TÜRK SİGORTA SEKTÖRÜNÜN PROMETHEE YÖNTEMİ İLE FİNANSAL PERFORMANS ANALİZİ

Yıl 2016, Cilt: 38 Sayı: 1, 187 - 210, 01.06.2016

Serpil Ergün Bülbül Ali Köse

https://doi.org/10.14780/iibd.29194

Cited By: 28

Öz

Performans ölçümü; sistemin kaynaklarını ekonomik, etkin, kârlı ve verimli şekilde kullanmasını hedefleyen, eksiklerin tespitine ve iyileştirme uygulamalarının geliştirilmesine temel teşkil eden bir yaklaşımdır. Diğer tüm sektörlerde olduğu gibi sigorta sektöründe de problemleri tespit etmede, çeşitli değişkenler boyutunda hedeflere yönelik yeni stratejiler oluşturmada finansal performans analizleri sıklıkla uygulanmaktadır. Ekonomik, endüstriyel, finansal ya da sosyal konulara ilişkin çok sayıda karar verme süreci birden fazla kriter içermektedir. Bu kriterler doğrultusunda karar verme sürecinin rasyonel kararlarla sonlandırılabilmesi için analitik çözüm yöntemlerine ihtiyaç duyulmakta ve çok kriterli karar verme yöntemlerinden yararlanılmaktadır. Bu çalışmada finansal performans ölçümlemelerinde sıklıkla kullanılan PROMETHEE yönteminden yararlanılmıştır. Bu yöntem, belirlenen kriterler çerçevesinde en iyi alternatifin seçilmesi için geliştirilmiş olup karar vericilere problemle ilgili tüm verileri kolay anlaşılabilir bir tabloda görme imkânı sunmaktadır.Bu çalışmada, Türk Sigorta Sektöründe hayat dışı branşlarda faaliyet gösteren şirketlerin 2010-2013 dönemine ait bilanço verileri doğrultusunda performansları incelenmiştir. Yıllar bazında hayat dışı sigorta şirketlerine ait performans sıralamaları karşılaştırılarak istikrarlı şirketlerin yanı sıra istikrarsız şirketler de belirlenerek bu şirketlerin performanslarının değişiminde rol oynayan değişkenlere bağlı olarak olası nedenler tespit edilmiştir. Ayrıca bu değişkenlerdeki olası iyileştirmeler doğrultusunda uygulayabilecekleri politikalar da öneri olarak sunulmuştur.

