Kentsel yeşil altyapı analizi: Bornova örneği

Yıl 2018, Cilt: 31 Sayı: 1, 37 - 43, 01.04.2018

Çiğdem Coşkun Hepcan Şerif Hepcan

https://doi.org/10.29136/mediterranean.378073

Cited By: 10

Öz

Bu araştırmada; Bornova kentsel peyzajı içindeki
açık ve yeşil alanların strüktürünü ortaya koymak amacıyla, kentsel açık ve
yeşil alan sisteminin bileşenleri olan doğal ve bitkilendirilmiş parça ve
koridorlar, 2014 yılı arazi kullanım haritası kullanılarak tanımlanmıştır. Bu
bileşenlerin strüktürü; sekiz adet peyzaj metriği (sınıf alanı (CA), parça
sayısı (NP), peyzajın oranı (PLAND), Peyzaj şekil indeksi (LSI), ortalama parça
büyüklüğü (AREA_MN), yakınlık indeksi (PROX_AM), süreklilik indeksi
(GYRATE_AM), mesafe indeksi (ENN_AM)) kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada,
kentsel açık ve yeşil alan sistemi oluşturma potansiyeline sahip parça ve
koridorların kentsel gelişme alanı içindeki oranının % 45 (% 43 parça, % 2
koridor) olduğu belirlenmiştir. Sonuçlar ayrıca kentsel gelişme alanı içinde
düzensiz dağılım gösteren parça ve koridorların büyük ölçüde doğal karakterli
olduğunu, aralarındaki mesafelerin fazla ve peyzajdaki sürekliliğinin düşük
olduğu göstermiştir. Araştırma sonuçları; kentte bir yeşil alt yapı sisteminin
bulunmadığını, niceliksel açıdan açık ve yeşil alanların kentsel peyzaj
içindeki durumunun yeterli olmadığı, ancak kentin içinde olmasa da çeperlerinde
gelecekte yeşil altyapı sistemi oluşturmak için uygun olarak kullanılması
halinde kent ekosistemine daha çok katkı sağlayabilecek önemli yeşil alanlar
bulunduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Kentsel açık yeşil alan, Peyzaj metrikleri, Bornova

Urban green infrastructure analysis: The case of Bornova

Öz

In this study, natural and artificial patches and corridors as the elements of the urban green areas system were identified using land use map of the year of 2014 in order to reveal the structure of open and green spaces in the Bornova district. The structure of aforementioned elements of the open and green space system was analyzed using eight landscape metrics, which are Class Area (CA), Number of Patches (NP), Proportion of Landscape (PLAND), Landscape Shape Index (LSI), Mean Patch Size (AREA_MN), Mean Proximity index (PROX_AM), Radius of Gyration (GYRATE_AM) and Nearest Neighbor Distance (ENN_AM). It was determined that the ratio of potential elements of the open and green space system, patches and corridors in the urban development area was 45% (43% patch, 2% corridor) in total. Moreover, patches and corridors with predominantly natural character were randomly scattered throughout the urban landscape and showed a very low continuity. In conclusion, there was no interconnected system of open and green spaces in the study area, quality and quantity of the existing urban open and green spaces were not very promising but there was an important reserve of open and green spaces on the fringes of the Bornova district that can be used for establishing a future green infrastructure.

Anahtar Kelimeler

Urban open and green area, Landscape metrics, Bornova

Kaynakça

• Adams CE, Lindsay KJ, Ash SJ (2006) Urban wildlife management, Taylor & Francis Group, p. 311.
• Akinnifesi FK, Sileshi GW, Ajayi OJ, Akinnifesi AI, de Moura EM, Linhares JFP, Rodrigues I (2010) Biodiversity of the urban homegardens of São Luís city, Northeastern Brazil, Urban Ecosystems 13: 129-146.
• Benedict MA (2000) Green infrastructure: a strategic approach to land conservation, American Planning Association PAS Memo.
• Beumer C, Martens P (2015) BIMBY’s first steps: a pilot study on the contribution of residential front-yards in Phoenix and Maastricht to biodiversity, ecosystem services and urban sustainability, Urban Ecosystems, DOI 10.1007/s11252-015-0488-y.
• Bossard M, Feranec J, Otahel J (2000) CORINE land cover, technical guide–addendum 2000. Report No. 40. Retrieved from European Environmental Agency. http://europa.eu. Erişim Nisan 2007.
• Botequilha Leitao A, Miller J, Ahern J, McGarigal K (2006) Measuring landscapes: a planner’s handbook. Island Press, Washington, pp. 118.
• Cornelis J, Hermy M (2004) Biodiversity relationships in urban and suburban parks in Flanders, Landscape and Urban Planning 69: 385-401.
• Coşkun Hepcan Ç (2014) Analyzing urban agriculture pattern; the case of Bornova, 25th International Scientific Expert Congress on Agriculture and Food Industry, 25-27 September 2014 Çeşme, 25th International Scientific Expert Congress on Agriculture and Food Industry Proceedings Volume I, Oral Presentations: 173-176.
• Coşkun Hepcan Ç, Hepcan Ş (2017) Assessing the avian diversity of the urban green areas: the case of Bornova, Izmir, Journal of Environmental Protection and Ecology 18(1): 390-398.
• Davies C, MacFarlane R, McGloin C, Roe M (2015) Green infrastructure planning guide technical report. DOI: 10.13140/RG.2.1.1191.3688.
• Emecan Y (2015) Peyzaj Metrikleri Kullanarak Sarıyer Bölgesi Örnek Alanındaki Peyzaj Değişimlerinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, s. 168.
• Esbah H, Cook EA, Ewan J (2009) Effects of increasing urbanisation on the ecological integrity of open space preserves. Environmental Management 43: 846-862.
• ESRI (2011) ArcView 9.10 Software, Environmental systems research institute, CA.
• European Commission (2013) European Union building a green infrastructure for Europe, ISBN 978-92-79-33428-3.
• European Environment Agency (2011) Green infrastructure and territorial cohesion; the concept of green infrastructure and its integration into policies using monitoring systems. EEA Technical report No: 18/2011. ISSN: 1725-2237.
• Forman TT (2008) Urban regions: ecology and planning beyond the city, Cambridge University Press, New York.
• Forman TT (2014) Urban ecology science of cities, Cambridge University Press, England, p. 462.
• Fung T, So LLH, Chen Y, Shi P, Wang J (2008) Analysis of green space in Chongqing and Nanjing, cities of China with ASTER images using object-oriented image classification and landscape metric analysis, International Journal of Remote Sensing 29(24): 7159-7180.
• Hepcan S, Kaplan A, Özkan MB, Küçükerbas EV, Yigit EM, Türel HS (2006) Public space networks as a guide to sustainable urban development and social life: a case study of Mugla, Turkey. Int J Sust Dev World 13: 1-15.
• Hepcan Ş (2013) Analyzing the pattern and connectivity of urban green spaces: A case study of Izmir, Turkey, Urban Ecosystems 16: 279-293.
• Hepcan Ş, Coşkun Hepcan Ç, Kılıçaslan Ç, Özkan MB, Koçan N (2013) Analyzing landscape change and urban sprawl of a Mediterranean coastal landscape: A case study of Izmir, Turkey. Journal of Coastal Research 29(2): 301-310.
• Kaya C (2005) Ege Üniversitesi kampüsünde yaşayan kuşların araştırılması, diploma çalışması, Ege Ü. Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Anabilim Dalı, İzmir, s. 40.
• Kong, F, Nakagoshi, N, Yin, H, Kikuchi, A (2005) Spatial gradient analysis of urban green spaces combined with landscape metrics in Jinan City of China, Chinese Geographical Science 15(3): 254-261.
• Kurun M (2001) EÜ kampüsündeki kuş türlerinin biyolojileri hakkında araştırmalar, YL Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, İzmir, s. 49.
• Leica Geosystems (2006) ERDAS Imagine Professional 9.1. Software, Leica Geosystems, Sweden.
• Little CE (1995) Greenways for America. The Johns Hopkins Press Ltd. London, ISBN 0-8018-5140-8.
• McGarigal K, Marks BJ (2003) FRAGSTATS. Spatial pattern analysis program for quantifying landscapes structure. Version 3.4 Oregon State University, Corvallis.
• Steiner F (2011) Landscape ecological urbanism: origins and trajectories. Landscape and Urban Planning 100: 333-337.
• Tokuş M, Tuncay Eşbah H (2010) Ekolojik ağlar yeşil yollar ve yeşil altyapı kavramlarının tariflenmesi, ortaklık ve farklılıklarının ortaya konulması, Peyzaj Mimarlığı IV. Kongresi 21-24 Ekim 2010 Selçuk İzmir, Bildiriler Kitabı: 501-508.
• Tokuş M (2012) Kentsel Yeşil Ağlar: Sarıyer Örneği, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, İstanbul, s. 163.
• TÜİK (2015) Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi (ADNKS) Sonuçları, http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul, Erişim Mayıs 2016.
• Uy PD, Nakagoshi N (2007) Analyzing urban green space pattern and eco-network in Hanoi, Vietnam. Landscape Ecol Eng (2007) 3: 143-157. DOI 10.1007/s11355-007-0030-3.
• Williams RL, Stafford R, Goodenough, AE (2015) Biodiversity in urban gardens: Assessing the accuracy of citizen science data on garden hedgehogs, Urban Ecosystems 18: 819-833.
• Yıldırım E, Ortaçeşme V (2016) Manavgat Nehri Havzası'ndaki Peyzaj Değişiminin Peyzajların Korunması, Planlanması ve Yönetimine Yönelik Değerlendirilmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 29(2): 65-72.
• Zhou X, Wang YC (2011) Spatial–temporal dynamics of urban green space in response to rapid urbanization and greening policies Xiaolu. Landscape and Urban Planning 100: 268-277.