BAĞIMSIZ GÜVENCE BEYANLARININ İNCELNMESİ: BIST SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ENDEKSİ

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 1, 163 - 164, 30.07.2022

Tuba Bora Kılıncarslan

https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2022.1608

Öz

Amaç- Güvence denetimleri, işletmelerin finansal olmayan bilgilerinin bağımsız bir kuruluş tarafından denetlenerek karar alıcıların bu bilgilere olan güvenini artırmaya yönelik yapılan denetimlerdir. İşletmeler finansal olmayan bilgilerini sürdürülebilirlik raporlarında ya da entegre faaliyet raporlarında açıklamakta, bu bilgilere yönelik bağımsız denetim kuruluşlarından güvence almışlarsa yine bu raporlarda bağımsız güvence beyanlarına yer vermektedirler. Bu çalışmanın amacı, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde (XUSRD) yer alan şirketlerin finansal olmayan performans göstergelerine ilişkin bağımsız güvence beyanının bulunup bulunmadığını tespit etmek, varsa bu beyanların içeriğini incelemektir.
Yöntem- Bu amaçla, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer alan 65 şirketin 2020 yılı sürdürülebilirlik raporları ve entegre faaliyet raporları incelenmiş, bu raporlarda yer alan bağımsız güvence beyanları nitel analiz yöntemlerinden içerik analizi tekniği kullanılarak analiz edilmiştir.
Bulgular- Araştırma sonucunda BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer alan 65 şirketten 22’sinde (%34) bağımsız denetim kuruluşlarından alınan bağımsız güvence beyanının bulunduğu, bağımsız güvence beyanı alan şirketlerin %36,4’ünün imalat, %36,4’ünün mali kuruluşlar, kalan %27,2’sinin ise toptan ve perakende ticaret, elektrik, gaz ve su ve inşaat ve bayındırlık sektörlerinde olduğu tespit edilmiştir. Bağımsız güvence beyanı bulunan 22 şirketin tamamının sınırlı güvence aldığı, bu şirketlerden 2’sinin (%9) sadece çevresel göstergelere ilişkin güvence aldığı, 9’unun (%41) çevresel ve sosyal göstergelere ilişkin güvence aldığı, 11’inin (%50) ise çevresel, sosyal ve ekonomik göstergelere ilişkin güvence aldığı elde edilen bulgular arasındadır. Ayrıca bağımsız güvence beyanı veren bağımsız denetim kuruluşlarının tamamının dört büyükler içinde yer alan üç büyük denetim şirketinden oluştuğu, güvence denetiminde sadece GDS 3000 standardının kullanıldığı 2 beyan, GDS 3000 standardı ile birlikte GDS 3410 standardının kullanıldığı 17 beyan, GDS 3000 standardı ile birlikte ISO 14064-3 standardının kullanıldığı 2 beyan ve GDS 3000 standardı ile birlikte AA1000 standardının bulunduğu 1 beyan olduğu bulgularına ulaşılmıştır.
Sonuç- Borsa İstanbul’da işlem gören ve sürdürülebilirlik performansı üst düzeyde olan işletmelerin yer aldığı BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde bile işletmelerin çok fazla güvence talep etmediği görülmüştür. Finansal olmayan bilgilerin doğruluğu hususunda karar alıcılara yol gösteren güvence beyanları, işletmelerin şeffaflığının bir göstergesidir. İşletmelerin bu bilgilere yönelik güvence alması, işletmelerin güvenilirliğini ve itibarını artıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Finansal olmayan göstergeler, bağımsız güvence beyanları, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi

ANALYSIS OF INDEPENDENT ASSURANCE STATEMENTS: BIST SUSTAINABILITY INDEX

Öz

Purpose- Assurance engagements are conducted to increase the confidence of decision makers in this information by auditing the non-financial information about companies by an independent institution. Companies disclose their non-financial information in their sustainability reports or integrated reports, and if they have received assurances from independent audit firms for this information, they also include independent assurance statements in these reports. The purpose of this study is to determine whether companies included in the BIST Sustainability Index (XUSRD) have an independent assurance statement regarding non-financial performance indicators, and to examine the content of these statements, if any.
Methodology- For this purpose, the year 2020 sustainability reports and integrated reports of 65 companies included in the BIST Sustainability Index were examined, and the independent assurance statements included in these reports were analyzed using the content analysis technique, one of the qualitative analysis methods.
Findings- As a result of the research, 22 (34%) of the 65 companies included in the BIST Sustainability Index have an independent assurance statement from independent audit firms. It has been determined that the companies received an independent assurance statement 36.4% are manufacturing, 36.4% are financial institutions, the remaining 27.2% is in wholesale and retail trade, electricity, gas and water and construction and public works sectors. All 22 companies with independent assurance statements received limited assurance. It is among the findings that 2 (9%) of these companies received assurance only for environmental indicators, 9 (41%) for environmental and social indicators, 11 (50%) for environmental, social and economic indicators. In addition, all of the independent audit firms that give an independent assurance statement consist of three big audit firms within the big four. It has been found that there are 2 statements in which only the ISAE 3000 standard is used in the assurance engagement, 17 statements that the ISAE 3000 standard is used with the ISAE 3410 standard, 2 statements that the ISAE 3000 standard is used with the ISO 14064-3 standard, and 1 statement that the ISAE 3000 standard is used with the AA1000 standard.
Conclusion- It has been seen that even in the BIST Sustainability Index, which includes companies traded on Borsa Istanbul with a high level of sustainability performance, companies do not demand much assurance. Assurance statements that guide decision makers about the accuracy of non-financial information are an indicator of the transparency of companies. The assurance of this information by the companies will increase the reliability and reputation of the companies.

Anahtar Kelimeler

Non-financial indicators, independent assurance statements, BIST Sustainability Index

Kaynakça

• Arzova, S. B. & Şahin, B. Ş. (2021). Entegre raporlara ilişkin güvence hizmetleri: Türkiye’de kamu ve özel sektördeki işletmelerinin 2015- 2020 dönemlerine ait entegre raporlarının içerik analizi. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 64, 51-66.
• Atabay, E. (2019). Kurumsal sürdürülebilirlik raporları ve güvence denetimi: türkiye’de grı rehberine göre raporlama yapan firmalar üzerinde bir araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21(4), 904-922.
• Ballou, B., Heitger, D. L., & Hall, L. (2006). The rise of corporate sustainability reporting: a rapidly-growing assurance opportunity. Journal of Accountancy, 202, 65-74.
• Celayir, D. (2020). Kurumsal yönetim açısından sürdürülebilirlik raporlarının güvencesi ve Borsa İstanbul (BIST) sürdürülebilirlik endeksi üzerinde bir inceleme. Business & Management Studies: An International Journal, 8(1), 20-44.
• Hategan, C. D. (2022). Assurance on non-financial information – challenges and opportunities. Audit Financiar, 20(165), 158-171.
• Junior, R. M., Best, P. J. & Cotter, J. (2014). Sustainability reporting and assurance: a historical analysis on a world-wide phenomenon. Journal of Business Ethics, 120(1), 1-11.
• Kamuyu Aydınlatma Platformu, www.kap.org.tr
• KGK. (2018). Tarihî Finansal Bilgilerin Bağımsız Denetimi Veya Sınırlı Bağımsız Denetimi Dışındaki Güvence Denetimleri. https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2021_Seti/GDS_3000.pdf
• Özerhan, Y. & Sultanoğlu, B. (2018). Sürdürülebilirlik raporu kapsamında çevresel bilgilerin raporlanması ve güvence denetimi. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 53, 55-76.
• Perego, P. & Kolk, A. (2012). Multinationals’ accountability on sustainability: the evolution of third-party assurance of sustainability reports. Journal of Business Ethics, 110(2), 1-37.