Küresel salgın sürecinde Türkiye’de aile içi sorunlar

Yıl 2020, Sayı: 5, 13 - 32, 30.12.2020

İsmail Barış , Hasan H. Taylan

Öz

Çalışmada, Türkiye’de aile içi ilişkiler ve sorunlar, özellikle de Kovid-19 pandemisi adı verilen küresel salgın sürecinin aile ilişkilerine ve sorunlarına etkisinin üniversite öğrencisi gençler perspektifinden ortaya konulması amaçlandı. Türkiye genelindeki üniversitelerde öğrenim gören 1.156 üniversite öğrencisi ile Mayıs 2020’de yürütülen araştırmada veri toplama aracı olarak internet anketi (i-survey) kullanıldı. Araştırmanın evreni, Türkiye genelinde internete erişimi olan ve kısmi network (kişisel sosyal ağ) üzerinden erişilebilen, üniversite öğrencileridir. Erişebilinen örneklem ise, Türkiye’deki özel ya da kamu fark etmeksizin tüm coğrafi bölgelerdeki üniversitelerde öğrenim gören, internete ve i-ankete erişebilen, çoğunluğu sosyal bölümlerde öğrenim gören, 18-24 yaş aralığındaki ve %94’ünün ailesiyle birlikte yaşadığı öğrenci grubudur. Elde edilen ve betimleyici istatistiklerin kullanıldığı verilere göre, küresel salgın sürecinde, ailelerin üçte ikisinin aile içi iletişimi artmış ve üçte birinin aile ilişkileri daha da iyileşmiştir. Türkiye genelinde en çok yaşanan üç aile içi sorun, aile üyelerinin birbirlerini eleştirmesi, ailede tartışma ve fiziksel şiddet içermeyen kavgalardır. Pandemi öncesine göre aile yaşanan sorunlar içerisinde en fazla artış gösteren sorunlar sırasıyla, ev içi sorumluluklarla ilgili tartışmalar, aile üyelerinin birbirini eleştirmesi, ailede tartışma ve kavgalar ve ev ekonomisiyle ilgili tartışmalardır. Diğer yandan pandemi süreci öncesine göre aile üyelerinin birlikte daha çok vakit geçirmeleri iletişimi ve birlikte yapılan aktiviteleri artırmıştır. Ayrıca hakaret, alaya alma, tehdit, ekonomik ve fiziksel şiddet gibi aile içi sorunlar ile cinsiyet, aile türü, aileye verilen önem derecesi, aile ilişkileri ve iletişimi gibi değişkenlerle istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır.

Anahtar Kelimeler

kovid-19, aile yapısı, aile içi ilişkiler, aile içi sorunlar, aile içi şiddet

Destekleyen Kurum

Küreselleşme ve Gençlik Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi (KÜGEMER)

The family problems in the global epidemic process in Turkey

Öz

Family relationships and problems in Turkey, especially covid-19 global outbreak of pandemic and its impact on the process of family relations and issues from the perspective of young people, aimed to put forward in the study. Data collected from 1156 university students across Turkey in May 2020 and as a data collection tool the internet survey (i-survey) was used. The study population is university students across Turkey that have access to the internet in general and partial networks (personal social network) that can be accessed through. The accessible sample chosen from student that studying at any university in all geographic regions, studying in any private or public university and can access the survey. The majority studying in social sciences, in the 18-24 age range and inhabited by their family wit 94% ratio. According to the data obtained and by using descriptive statistics, during the global epidemic period, two-thirds of the families have increased communication within the family members and one-third of family relations have improved. Compared to the pre-pandemic period, the problems that have increased the most among the problems experienced in the family are discussions about domestic responsibilities, criticism of family members, arguments and fights in the family and discussions about the home economy. On the other hand, the fact that family members spend more time together compared to pre-pandemic process, it has increased communication and joint activities. In addition, there is a statistically significant difference with family problems such as insult, ridicule, threat, economic and physical violence, and variables such as gender, family type, degree of importance given to the family, family relations and communication.

