TÜRKİYE’DE KADIN İŞÇİLERİN MESLEKSEL SAĞLIĞI

Yıl 2009, Cilt: 9 Sayı: 33, 23 - 31, 01.08.2009

Çiğdem Çağlayan Nilay Etiler

Öz

Sözleşmeli çalışma, çalışanların iş güvence- sizliğini, işsizlik kaygısını ve korkusunu artırmakta, beraberinde sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Bu araştırma, üç kamu hastanesinde hemşire kadro- sunda sözleşmeli olarak çalışan hemşirelerde iş güvencesizliği ile mevcut sağlık durumları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla planlanmıştır. Kesitsel tipte bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini Kocaeli il merkezindeki üç kamu hastanesinde sözleşmeli olarak çalışan toplam 205 hemşire oluşturmaktadır. Veriler, soru formu ve Genel Sağlık Anketi-12 ile yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Hemşirelerin yaş ortalaması 24.77±3.32 olup, %17.1’i erkek ve %68.3’ü bekardır. Yarısından fazlası %55.7 sağlık meslek lisesi mezunudur ve %37.6’sı sendika üyesidir. Yak- laşık beşte biri hekim tarafından tanılanmış herhangi bir kronik hastalığa sahiptir. Her üç kişiden birisi %34.7 sağlığını kötü olarak algıladığını ifade etmiştir. Hemşirelerin %45.4’ü iş güvencesizliği, %51.7’si ise gelir güvencesizliği yaşadığını belirt- miştir. Algılanan iş güvencesizliği; kadınlarda erkeklerden %47.1, %37.1 p>0.05 , lise mezunu olanlarda lisans mezunu olanlardan %46.5, %44 p>0.05 ve sendika üyesi olmayanlarda olanlardan %47.7, %41.6 p>0.05 daha fazladır. Çalışma koşullarından memnun olmayanlarda iş güvencesizliği ve gelir güvencesizliği daha yüksektir %60.2, %65.7 p00.5 . Sonuç olarak, bu çalışmada sözleşmeli çalışan hemşirelerin iş güvencesizliği ve gelir güvencesizliği sorunlarını yaşadığı belirlenmiştir. Sözleşmeli çalışanlarda iş güvencesizliği ve bunun sağlık çalışanları üzerine etkilerini inceleyen bilimsel çalışma sayısının artırılması, istihdam biçimi ayrımı yapılmaksızın tüm sağlık çalışanlarına yönelik kamusal finansmanlı ve parasız işçi sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yaşama geçirilmesi çalışmanın başlıca önerileri arasındadır. Anahtar Kelimeler: İş güvencesizliği, sözleşmeli çalışma, algılanan sağlık, genel sağlık anketi, hemşire, sağlık çalışanlarının sağlığı.

Kaynakça

• Messing K. Women Workers İçinde: Public Health & Preventive Medicine. 14th Edition. Maxcy-Rosenau- Last. Appleton and Lange. USA 1998 s:693-6.
• ILO Facts on Women at Work 2006. www.ilo.org/gender (Erişim tarihi: 15.03.2009)
• Uluslararası Çalışma Örgütü. Türkiye Direktörlüğü Basın Duyurusu 7 Mart 2008.
• Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Hanehalkı İşgücü Anketi, Ekim 2008 http://www.tuik.gov.tr/PreHabe Bultenleri.do?id=3986.
• Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Hanehalkı İşgücü Anketi, Aralık 2008 http://www.tuik.gov.tr/PreHaber Bultenleri.do?id=4014.
• Toksöz G. Türkiye’de Kadın İstihdamının Durumu. Uluslararası Çalışma Ofisi, Ankara, 2007; s:26.
• Erdut, T. İşgücü piyasasında enformelleşme ve kadın işgücü. Çalışma ve Toplum. 2005; 3:11-49.
• Yücesan Özdemir G. Emek Süreci, Denetim ve Emek Rejimleri: Taşeron Çalışma Üzerine İlk Notlar. Toplum ve Hekim. 2008;23 (4):254-262.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. İstatistik Yıllığı 2007. Ankara.
• Belek İ. Esnek Üretim Derin Sömürü. Nazım Kültürevi Yayınları. Yayın No: 20, İstanbul. 2004.
• Quinlan M. Bohle P. (Çeviren:Melike Erkoç). Küreselleşme, Neoliberalizm ve Sağlık- Baskı Altında, Kontrol Edilemez veya Evde Tek Başına? Taşeronluk ve Ev Eksenli Çalışmanın İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğine Etkileri ile İlgili Araştırma ve Politik Tartışmaların Gözden Geçirilmesi. Toplum ve Hekim. 2008;26 (4):302-8.
• Kane P (Editor). Women and Occcupational Health: Issues and policy paper. Global Commission on Women's Health. Institute of Occupational and Health. http://www.iosh.gov.tw/health/ papers/paper05.pdf (Erişim tarihi 12 Şubat 2009).
• SSK 2006 İstatistik Yıllığı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı SSK Genel Müdürlüğü. Ankara.
• Bilir N ve Yıldız A.N. İş Sağlığı ve Güvenliği. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 2004 s:32
• TMMOB Makine Mühendisleri Odası. Oda Raporu: İş Sağlığı ve Güvenliği. Yayın No: MMO/2008/478. s:21.
• SSK 2007 İstatistik Yıllığı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı SSK Genel Müdürlüğü. Ankara.
• TÜİK. İş Kazaları ve İşe Bağlı Sağlık Problemleri. Mart 2008.
• Armağan E, Pala K, Aydın N, Türkkan A, Aytekin H. Uludağ Üniversitesi Hastanesi Acil Servisine Başvuran İş Kazası ve Mesleki Zehirlenmelerin Değerlendirilmesi. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi. 2002 Nisan Sayısı s:10-13.
• Paul M. Occupational reproductive hazards. Lancet 1997;349:1385-88.
• Savitz DA, Brett KM, Baird NJ. Male and female employment in the textile industry in relation to mis carriage and preterm delivery. Am J Ind Med 996;30 (3):307-16.
• Savitz DA, Olshan AF, Gallagher K. Maternal occupation and pregnancy outcome. Epidemiology 996;7 (3):296-74.
• Ortaylı N. Özuğurlu M., Gökçay G. Female health workers:an obstetric risk group. Int. J Gyn Obst 1996;54:263-270.
• World Health Organisation. Electromagnetic Fields (300Hz to 300 GHz). Environmental Health Criteria No:137, World Health Organisation, Geneva, WHO. 1993. Geneva.
• NIEHS Working Group. Assessment of Health Effects from Exposure to Power-Line Frequency Electric and Magnetic Fields. Eds: Portier CJ, Wolfe MS. National Institutes of Health (NIH) Publication No. 98-3981. 1998. USA.
• Heynick LN, Merrit JH. Radiofrequency Fields and ter atogenesis. Bioelectromagnetics Suppl. 2003;6:S174- S186.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2003. Bölüm 4: Doğurganlık. Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı AÇSAP Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama Teşkilatı ve Avrupa Birliği, Ankara. 2004.
• Megdal SP, Kroenke CH, Laden F, et al. Night work and breast cancer risk: a systematic review and meta-analysis. Eur J Cancer. 2005;41 (13):2023-32.