TAX PROCEDURE LAW AND WITHIN THE CONTEXT OF ACCOUNTING STANDARDS OF TURKEY: DEPRECIATION APPLICATIONS OF TANGIBLE FIXED ASSETS

Year 2018, , 72 - 80, 01.09.2018

Mustafa Canakcioglu

https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2018.859

Abstract

Purpose- Businesses’ investments in property, plant and equipment as well as the accuracy and the impacts of the depreciation procedure, applied to these assets and serve to the determination of end-of-period book values, are essential with respect to precise enlightenment of all parties utilizing financial statements. In this perspective, the purpose of the study is to examine the depreciation approaches of provisions in Turkish Accounting Standard 16 (TAS 16) and current Tax Procedure Law (VUK in Turkish abbreviation); and to present the similar and differentiating aspects in depreciation rate, depreciation period, determination of depreciable value, depreciation method and depreciation separation. Our study also includes explanations about the subject in Financial Reporting Standards for Large and Medium Sized Enterprises (BOBI FRS in Turkish abbreviation), for which there is an application requirement since 2018.

Methodology- The Tax Procedure Law in Turkey applied accounting standards within the framework of the depreciation methods and these methods are explored the depreciation costs calculation formats.

Findings- Both in the Tax Procedure Law and standards, although the name similarity calculations of depreciation methods, useful life, residual value, not as a tangible fixed asset is dissected into pieces all depreciation application can be made and in a different format all depreciated assets depreciation application can be made. Besides standard "production quantity method", also in the Tax Procedure Law.

Conclusion- The fair for the first time to financial reporting standards will apply to businesses, and in particular a large number of tangible fixed asset has some difficulties with production enterprises. Calculation of the value of the entity remains some of these difficulties and declining-balance method can be applied. Therefore, such enterprises in the straight-line method of depreciation calculation featured our view that it would be more accurate of.

Keywords

Depreciation, TAS 16, Financial Reporting Standards for Large and Medium Sized Enterprises 12, property plant and equipment, accounting standards

VERGİ USUL KANUNU VE TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI KAPSAMINDA MADDİ DURAN VARLIKLARDA AMORTİSMAN UYGULAMALARI

Abstract

Amaç- İşletmelerin maddi duran varlıklardaki yatırımları ve bu varlıklara ilişkin, dönem sonunda defter değerlerinin belirlenmesi için yapılan amortisman işlemlerinin doğruluğu ve işlemlerinin etkileri, finansal tablo kullanıcılarının doğru ve gerçek bilgilendirilmeleri açısından önemlidir. Bu çerçevede çalışmanın amacı Türkiye Muhasebe Standardı 16 (TMS 16) ile mevcut Vergi Usul Kanun’unda (VUK) yer alan hükümlerin amortisman konusundaki yaklaşımlarını inceleyerek amortisman oranında, amortisman süresinde, amortismana tabi değerin belirlenmesinde, amortisman yönteminde ve amortisman ayırmada benzer ve farklı yönlerini ortaya koymaktır. Çalışmamızda ayrıca 2018 den itibaren uygulama zorunluluğu getirilen Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardın (BOBİ FRS) da, konuyla ilgili açıklamalara da yer verilmiştir.

Yöntem- Türkiye’deki Vergi Usul Kanunu ve uygulanmakta olan muhasebe standartları çerçevesinde amortisman yöntemleri ve bu yöntemlerin amortisman giderlerini hesaplama biçimleri incelenmiştir.

Bulgular- Hem Vergi Usul Kanunu’nda hem de standartlarda amortisman yöntemlerinin isim benzerliği olmasına rağmen hesaplamalardaki faydalı ömür, kalıntı değeri, bir maddi duran varlığın bütün olarak değil de parçalara ayrılarak amortisman uygulaması yapılabileceği ve amortismana tabi tüm varlıklara farklı bir biçimde kıst amortisman uygulaması yapılabileceği tespit edilmiştir. Ayrıca standartlardaki “üretim miktarı yöntemi”, Vergi Usul Kanunu’nda da yer almamaktadır.

Sonuç- Gerçeğe uygun olarak hazırlanması gereken Finansal Raporlama Standartlarını ilk defa uygulayacak işletmelerde ve özellikle çok fazla sayıda maddi duran varlığa sahip üretim işletmelerinde bazı güçlüklerle karşılaşılabilir. Bu güçlüklerden bazılarını varlığın kalıntı değerinin hesaplanması ve azalan bakiyeler yönteminin uygulanması olabilir. Bu nedenle, bu tür işletmelerin amortisman hesaplamalarında normal amortisman yöntemini seçmelerinin daha doğru olacağı görüşündeyiz.

Keywords

Amortisman, TMS 16, BOBİ FRS 12, maddi duran varlıklar, muhasebe standartları

References

• Abdioğlu, H., Yumuşak, S., Uyar, E. (2014). Vergi Usul Kanunu ve Türkiye Muhasebe Standartlarına göre amortisman konusunun incelenmesi ve örnek uygulamaları. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi – Sayı:23, s.364-397.
• Aksoylu, S. (2013). Finansal raporlama standartları kapsamında maden işletmelerinde amortisman uygulamasının değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Aralık 2013, Cilt 8, Sayı 3, s.137-156.
• Avder, E. (2007). Geçmişten günümüze muhasebe mesleği. http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/erdogan/008/
• Ayçiçek, F. (2011). Değeri düşen maddi duran varlıkların ölçümlemesinde işletmeye özgü bir değer olarak: kullanım değeri. Mali Çözüm Dergisi, Sayı 103, s.121-131.
• Büyükipekci, S., Yiğit, E. (2016). TMS-16’ya göre maddi duran varlıkların muhasebeleştirilmesi ve değerleme sürecine teorik bir bakış. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi Cilt:19 Sayı:2, s.219-231.
• Çankaya, F., Yılmaz, Z. (2014). Üretim miktarına göre amortisman yönteminin değişken maliyetler ve kârlılık üzerine etkileri. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 8, s.221-242.
• Dalkılıç, A. F., Cagle, N. M., (2012). Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler için Türkiye Finansal Raporlama Standardı’nda (Kobi TFRS) amortisman uygulamaları: kurallardan ilkelere geçiş. İzmir serbest muhasebeci mali müşavirler odası, dayanışma dergisi, s.31-40.
• Deran, A., Sıtkı Yakupçebioğlu, N. S. (2006). Türk Vergi Mevzuatında amortisman muhasebesi. Mevzuat Dergisi, Yıl 9, Sayı 104, www.mevzuatdergisi.com/2006/08a/01.htm (21.04.2018 erişim).
• Dinç, E., Atabay, E. (2018). Türkiye’deki yasal düzenlemelere göre amortisman uygulamaları ve vergi etkisine yönelik değerlendirme. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies 4/2, s.67-91.
• Elitaş, C., Akyüz, Y., Bulca, H. (2009). Kıst amortisman uygulamasının uluslararası muhasebe standartları ve Türk muhasebe sistemi açısından karşılaştırılması. Mali Çözüm Dergisi, Sayı 94, s.17-32.
• Erol, A., Uyanık, R. Y. (2014). Bir mükellef hakkı olarak amortisman müessesi içinde maddi duran varlık amortisman usullerinin Vergi Usul Kanunu Ve Türkiye Muhasebe Standartları açısından değerlendirilmesi. İSMMMO mali çözüm Dergisi, s.91-112.
• Erol, M., Aslan, M. (2017). Uluslararası muhasebe ve denetim standartlarının gelişmesi. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi Ocak 2017 (12), s.55-86.
• Sarıay, İ., (2012). Türkiye Muhasebe Standartlarına göre maddi duran varlıkların değerlemesine ilişkin uygulamalar. Electronic Journal of Vocational Colleges, Mayıs 2012, s.110-124.
• Kaya, U., Atasel, O. Y., (2017). Türkiye Muhasebe Standartları ile Vergi Usul Kanunu açısından maddi duran varlıklarda amortisman uygulamalarının karşılaştırılması: literatürdeki farklılıklar üzerinde bir değerlendirme. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt:5, Sayı:4, s.137-155.
• Kıymetli, Ş. İ. (2013). Maddi duran varlıklar (TMS 16) standardının üretim işletmelerinde satışların maliyetine etkileri. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, s.21-36.
• Özbirecikli, M., Şen, İ. K. (2018). BOBİ FRS’nin muhasebe uygulamalarına getirdiği değişiklikler: BOBİ FRS, TMS/TFRS ve mevcut muhasebe sistemi çerçevesinde bir inceleme. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Nisan Özel Sayı, s.462-484.
• Öztürk, E. (2015). Maddi duran varlıkların raporlanmasında gerçeğe uygun değer hiyerarşisinin kullanılması. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt:13 Sayı:3, s.199-214.
• Pamukçu, F. (2010). Maddi duran varlıklarda amortisman uygulamasının Türkiye Muhasebe Standartları ve Türk Vergi Mevzuatı açısından karşılaştırılması. Muhasebe Ve Denetime Bakış, sayı 32, s.67-84.
• Sevilengül, O. (2011). Genel muhasebe. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Tuğay, O. (2013). Maddi duran varlıklarda amortisman uygulamalarının TMS 16 ve vergi mevzuatı açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:17.Sayı:2, s.167-187.
• Tuğay, O. (2014). Maddi duran varlıklarda değer düşüklüğü, değer düşüklüğünün iptali ve muhasebeleştirilmesi işlemlerinin TMS 16/TMS36 ve vergi mevzuatı açısından incelenmesi. Ankara SMMMO Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Cilt 7 sayı1, s.31-52.
• Yünlü, M. (2016). Bağımsız denetime tabi olup TMS/TFRS uygulama kapsamında olmayan işletmeler için finansal raporlama standartları. Muhasebe ve Denetim Dünyası Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, s.23-42.