2014

Züleyha Özbaş

Öz

Bu makale, savaşlarda kadın bedeni
üzerinde iktidar ve hakimiyet kurmayı
amaçlayan tecavüzlerin nedenleri üzerinde
durmaktadır. Ataerkil sosyal yapı da tecavüz, kadın bedenini kontrol
altında tutmak için bir silah gibi kullanılır.
Çatışmada, politik, ekonomik, sosyal ya
da dinsel olarak birbirine hükmetmek isteyen
iki ya da daha fazla grup birbiriyle
savaşırken, kadın bir obje,
keşfedilmesi gereken bir kıta gibi görülür.
Bedeni araçsallaştırılır. Belgeler Bosna
savaşında on binlerce kadının tecavüze
uğradığını göstermektedir. Bu tecavüzler
cinsel haz için yapılmış gibi görülür ancak
amacı iktidardır ve içinde ideolojik
anlam taşır. Bu makalede, genelde savaşlardaki
tecavüzlerin nedenleri, özelde
ise Bosna’daki savaş tecavüzleri
tartışılacak ve savaş sonrası sendromlarını anlatan ‘Grbavica’ isimli filmle ilgili bir
söylem analizi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tecavüz, kadın, savaş taktiği, hakimiyet, iktidar, Bosna, Grbavica

Kaynakça

• Bazin, André (1993). Sinema Nedir? Çev., İbrahim Şener. İstanbul: Sistem.
• Berger, John (1986). Görme Biçimleri. Çev., Yurdanur Salman. İstanbul: Metis.
• Bora, Tanıl (1999). Yeni Dünya Düzeni’nin Av Sahası. (İkinci Baskı). İstanbul: Birikim.
• Brownmiller, Susan (1984). Cinsel Zorbalık. İstanbul: Cep.
• Clark, Toby (2004). Sanat ve Propaganda. Çev., Esin Hoşsucu. İstanbul: Ayrıntı.
• Donovan, Josephine (2001). Feminist Teori. (İkinci Baskı). İstanbul: İletişim.
• Garrett, Peter ve Bell, Allan (1998). “Media and Discourse: A Critical Overview.” Approaches to Media Discourse. Peter Garrett ve Allan Bell (der.) içinde. Oxford: Blackwell.
• Giddens, Anthony (2000). Sosyoloji. Ankara: Ayraç.
• Güçhan, Gülseren (1992). Toplumsal Değişme ve Türk Sineması. Ankara: İmge.
• Işık, Emre (1998). Beden ve Toplum Kuramı. İstanbul: Bağlam.
• Loomba, Ania (2000). Kolonyalizm Postkolonyalizm. Çev., Mehmet Küçük. İstanbul: Ayrıntı
• Saktanber, Ayşe (1995). “Türkiye’de Medyada Kadın: Serbest, Müsait Kadın veya İyi Eş, Fedakar Anne”, 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar. (der.) içinde. İstanbul: İletişim.
• Mazaj, M (2007). “Grbavica.” Cineaste 32,3: 61-62.
• Milillo, Diana (2006). “Rape as a Tactic of War.” Affilia: Journal of Women and Social Work 21,2: 196–205.
• Öztürk, Ruken S (1998). Sanat Filmlerinde Kadının Kuşatılmışlığı ve Özgürlüğü: Özel Alan Sorunsalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Skjelsbaek, Inger (2006). “Victim and Survivor: Narrated Social Identities of Women Who Experienced Rape During the War in Bosnia-Herzegovina,” Feminism&Pychology. 16,373: 374–403.
• “Jasmila Zbanic Röportajı.” http://www.coop99.at/grbavica_website/regie_int_en_01.htm
• Mora, Necla (2007). “Haber Söylem Çözümlemesinde Van Dijk Yöntemi.” http://www.dorduncukuvvetmedya.com/dkm/article.php?sid=7771. 30.01.2007.
• Van Dijk, Teun A. (2008a). “The Interdisciplinary Study of News As Discourse.”http://www.discourses.org/Old Ar ticles/The%20interdisciplinary%20study%20of%20news%20as%20discourse.pdf 30.03.2008.
• Van Dijk, Teun A. (2008b). “Structures of Discourse and Structures of Power.” http://www.discourses.org/OldArticles/Structures%20of%20discourse%20and%20str uctures%20of%20power.pdf 04.04.2008.