Anahtar Kelimeler

covid-19, family structure, family relationships, family problems, domestic violence

Kaynakça

• AÇSHB (2016). Türkiye aile yapısı araştırması, 2016. Ankara: T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.
• AÇSHB (2018). Türkiye aile yapısı ileri istatistik analizi, 2018. Ankara: T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.
• Akça, G. (2003). Üniversite gençliğinin serbest zaman faaliyetleri. Tabula Rasa, Eylül-Aralık 2003, Sayı: 9.
• Akça, G. ve Başer, D. (2011). “Karanlığın yok oluşu”: Gelişen teknolojinin gizlilik ve mahremiyet üzerindeki etkileri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Bahar 2011, Sayı 26.
• ASAGEM (2009). Boşanma nedenleri araştırması. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• ASPB (2014). Türkiye aile yapısı araştırması: Tespitler, öneriler. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
• ASPB (2014). Türkiye aile yapısı araştırması-TAYA 2006. Gözden Geçirilmiş İkinci Basım, Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
• ASPB (2014). Türkiye aile yapısı araştırması-TAYA 2011, Gözden Geçirilmiş İkinci Basım. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
• Başaran, M. ve Aksoy, A.B. (2020). Anne-babaların korona-virüs (Covid-19) salgını sürecinde aile yaşantılarına ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 71, Haziran 2020.
• Bayhan, V. (2020). Küresel salgının sosyolojisi ve yeni normal dönemde paradigma dönüşümü. M. Şeker, A. Özer, C. Korkut (Ed.), Küresel Salgının Anatomisi: İnsan ve Toplumun Geleceği. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Bayır, Ö.Ö. (2019). Aile: Temel kavramlar, aile yapısı, işlevleri ve dönüşümü. Y. Genç & HH. Taylan (Ed.), Anadolu Aile ve Çocukla Sosyal Hizmet. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Beşirli, H. (2015). Toplumsal değişme sürecinde aile. Aile Sosyolojisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi AUZEF Yayınları.
• Bozkurt, V. (2020). Pandemi döneminde çalışma: Ekonomik kaygılar, dijitalleşme ve verimlilik. D. Demirbaş, V. Bozkurt & S. Yorğun (Der.), Covid-19 Pandemisinin Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Etkileri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınevi.
• Ergül, B. ve Yılmaz, V. (2020). Covid-19 salgını süresince aile içi ilişkilerin doğrulayıcı faktör analizi ile incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (Özel Sayı): 38-51 DOI: 10.21733/ibad.733909.
• Eyce, B. (1994). Konya’da küçük sanayide çalışan ailelerde kadının sosyal kontrol gücü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Genç, Y. (2016). Eşler arası sorunların oluşumunda iletişimin rolü. 1.Uluslararası İletişim, Edebiyat, Müzik ve Sanat Çalışmalarında Güncel Yaklaşımlar Kongresi, 24-25 Mart 2016, Kocaeli Wellborn Hotel’ http://www.iletisimedebiyatmuzikkongresi.org/source/1-iletisimkongresi.pdf
• Giddens, A. (2010). Sosyoloji. Ankara: Ayraç Yayınları.
• Göl-Güven, M., Şeker, V., Erbil, F., Özgünlü, M., Alvan, G. ve Uzunkök, B. (2020). Covid-19 pandemisinin aile yaşantısına yansımaları (Covid-19 Aile) rapor-2. 29 Temmuz 2020 https://img1.wsimg.com/blobby/go/7cc36312-26f1-4303-a5b4-0d1598c91028/Covid-19%20Aile%20Rapor%202%20-0001.pdf
• Günindi-Ersöz, A. (1999). Cinsiyet rollerine ilişkin beklenti, tutum, davranışlar ve eşler arası sorumluluk paylaşımı: (Kamuda çalışan yönetici kadınlar örneği). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• HÜNEE (2014). Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddet araştırması. Özet Rapor. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü.
• HÜNEE (2015). Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddet araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1981). Çocuğun değeri. İstanbul: Boğaziçi Ü. İdari Bilimler Fakültesi
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1984). Aile–içi etkileşim ve ilişkiler: Bir aile değişme modeli önerisi. N. Erder (Der:), Türkiye’de Ailenin Değişimi. Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği.
• Kongar, E. (1986). Türkiye üzerine araştırmalar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• KSGM (2009). Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddet araştırması-2008. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Nazlı, S. (2007). Aile danışmanlığı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şener, A. ve Terzioğlu, G. (2002). Eşler arası uyuma etki eden faktörlerin araştırılması, Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu.
