POST-SOVYET DÖNEMDE RUSYA VE YENİ ORTA DOĞU POLİTİKALARI

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 1 - 17, 30.12.2023

Arif Akbaş

Öz

Bu makalede post-Sovyet döneminde Rusya’nın Orta Doğu politikası Max Weberci verstehende/ yorumlayıcı ve anlamlandırıcı bir yaklaşımla incelenmeye çalışılacaktır. Eskiden iki bloklu dünya zamanında tüm emperyal hırslar açıkça sergilenmekteydi. Sovyetler Birliği tüm dünyada etki alanını olabildiğince genişletmek istiyordu. Amerika Birleşik Devletleri ise Batı ülkeleriyle birlikte bu etkiyi kırmak için ortak hareket ediyordu. Diğer yandan NATO aracılığıyla Sovyetleri kuşatma siyaseti gütmekteydi. Böylece ana rakibi olan Rusya’nın iştahını sınırlamak için tüm doğu çevresini bu etkiyle fethetmeye çalıştı. Birleşik Devletler’in Afganistan gibi komünist fikirlerin gelişmesine pek uygun olmayan bir ülkeyi işgal etmesinin nedeni buydu. Doğu Blokundaki güçler birdenbire Doğu’da nüfuz kazanmak için ABD’yle hatta İran ve Türkiye’yle savaşmaya bile değmeyeceğini anladılar. Rusya ve Orta Doğu meselelerini değerlendirirken bu iki süper gücün rekabet durumlarını dışarıda bırakmak yanlış olur. Bu rekabet durumu iki ülke açısından Orta Doğu’da bölgesel güç olma adına hala devam etmektedir. Rusya’nın Orta Doğu’daki bütün ülkelerle ilişkileri vardır. Tarihsel olarak burada, özellikle Türkiye, Osmanlı İmparatorluğu ile Afganistan ve son zamanlarda Suriye’yi desteklemek için sayısız savaşa katılmıştır. Bugün, Rus siyaset kurumu Orta Doğu ülkeleriyle uğraşırken, emperyal dönemlerde yaptığı gibi davranmaktadır. Genellikle bölgedeki ülkelere geniş ve diplomatik hatta askeri destek verip kendi çıkarlarını korumaktadır.
ABSTRACT
In this article, Russia’s Middle East policy in the post-Soviet period will be examined with an interpretive and meaningful approach by Max Weber’ verstehende. In the past, all imperial ambitions were openly displayed in the bi-bloc world time. The Soviet Union wanted to expand its sphere of influence all over the world as much as possible. The United States, on the other hand, was acting jointly with Western countries to break this effect. On the other hand, it pursued a policy of encircling the Soviets through NATO. Thus, he tried to conquer the entire eastern periphery with this effect in order to limit the appetite of his main rival, Russia. This is why the United States invaded a country like Afghanistan that was not well suited to the development of communist ideas. Eastern bloc powers suddenly realized that it was not worth fighting the United States or even Iran and Turkey to gain influence in the East. It would be wrong to exclude the rivalry of these two superpowers while evaluating the issues of Russia and the Middle East. This rivalry still continues for the two countries to become a regional power in the Middle East. Russia has relations with all countries in the Middle East. It has historically participated in numerous wars here, particularly in support of Turkey, the Ottoman Empire and Afghanistan, and more recently Syria. Today, the Russian political establishment, when dealing with Middle Eastern countries, behaves as it did in imperial times. It generally provides broad and diplomatic and even military support to countries in the region and protects its own interests.

Anahtar Kelimeler

Rusya, Orta Doğu, Türkiye, İran, Suriye, Russia, Middle East, Turkey, Iran, Syria

Etik Beyan

Bu makalenin tüm yazarları, araştırmanın dürüstlüğünü ve bilimsel ilkeleri koruma konusundaki yükümlülüklerini kabul etmektedir. Bu çalışmada sunulan veriler, literatür taramaları ve sonuçlar, titiz araştırma ve doğru bilgi sunma amacıyla kaynak gösterilerek derlenmiştir. Araştırma sırasında yapılan bütün veri toplama, analiz ve yorumlama süreçlerinde bilimsel standartlara uygunluk gözetilmiştir. Tüm kaynaklar ve alıntılar uygun şekilde atıf yapılarak belirtilmiştir. Ayrıca, insanlar veya kurumlar üzerinde herhangi bir yanlış veya haksız önerme veya sonuç çıkarma amacıyla bu makaledeki verilerin kullanımından kaçınılmıştır. Bu makalede yer alan düşünceler ve görüşler yazarlarına aittir ve editoryal bir görüşü yansıtmayabilir. Çalışmada adı geçen herhangi bir kurum, kuruluş veya kişilerle ilişkili bir çıkar çatışması bulunmamaktadır. Herhangi bir mali destek veya maddi katkı bu çalışma için açıklanmıştır. Bu etik beyan, makalenin doğruluğu ve bütünlüğünü sağlamak için yazılmıştır.

Kaynakça

• İnternet Kaynakları:
• Alterman, Jon. (2023). Russia in the Middle East After Ukraine. https://www.csis.org/analysis/russia-middle-east-after-ukraine. Erişim tarihi (04.06.2023).
• Dannreuther, R. (2012). Russia and the Middle East: A Cold War Paradigm? Europe-Asia Studies, 64(3).
• Kantörün, Ufuk. (2010). “Bölgesel Enerji Politikaları ve Türkiye”. Bilge Strateji. No: 2(3).
• Kemaloğlu, İ. (2013). “Orta Doğu Silah Pazarında Rusya’nın Payı”. Middle Eastern Analysis/ Ortadogu Analiz, 5(55).
• Khasan, H. (1998). Russia’s Middle Eastern Policy. The Indian Journal of Political Science, 59(1/4).
• Kozhanov, Nikolay. (2022). Russian Foreign Policy Towards the Middle East: New Trends, Old Traditions. Oxford University Press.
• Kreutz, A. (2002). The geopolıtıcs of post-sovıet Russıa and the mıddle east. Arab Studies Quarterly, 24(1).
• Laqueur, W. (1969). Russia Enters the Middle East. Foreign Affairs, 47(2).
• Lukyanov, Fyodor. Lavrov, Sergei. Primakov, Yevgeny. (2020). Russia and the Middle East: Viewpoints, Policies, Strategies. Minneapolis: East View Press.
• Marom, Anat Hochberg. (2023). “Russia’s Foreign Policy in the Middle East”, https://idsf.org.il/en/interviews-en/russias-foreign-policy-in-the-middle-east/. Erişim tarihi (04.06.2023).
• Marom, Anat Hochberg. (2023). Russia’s Foreign Policy in the Middle East. https://idsf-org-il.translate.goog/. Erişim tarihi (05.06.2023).
• Poznyakov, Andrey. (2020). Aviaudar po turetskomu konvoyu v Sirii: Boleye 30 ubitykh. https://ru.euronews.com/2020/02/27/syria-airstrike-idlib-deathtoll. Erişim tarihi (05.06.2023).
• SMI. (2017). Nachal’nik Glavnogo operativnogo upravleniya Genshtaba VS RF general-leytenant Sergey Rudskoy provel brifing dlya predstaviteley SMI: Ministerstvo oborony Rossiyskoy Federatsii. https://function.mil.ru/news_page/country/more.htm?id=12108689@egNews. Erişim tarihi (05.06.2023).
• Trenin, Dmitry. (2016). “Rossiya na Blizhnem Vostoke: zadachi, prioritety, politicheskiye stimuly”. https://carnegiemoscow.org/2016/04/21/ru-pub-63388. Erişim tarihi (05.06.2023). TÜİK. (2023). Dış Ticaret İstatistikleri. www.tuik.gov.tr. Erişim tarihi (05.06.2023).
• Wheeler, G. E. (1959). Russia and the Middle East. International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944-), 35(3).
• Wilson Center. (2023). Report, Russia in the Middle East: National Security Challenges for the United States and Israel in the Biden Era. https://www.wilsoncenter.org/publication/report-russia-middle-east-national-security-challenges-united-states-and-israel-biden. Erişim tarihi (03.06.2023).
• Zvyagelskaya, I. D. Bogacheva, A. S. Davydov, A. A. Ibragimov, I. E. Lazovsky, S. O. Samarskaya, L. M. Svistunova, I. A. Surkov, N. Yu. Tyukaeva, T. I. (2021). Rossiyskaya politika na Blizhnem Vostoke. Perspektivy i vyzovy. Svobodnaya mysl’, 6 (1690).
• Araştırma-İnceleme Kaynakları: Nizameddin, Talal. (1999). Russia and the Middle East: Towards a New Foreign Policy. New York: St Martin’s Press.
• Nizameddin, Talal. (2015). “Putin’s Russia in the Middle East”. The Middle East Book Review. Vol. 6, No. 1-2.
• Sinkaya, B. (2016). “Yeni Orta Doğu Jeopolitiğinde İran-Rusya Ekseni”. Orta Doğu Analiz, 8(72).
• Sladden, James. Wasser, Becca. Connable, Ben. Grand-Clement, Sarah. (2023). Russian Strategy in the Middle East. https://www.rand.org/pubs/perspectives/PE236.html. Erişim tarihi (03.06.2023).
• Şimşek, M. H. (2013). Türk-Rus Vize Serbestliği Anlaşmasının Turizm Ekonomisine Katkısı The Contribution of Turkey-Russia Liberty of Visa Treaty to the Tourism Economy. Internatıonal conference on eurasıan economıes.
• Vasiliev, Alexey.(2018). Russia’s Middle East Policy: From Lenin to Putin. London: Routledge.