Türk Ticaret Kanunlarının Türk Muhasebe Düşüncesinin Gelişmesindeki Etkileri

Yıl 2015, Sayı: 8 - Sayı: 8, 26 - 50, 01.01.2015

Oktay Güvemli Batuhan Güvemli

Öz

Türk muhasebe düşüncesini etkileyen ilk ticaret kanunu 1850 yılında yayınlanmıştır. Napolyon’un Code de Commerce’nin iki kitabının tercümesi ile oluşturulan bu yasa, çift yanlı kayıt yöntemini Türkiye’ye getirmişti. Ama henüz çift yanlı kayıt yöntemi Türkiye’de uygulanmıyordu. Ayrıca ticarette İslami kurallar geçerli olduğu için yasadan fazla yararlanılması mümkün değildi. Bu yasanın önemli yanı, ticaret kurallarında olduğu gibi muhasebe düşüncesinde de batı Avrupa ile entegrasyonun sağlanması aracı olması idi. Cumhuriyet döneminde bu yasa günün koşullarına uygun hale getirilerek 1926 ve 1957 yıllarında da yenilenerek yayınlanmıştır. Yani Türk ticaret kanunları 150 yılı geçen bir süre, Türk muhasebe düşüncesinin batı Avrupa ülkeleri ile bütünleşmesini sağlayıcı bir işlevi üstlenmiştir.2011 Yılında 6102 sayılı yasa ile yürürlüğe giren Türk Ticaret Kanunu, Türk muhasebe düşüncesinin farklı bir boyuta taşınmasının aracı olmuştur. Bu farklı boyut ekonomik küreselleşmedir. Bu yasa, uluslararası muhasebe standartlarının ve denetim standardının uygulanma zorunluğunu getirmiştir. Yani Türk muhasebe düşüncesinin küreselleşmesinin yolunu açmış ve Türk muhasebe dünyasında yeni bir dönemi başlatmıştır. Sözü edilen standartlar henüz Türkiye’de kısıtlı olarak uygulanmakta ve uygulamada ortaya çıkan kurumlar arası sorunlar tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türk ticaret kanunları, muhasebe düşüncesi.

Effects of Turkish Commercial Codes on the Development of Turkish Accounting Thought

Öz

First Turkish commercial code that affected the Turkish accounting thought
was issued in 1850. This commercial code was the translation of Napoleon’s Code
de Commerce and brought the double entry accounting system to Turkey. However,
double entry accounting system was not practiced in Turkey at the time. Because
of the present Islamic rules in commercial life, it was not possible to benefit from
the method. This code worked as a mediate between the integration of West Europe
and Turkey’s commercial rules and accounting thought. This can be observed as the
most important aspect of this code. This code was made suitable for the conditions
of the Republic period and was issued once again in 1926 and 1957. New Turkish
commercial codes functioned as an integration tool between Turkish accounting
thought and western European countries over a period of 150 years.
Turkish Commercial Code numbered 6102 was issued in 2011 and
functioned as a vessel to carry Turkish accounting thought into a different extent.
This different extent is the globalization of economy. It brought requirement of
international financial reporting standards and international auditing standards,
which can be described as a way to globalize Turkish accounting thought and a new
era for Turkish accounting world. Today, mentioned standards have restricted usage
in Turkey and a debate is going on regarding the practical implications of its interinstitutional
usage.

Anahtar Kelimeler

Turkish commercial code, accounting thought