Çankırı, Ilgaz Bölgesi Devrez Alt Havzası örneğinde peyzaj karakter alanlarının belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 30 Sayı: 3, 197 - 204, 01.12.2017

Betül Tülek , Meryem Atik

https://doi.org/10.29136/mediterranean.359804

Cited By: 1

Öz

Peyzaj, bir arazi parçasının tanımlayıcı tüm
özellikleri olarak tanımlanmıştır. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi ile doğal, yarı
doğal, kültürel peyzajların analizi, planlanması, yönetilmesi ve korunması
gerekliliği belirtilmiştir. Çankırı, Ilgaz Bölgesi doğal ormanları, koruma
alanları, tarihi ve kültürel varlıkları ile çok çeşitli doğal ve kültürel
peyzaj alan ve tipini bir arada bulundurmaktadır. Bölge Devrez alt havzası
ölçeğinde Hiyerarşik Kümeleme Analizi yöntemi kullanılarak
peyzaj karakter alan ve tipleri tanımlanmış ve bu alanların peyzaj planlamadaki
önemi değerlendirilerek alan kullanımına yönelik öneriler getirilmiştir.
Bölgesel ölçekli peyzaj planlama ve yönetimi çalışmalarında, havza düzeyinde,
bütüncül bir bakış açısıyla peyzaj karakter analizi çalışmaları entegre
edilmelidir. Ilgaz Bölgesi peyzaj karakter alanları ender coğrafik özellikleri
ile bölge peyzajlarının yönetimine ve korunmasında katkı sağlayacak karakterler
taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Peyzaj karakter analizi, Kümeleme analizi, Çankırı, Ilgaz

Determination of landscape character areas in case of Çankırı, Ilgaz Region Devrez Lower-Basin

Öz

Landscape is described as an all the descriptive properties of a piece of land. The European Landscape Convention requires the analysis, planning, management and conservation of natural, semi-natural and cultural landscapes. Çankırı, Ilgaz Region has a wide range of natural and cultural landscape character types and region with natural forests, conservation areas, historical and cultural assets. In this research, the landscape characters are determined by using the Cluster Analysis method, their importance in landscape planning is evaluated and the suggestions have been developed. Landscape character analysis should be integrated in the landscape planning and management studies at the basin level, with a holistic perspective. Landscape character areas of Ilgaz with their unique geographical features provide useful tools for a better management and protection of region’s landscapes.

Anahtar Kelimeler

Landscape character assessment, Cluster analysis, Çankırı, Ilgaz

Kaynakça

• Atik M, Ortaçeşme V (2010) Peyzaj Karakter Analizi Yöntemi ile Antalya Side Bölgesi Kültürel Peyzajlarının Karakter Analizi. TÜBİTAK Araştırma Projesi, pp. 96.
• Atik M, Mutlu Danacı H, Erdoğan R (2010) Perception of plants in ancient times and their use as motifs revealing aspects of the cultural landscape in Side, Turkey, Landscape Research, vol.35, pp.281-297.
• Atik M, Işıklı RC, Ortaçeşme V, Yıldırım E (2015) Definition of landscape character areas and types in Side region, Antalya-Turkey with regard to land use planning, Land Use Policy, 44 (2015), pp. 90–100.
• Avcı M (1998) Ilgaz Dağlan ve Çevresinin Bitki Coğrafyası II (Bitki örtüsünün Coğrafi Dağılışı). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, s. 275-344.
• Avrupa Konseyi (2000) Avrupa Peyzaj Sözleşmesi. http://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/176. Erişim 30 Kasım 2016.
• Brabyn L (2009) Classifying landscape character. Landscape Research 34(3): 299–321.
• Brown G, Brabyn L (2012) “An analysis of the relationships between multiple values and physical landscapes at a regional scale using public participation GIS and landscape character classification”, Landscape and Urban Planning, 107(3): 317–331.
• Chuman T, Romportl D (2010) Multivariate classification analysis of cultural landscapes: An example from the Czech Republic – Landscape and Urban Planning, 98: 200–209.
• Çankırı İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2016) Çankırı İli Tescilli Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri. Çankırı.
• Çankırı Valiliği (2013) İlçelerimiz-Ilgaz. http://www.cankiri.gov.tr/ilcelerimiz. Erişim 14.04.2016.
• DSİ (2016) Ilgaz Su Kaynakları Verileri. Türkiye Cumhuriyeti Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 5. Bölge Müdürlüğü, Kişisel Görüşme, Ankara.
• Farina A (2000) Landscape Ecology in Action. Kluwer Academic Publishers.
• Görmüş S (2012) Korunan alanlarda Peyzaj Karakter Analizi: Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkı Örneği. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, s. 291.
• Görmüş S, Oğuz D (2013) Kırsal Yerleşim ve Korunan Alan Arasındaki Etkileşimin Değerlendirilmesinde Peyzaj Karakter Analizinin Rolü: Kapısuyu Havzası Örneği. Tarım Bilimleri Dergisi, 19, s. 310-322.
• Hagerhall CM (2000) Clustering predictors of landscape preference in the traditional Swedish cultural landscape: Prospect-refuge, mystery, age and management. Journal of Environmental Psychology, 20: 83-90.
• Heritage Council (2004) Landscape Character Assessment of Country Clare, The Heritage Council, Prepared by Environmental Resources Management (ERM) in association with ERA-Maptec Ltd.
• Hoffmann-Kroll R, Scheaffer D, Seibel S (2003) Landscape indicators from ecological area sampling in Germany. Agriculture Ecosystems & Environment 98: 363-370.
• Hornbeck JW, Swank WT (1992) Watershed Ecosystem Analysis as a Basis for Multiple-Use Management of Eastern Forests, Ecological Applications, 2, 3: 238-247.
• Ilgaz Belediyesi (2014) Tarihi Yerleri. http://www.ilgaz.bel.tr/tarihi-yerleri/. Erişim 01.02.2016.
• Ilgaz İmar Planı Raporu (2007) Ilgaz (Çankırı) İlave ve Revizyon İmar Planı Açıklama Raporu. Şehir Plancısı Orhan Sarıaltun, Ilgaz Belediyesi, Ilgaz, Çankırı.
• Ilgaz Orman İşletme Şefliği (2015) 1/25.000 Ölçekli Sayısal Meşcere Haritası.
• Işıklı RC (2010) Antalya – Side Bölgesi Kültürel Peyzajlarının Karakter Analizi. Yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Jellema A, Stobbelaar DJ, Groot JCJ, Rossing WAH (2009) Landscape character assessment using region growing techniques in geographical information systems. Journal of Environmental Management 90, s. 161–174.
• Kim K, Pauleit S (2007) Landscape character, biodiversity and land use planning:the case of Kwangju City Region, South Korea. Land Use Policy, 24, 1: 264–274.
• Manavoğlu E, Ortaçeşme V (2015) Şehir ve Bölge Planlama Ders Notu. Yayın No: 20, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, s. 173, Antalya.
• Martin J (2006) Landscape Character Assessment (LCA) in Ireland: Baselina Audit and Evaluation. Heritage Council. ISBN 978-1-906304-01-0, Dublin.
• Orman ve Su İşleri Bakanlığı (2017) Ilgaz Dağı Milli Parkı, http://bolge10.ormansu.gov.tr/10bolge/AnaSayfa/Korunan_Alanlarimiz/milliparklar/ilgazdagimilliparki/ilgazdagimilliparkitesis.aspx?sflang=tr. Erişim 20.01.2017.
• Planning Department (2008) Landscape Value Mapping of Hong Kong – Technical Report 2. Technical Report by the Government of Hong Kong SpecialAdministrative Region of the People’s Republic of China, Available from:http://www.pland.gov.hk. Erişim 11 Haziran 2013.
• Resmi Gazete (2003) Avrupa Peyzaj Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun. Resmi Gazete tarih 10.06.2003, Kanun No 4881, http://www.basbakanlik.gov.tr. Erişim 25 Mayıs 2016.
• Ribeiro SC, Migliozzib A, Incerti G, Correiaa TP (2013) Placing land cover pattern preferences on the map: Bridging methodological approaches of landscape preference surveys and spatial pattern analysis, Landscape and Urban Planning 114: 53– 68.
• Riezner J (2008) “Strip semibage”: the landscape character type of the Jesenik area”, GEOGRAFIE, 113(29): 173-182.
• Swanwick C (2002) Landscape Character Assessment.Guidance for England and Scotland, Cheltenham (UK);Edinburg: The Countryside Agency; Scottish National Heritage.
• Swanwick C (2004) The assessment of countryside and landscape character inEngland: an overview. In: Bishop, K., Phillips, A. (Eds.), Countryside Planning:New Approaches to Management and Conservation. Earthscan, London, pp. 109–124.
• Swanwick C (2009) Society’s attitudes to and preferences for land and landscape. Land Use Policy, 265: 562–575.
• Şahin Ş, Perçin H, Kurum E, Uzun O, Bilgili BC (2014) Bölge - Alt Bölge (İl) Ölçeğinde Peyzaj Karakter Analizi ve Değerlendirmesi Ulusal Teknik Kılavuzu. Müşteri Kurumların T.C. İçişleri Bakanlığı, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı olduğu, T.C. Ankara Üniversitesinin Yürütücü Kuruluş olduğu ve TÜBİTAK KAMAG 1007 Programı 109G074 No’lu PEYZAJ-44 Projesi Çıktısı, Ankara.
• Tudor C (2014) An Approach to Landscape Character Assessment. Natural England, ISBN: 978-78367-141-0, (2014) pp. 56.
• Turner SC (2005) Devon Historic Landscape Characterisation. Devon County Council Historic Environment Service English Heritage, County Hall, Exeter, EX2 4QW.
• Tülek B (2017) Çankırı, Ilgaz Bölgesi Peyzajlarının Sağladığı Faydaların Peyzaj Yapıları, Karakterleri ve Fonksiyonları Açısından Çok Yönlü Analizi. Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, 176 Sayfa, 2017 Antalya.
• Ünlükaplan Y (2008) Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemlerin Peyzaj Ekolojisi Araştırmalarında Kullanımı. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Uzun O, Müderissoğlu H, Demir Z, Kaya LG, Gültekin P, Gündüz S (2015) Yeşilırmak Havzası Peyzaj Atlası’nın Hazırlanması Projesi. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü adına AKS Planlama ve Mühendislik Ltd., Şti, Ankara.
• Vogiatzakis IN, Marini A, Careddu MB, Melis MT, Griffiths GH (2004) “7th AGILE Conference on Geographic Information Science” 29 April-1May 2004, Heraklion, Greece Parallel Session 4.3- “Environmental / Social Modelling”.
• Washer DM (2002) Landscape-indicator development: steps towards a European approach. Preecedings of Frontis workshopon the future of the European cultural landscape Wageningen, Nederlands 9-12 June 2002, Editor Rob Jongman Chapter 16, pp. 237-252.
• Will H (2005) Cultural landscape history – possibilities for protection, participating institutions, and investigation methods in England. Naturschutz undLandschaftsplanung 37,11: 336–341.