• Taylan, HH (2003). Köy ailesinde aile içi ilişkiler “Selçikli köyü örneği”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Taylan, HH (2009). Türkiye’de köy ailesinde aile içi ilişkiler. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. Yıl: 2009, Sayı: 22, Sayfa: 117–138.
• Taylan, HH (2016). Sakarya Üniversitesi öğrencileri penceresinden Türkiye’de aile içi sorunlar. Uluslararası Politik, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Kongresinde sunulan bildiri. Politik, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, İstanbul, Türkiye, 24-26 Ağustos.
• Taylan, HH ve Danış, Y. (2016). Sosyal değişme ve Türkiye’de boşanma olgusu. Mehir Aile Dergisi, Sayı: 3.
• Timur, S. (1972). Türkiye’de aile yapısı, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• TÜBA (2020). Covid-19 raporu. http://www.tuba.gov.tr/files/yayinlar/raporlar/Covid-19%20Raporu-revize.pdf
• TÜBA (2020). Küresel salgının anatomisi: insan ve toplumun geleceği. M. Şeker, A. Özer, C. Korkut (Ed.), Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• TÜİK (2005). 2004 Yılı evlenme ve boşanma istatistikleri. Ankara: T.C. Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları.
• TÜİK (2008). 2007 Yılı evlenme ve boşanma istatistikleri. Ankara: T.C. Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları.
• TÜİK (2012). 2011 Evlenme ve boşanma istatistikleri. Ankara: T.C. Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları.
• TÜİK (2013). Evlenme ve boşanma istatistikleri, 2012. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları.
• TÜİK (2014). Evlenme ve boşanma istatistikleri, 2013. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları.
• TÜİK (2015). Evlenme ve boşanma istatistikleri, 2014. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları.
• TÜİK (2015). İstatistiklerle aile-2014. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları.
• TÜİK (2016). Evlenme ve boşanma istatistikleri, 2015. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları.
• TÜİK (2020). Evlenme ve boşanma istatistikleri, 2019. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları.
• TÜİK (2020). İstatistiklerle gençlik-2019. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları.
• Türkarslan, N. (2013). Aile sosyolojisi. M. Tuna (Ed.), Sosyolojiye Giriş. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Türkiye Gençlik STK’ları Platformu (2020). Covid 19 pandemisinin gençler nezdinde psiko-sosyal ve ekonomik etkileri araştırması raporu. http://tgsp.org.tr/Uploads/Document/TGSP_Covid_19_Saha.pdf
• Tüzer, V. (2011). İnternet, siberseks ve sadakatsizlik. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3 (1).
• Twenge, J.M. (2013). Ben nesli. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Twenge, J.M. (2018). İ-Nesli. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Twenge, J.M. ve Campbell, W.K. (2010). Narsizm illeti. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Uluocak, Ş. (2015). Aile içi iletişim. Aile Sosyolojisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi AUZEF Yayınları.
• Velidedeoğlu-Kavuncu, N. (2011). Kadın erkek ilişkilerinde sorunlar ve çözümler. Ankara: Efil Yayınevi Yayınları.
• World Values Survey (1990). World Values Survey Wave 2 (1990-1994) Turkey http://www.worldvaluessurvey.org/WVSDocumentationWV2.jsp
• World Values Survey (2018). World Values Survey Wave 7 (2017-2020) Turkey http://www.worldvaluessurvey.org/WVSDocumentationWV7.jsp
• Yıldırım, E. ve Yıldırım, E. (2011). Aile içi ilişkiler ve iletişim. K. Canatan ve E. Yıldırım, (Ed.), Aile Sosyolojisi, İstanbul: Açılım Kitap.
• Yörükoğlu, A. (2000). Değişen toplumda aile ve çocuk, İstanbul: Özgür Yayınları.
• Zastrow, Z. (2013). Sosyal hizmete giriş. Ankara: Nika Yayınevi.
• Zülfikar, H. ve Özmen, S. (2020). Covid-19 izolasyon sürecinde bireylerin sosyo-ekonomik özellik ve davranış ilişkileri. D. Demirbaş, V. Bozkurt & S. Yorğun (Der.), Covid-19 Pandemisinin Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Etkileri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınevi.