BOYA SANAYİNDE ve BOYA İLE UĞRAŞAN İŞYERLERİNDE ÇALIŞANLARDA TOKSİK MADDELER KAYNAKLI GÖRÜLEBİLEN SAĞLIK SORUNLARI

Yıl 2014, Cilt: 14 Sayı: 51, 51 - 59, 01.03.2014

Gamze Varol Saraçoğlu

Öz

Özet Kişinin çalıştığı işle ilgili ya da iş kaynaklı sağlık sorunları yalnızca kendisini değil; ailesini, çevresini de etkiler ve önemli halk sağlığı sorunları arasındadır. Bu çalışmada boya sanayinde ve boya ile uğraşan işyerleri gibi özel bir alanda çalışan kişilerde görülebilen sağlık sorunları, bu soruna neden olan etkenler ve korunma yöntemlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Boya sanayinde ve boya ile uğraşan işyerlerinde kullanılan ve kesin kanser yaptığı bilimsel olarak ispatlanmış maddeler bulunmaktadır. Bu işyerlerinde kullanılan kurşun, demir, çinko, nikel, magnezyum, alüminyum, aromatik ve alifatik hidrokarbonlar, alkoller, ketonlar, esterler, glikoller, glikoleterler, sitroller vb. kimyasal maddelerin mesleki astım, mesleki dermatozlar vb çok sayıda sağlık sorununa yol açtığı da bilinmektedir. Kayda geçebilen sağlık sorunlarının buz dağının üzerindekiler olduğu öngörülmektedir. Aslında bu sağlık sorunları sık görülebilmeleri, çok sayıda kişiyi etkileyebilmeleri ve engellenebilir olmaları nedeniyle önemlidir. Boya sanayinde ve boya ile uğraşan işyerlerinde karşılaşılabilecek sağlık sorunlarının önlenmesinde -işyerinin büyüklüğü, çalışan sayısı ve üretim kapasitesinden bağımsız olarak- iş sağlığı hizmetlerinin uygun nitelik ve nicelikte verilmesi; sağlığın korunması, sürdürülmesi ve geliştirilmesini de kapsayan bütüncül ve çağdaş sağlık hizmetleri yaklaşımının gereğidir. Kamu ve özel işletmelerde mesleki sağlık hizmetlerinin belirtilen şekilde verilebilmesi için mevzuatın ve işyeri politikasının bu amaçlara hizmet edecek şekilde yapılanmasını kolaylaştıracak “mesleki sağlık ve güvenlik politikaları” oluşturulmalıdır. Farkındalık yaratma ve baskı unsuru oluşturma konusunda sağlık çalışanları, kamuoyu, meslek odaları ve sendikalara önemli görevler düşmektedir. Anahtar kelimeler: Boya sanayi, toksik kimyasal madde, meslek hastalığı, iş kazası, korunma