Kaynakça

• AKKAYA, C. G., Demireli, E., “Finansal Kararların Verilmesinde Promethee Sıralama Yöntemi”, Ege Akademik Bakış, 10(3), 2010, ss. 845 – 854.
• AMPONSAH, S. K., Darkwah, K.F., Inusah, A., “Logistic Preference Function for Preference Ranking Organization Method for Enrichment Evaluation (PROMETHEE) Decision Analysis”, African Journal of Mathematics and Computer Science Research, 5(6), 2012, ss. 112-119.
• ARAZ, C., Özkarahan, I., “A Multicriteria Sorting Procedure For Financial Classification Problems: The Case Of Business Failure Risk Assesment”, Lecture Notes in Computer Science LNCS 3809, 2005, ss. 1047-1052.
• ATAN, S., “Ipard Programı Kapsamında Riskli Proje Seçiminde Promethee Metodunun Kullanımı”, T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Çalışma Raporları, 2014-5, 2014, ss. 1-24.
• ATICI, K. B., Ulucan, A., “Enerji Projelerinin Değerlendirilmesi Sürecinde Çok Kriterli Karar Verme Yaklaşımları Ve Türkiye Uygulamaları”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1), 2009, ss. 161-186.
• BAĞCI, H., Rençber, Ö. F., “Kamu Bankaları ve Halka Açık Özel Bankaların Promethee Yöntemi İle Kârlılıklarının Analizi”, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 2014, ss. 39-47.
• BEHZADIAN Majid, Kazemzadeh R.B., Albadvi, A., Aghdasi, M., “Promethee: I Comprehensive Literature Review on Methodologies and Applications”, European Journal of Operational Research, 200(1), 1 January 2010, ss. 198-215.
• BRANS, J. P., Mareschal, B., “Promethee Methods. Multiple Criteria Decision Analysis: State of the Art Surveys”, International Series in Operations Research & Management Science, 78, 2005, ss. 163- 186.
• BRANS, J. P., Vincke, Ph., “A Preference Ranking Organisation Method (The Promethee Method for Multiple Criteria Decision-Making)”, Management Science, 31(6), 1985, ss. 647-656.
• BÜLBÜL, S. E., Akhisar, İ., “Türk Hayat Sigorta Şirketlerinin Etkinliğinin Ölçülmesi”, TSRB, I. Ulusal Sigorta Sempozyumu, 2005, ss. 655-682.
• BÜLBÜL, S. E., Köse, A., “Türk Gıda Şirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 2011, ss. 71-97.
• ÇELİK, P., Ustasüleyman, T., “Electre I Ve Promethee Yöntemleri İle GSM Operatörlerinin Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 6(12), 2014, ss. 137-160.
• DAĞDEVİREN, M., Eraslan, E., “Promethee Sıralama Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), 2008, 69-75.
• DEMİROĞLU, Ş., Eleren, A., “Küresel Lojistik Köyleri Ve Türkiye’de Kurulması Planlanan Lojistik Köy Bölgelerinin ÇKKY Yöntemleriyle Belirlenmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 2014, ss. 189-202.
• FIGUEIRA J., Smet, Y. D., Brans, JP., “MCDA Methods for Sorting and Clustering Problems: Promethee Tri and Promethee Cluster”, Free University of Brussels. Department of Mathematics and Management WorkingPaper,http://www.ulb.ac.be/polytech/smg/indexpublications.htm, Erişim Tarihi (24.04.2015).
• GENÇ, T., “PROMETHEE Yöntemi ve GAIA Düzlemi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, XV-I, 2013, ss. 133-154.
• GENÇ, T., Masca, M., “Topsis Ve Promethee Yöntemleri İle Elde Edilen Üstünlük Sıralamalarının Bir Uygulama Üzerinden Karşılaştırılması”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, XV-II, 2013, ss. 539-567.
• KAHYA, M., Sigorta ve Reasürans Şirketlerinde Finansal Analiz, Sentez Reklam ve Danışmanlık, İstanbul, 2001.
• KUTAY, N., Tektüfekçi, M., “Yönetsel Muhasebe Kararlarının Verilmesinde Bir Araç Olarak Promethee Sıralama Yöntemi Ve Bir Uygulama”, 9. Ulusal İşletmecilik Kongresi, Bildiriler Kitabı, 2010, ss. 399-404.
• MARESCHAL, B., The Promethee – GAIA FAQ, http://www.promethee-gaia.net/faq- pro/?action=article&cat_id=003002&id=4&lang=, Erişim Tarihi (19.04.2015).
• MARESCHAL, B., The PROMETHEE Bibliographical Database, http://promethee-gaia.net/files/ BiblioPromethee.pdf., Erişim Tarihi (29.04.2015).
• ONAN, A., “Promethee Sıralama Yönteminin Konut Projelerinin Değerlendirilmesinde Kullanılması”, AKÜ İİBF Dergisi, XVI-1, 2014, ss. 17-28.
• ÖMÜRBEK, N., Karaatlı, M., Eren, H., Şanlı, B., “AHP Temelli Promethee Sıralama Yöntemi İle Hafif Ticari Araç Seçimi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(4), 2014, ss. 47-64.
• ÖZDAĞOĞLU, A., “Üretim İşletmelerinde Lazer Kesme Makinelerinin Promethee Yöntemi İle Karşılaştırılması”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 2013, ss. 305-318.
• ÖZDEN, Ünal H., Türkiye’deki Mevduat Bankalarının Performansları Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Analiz, 1. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara, 2009.
• ÖZGÜVEN, N., “Promethee Sıralama Yöntemi İle Özel Alışveriş Siteleri Üzerine Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, 2012, ss. 195-201.
• SAKARYA, Ş., Aytekin, S., “İMKB’de İşlem Gören Mevduat Bankalarının Performansları ile Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Ölçülmesi: PROMETHEE Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Bir Uygulama”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(2), 2013, ss. 99-109.
• SOBA, M., “Promethee Yöntemi Kullanarak En Uygun Panelvan Otomobil Seçimi Ve Bir Uygulama”, Journal of Yasar University, 28(7), 2012, ss. 4708–4721.
• ŞAHİN, A., Akkaya, C. G., “Promethee Sıralama Yöntemi İle Portföy Oluşturma Üzerine Bir Uygulama”, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 2013, ss. 67-81.
• ŞENKAYAS, H., Hekimoğlu, H., “Çok Kriterli Tedarikçi Seçimi Problemine Promethee Yöntemi Uygulaması”, Verimlilik Dergisi, 2, 2013, ss. 63-80.
• URFALIOĞLU, F., Genç, T., “Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri İle Türkiye’nin Ekonomik Performansının Avrupa Birliği Üye Ülkeleri İle Karşılaştırılması”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, XXXV- II, 2013, ss. 329-360.
• UYGURTÜRK, H., Korkmaz, T., “Türkiye’deki A Grubu Seyahat Acentalarının Tercih Sıralamasının Promethee Yöntemi İle Belirlenmesi”, Business and Economics Research Journal, 6(2), 2015, ss. 141-155.
• UZAR, C., “Financial Performance Test Of Public Banks İn Turkey: An Application Of Promethee”, International Journal of Economics and Finance Studies, 5(2), 2013, ss. 1-9.
• YILMAZ, B., Dağdeviren, M., “Ekipman Seçimi Probleminde Promethee Ve Bulanık Promethee Yöntemlerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 25(4), 2010, ss. 811-826.
• ZOPOUNIDIS, C., Doumpos, M., “Multi-Criteria Decision Aid in Financial Decision Making: Methodologies and Literature Review”, Journal of Multi-Criteria Decision Analysis Special Issue: MCDA Methodologies in Finance, 11(4-5), 2002, ss. 167–186.
• http://www.sigorta.net.tr/2012-de-kolumuzu-kesip-diyeti-odedik-bu-yil-yeniden-kar-edecegiz, Erişim Tarihi (19.04.2015).