Anahtar Kelimeler

Boya sanayi, toksik kimyasal madde, meslek hastalığı, iş kazası, korunma

Kaynakça

• Dahlgren, G., Whitehead, M., Policies and strategies to promote social equity in health, Background document to WHO-Strategy paper for Europe, Stockholm, Institute for Futures Studies 1991.
• İnternette], http://www.euro.who.int/__data /assets/pdf_file/0010/74737/E89383.pdf
• HAWAMAN Projesi (2009), LIFE06 TCY/TR/292.
• Boya üretimi Rehber Doküman. [İnternette], http://www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/life/taskd/ boya_uretimi.pdf Güler, Ç., Çobanoğlu, Z., Çevresel ve Biyolojik İzleme ve Değerlendirme, Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi, ; 13. Ames, B.N., Gold, L.S., “Environmental pollution, pesticides and the prevention of cancer: misconceptions”, FASEB J, 1997; 11:1041-52.
• Siemiatycki, J., Richardson, L., Straif, K. “Listing occupational carcinogens”, Environ Health Perspect, ; 112:1447-59.
• Keskin, Ö., Aksoy, S., “Meslekle ilişkili kanserler” Hacettepe Tıp Dergisi, 2011;42(4):173-9.
• Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı, Türkiye’de Kanser Kontrolü (Ed: Tuncer, A.M.), Ankara, 2009;182.
• SGK 2012 istatistikleri. [İnternette], http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/ kurumsal/istatistikler/sgk_istatistik_yilliklari
• Akkurt, İ., “Mesleki astım, mediko-legal yönden 47 olgunun retrospektif olarak irdelenmesi”, Solunum Hastalıkları, 2000;11:256-61.
• Arbak, P., “Mesleki astım ve bisinosis”, Klinik Gelişim, ;23(4):23-8. McDonald, J.C., Chen, Y., Zekveld, C., ve ark., “Incidence by occupation and industry of acute work related respiratory diseases in the UK, 1992–2001”
• Occup Environ Med 2005;62: 836–42.
• Şimşek, C., “Toksik inhalasyonlara bağlı akciğer hastalıkları”, Klinik Gelişim, 2010;23(4):71-7.
• Oxford Handbook of Occupational Health, (Ed. Smedley, J., Dick, F., Sadhra, S.), Oxford University Press, 2007.
• Kahvecioğlu, Ö., Kartal, G., Güven, A., ve ark., “Metallerin çevresel etkileri-I”, Metalurji, 2009; 136.
• İnternette], http://www.metalurji. org.tr/dergi/dergi136/d136_4753.pdf
• Dökmeci, İ., Dökmeci, A.H., Toksikoloji Zehirlendirmede Tanı ve Tedavi, Nobel Tıp Kitapevleri, 2005.
• Türk Tabipleri Birliği, İşyeri Hekimliği Ders Notları, Türk Tabipleri Birliği Yayını, 5. Basım. Ankara, Mart Akman, Y., Evren, H., Düzenli, ve ark., Çevre Biyolojisi, Palme Yayıncılık, Ankara, 2000 .
• Bellot, S.M., Schade van Westrum, J.,A., Wagenvoort, C.A., ve ark., “Deposition of bauxite dust and pulmonary fibrosis”, Pathol Res and Pract. Vol 179 (2);1984:225-29.[İnternette], http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6522333
• Beach, J.R., de Klerk, N.H., Fritschi, L., ve ark., “Respiratory symptoms and lung function in bauxite miners”, Int Arch Occup Environ Health , ;74(7):489-94. Jederlinic, P.J., Abraham, J.L., Churg, A., ve ark., “Pulmonary fibrosis in aluminum oxide workers: investigation of nine workers, with pathologic examination and micro analysis in three of them”, Am. J. Respir. Crit. Care Med. 1990;142:1179-84.
• İş Sağlığı ve Güvenliği (Ed: Bilir, N., Yıldız, A.N.), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Aralık 2004.
• Kellen, E., Zeegers, M., Paulussen, A., ve ark., “Does occupational exposure to PAHs, diesel and aromatic amines interact with smoking and metabolic genetic polymorphisms to increase the risk on bladder cancer? The Belgian case-control study on bladder cancer risk”, Cancer Letters, 2007;245:51-60.
• Gezer, H., “Sıvı kaplamalarının çevre kalitesi ve insan sağlığına etkileri”. [İnternette], http://www.yapkat.com/images/ Malzeme/Dosya/80901736021044261394739151.pdf
• (4):83 [İnternette],http://www.klinikgelisim.org.tr/ kg_234/kg23-4.pdf#page=85 Fişek, G.,Piyal, B., İşçi Sağlığı Kılavuzu, Türk Tabipleri Birliği Yayını, Ankara, 1998.
• International Labour Office (ILO), Safety and health in the non-ferrous metals industries, ILO, Geneva [İnternette], http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_ protect/@protrav/@safework/documents/ normativeinstrument/wcms_107713.pdf
• Safety in the use of chemicals at work. International Labour Office Geneva. IL0, Geneva 1993. İnternette], http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_ protect/@protrav/@safework/documents/ normativeinstrument/wcms_107823.pdf
• Guidelines on Prevention and control of medical hazard. [İnternette], http://www.mom.gov.sg/ Documents/safety-health/factsheets- circulars/Prevention%20and%20Control%20of %20Chemical%20Hazards.pdf Occupational Safety & Health Council. Guidance Notes on Medical Examinations for Workers engaged in Hazardous Occupations in Industrial Undertakings. İnternette], http://www.labour.gov.hk/eng/ public/oh/ENG.pdf Common Chemical Toxicants Found at Hazardous Waste Sites, Their Health Effects and Medical Monitoring. [İnternette], http://www.osha.gov/ Publications/complinks/OSHG-HazWaste/5-6.pdf.l