SERMAYE AKIMLARINA KARŞI OTOMOTİK DENGELECİ OLARAK REZERV OPSİYON MEKANİZMASI: VEKTÖR OTOREGRESIF (VAR) ANALİZİ

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 1, 169 - 173, 01.02.2023

Halil Tunalı Duygu Kalkay

https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2023.1683

Öz

Amaç- Amaç-2008 Küresel finans krizi sonrasında gelişmiş ülke merkez bankalarının uygulamış olduğu parasal genişleme politikaları sonuncunda finansal piyasalara yüklü miktarda likidite sürülmüştür. Bu durum gelişmekte olan ülke ekonomilerine hızlı bir sermeye akışına sebep olmuştur. Söz konusu kısa vadeli hızlı sermeye akımlarının makroekonomik ve finansal istikrar üzerinde oluşturabileceği riskleri önlemek amacıyla gelişmekte olan ülke merkez bankaları ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası söz konusu risklerle mücadele için geleneksel olmayan para poltikaları uygulamalarına başvurmuşlardır. Bu çalışmanın amacı TCMB’nın Eylül 2011 tarihinden itibaren bu kapsamda uygulamaya aldığı Rezerv Opsiyon Mekanizması’nın (ROM) kullanım oranı ile sermaye hareketleri ve döviz kuru arasındaki ilişkiyi analiz etmektir.
Yöntem- ROM kullanım oranın, döviz kuru ve sermeye hareketleri arasındaki ilişki vektör otoregresif (VAR) model aracılığıyla analiz edilmiştir. VAR modellerinde bağımlı ve bağımsız değişken ayrımı yapılmadığından değişkenlerin tümü modele içsel olarak dâhil edilerek birbirleri üzerindeki etkisi sınanmaktadır.
Bulgular sermaye akımlarının sebep olduğu oynaklığa karşı tampon görevi görmesi hedeflenen ROM’un kullanım oranındaki bir birim standart sapmalık şoka hem Döviz kurunun hem de sermaye hareketlerini temsilen kullanılan CDS’nin tepki verdiği yönündedir.
Sonuç- ROM’un otomatik dengeleyici işlevi gördüğü, ancak bu dengelenme mekanizması simetrik bir şekilde gerçekleşmediğidir.

Anahtar Kelimeler

Rezerv opsiyon mekanizması, sermaye hareketliliği, VAR analizi

THE RESERVE OPTION MECHANISM AS AN AUTOMATIC STABILIZER AGAINST CAPITAL FLOWS: VECTOR AUTOREGRESSIVE (VAR) ANALYSIS

Öz

Purpose- a result of the quantitative easing policies implemented by the central banks of developed countries after the 2008 global financial crisis, a large amount of liquidity was poured into the financial markets. This situation has caused a rapid capital flow to the economies of developing countries. In order to prevent the risks that these short-term rapid capital flows may pose on macroeconomic and financial stability, the central banks of the developing countries and the Central Bank of the Republic of Turkey have applied to non-traditional monetary policies to combat these risks. The aim of this study is to analyze the relationship between the utilization rate of the Reserve Option Mechanism (ROM), which has been implemented by the CBRT since September 2011, and between capital movements and exchange rates.
Methodology- The relationship between the ROM utilization rate, exchange rate and capital movements was analyzed using the vector autoregressive (VAR) model. Since there is no distinction between dependent and independent variables in VAR models, all of the variables are included in the model internally and their effects on each other are tested.
Findings- are that both the exchange rate and the CDS, which is used to represent capital movements, react to a one-unit standard deviation shock in the usage rate of the ROM, which is aimed to act as a buffer against the volatility caused by capital flows.
Conclusion- The ROM acts as an auto-balancer, but this balancing mechanism does not occur in a symmetrical manner

Anahtar Kelimeler

Reserve option mechanism, capital mobility, VAR analysis, Rezerv opsiyon mekanizması, sermaye hareketliliği, VAR analizi

Kaynakça

• Alper, K., Kara, H., & Yörükoğlu, M. (2012). Rezerv Opsiyonu Mekanizması. TCMB Ekonomi Notları, 28(1), 12.
• Altuntaş, M. (2019). Rezerv opsiyonu mekanizması ve uluslararası rezerv ilişkisi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 595-609.
• Bagliano, F.C., & Favero, C.A. (1998). Measuring monetary policy with VAR models: An evaluation. European Economic Review, 42(6), 1069-1112.
• Böcüoğlu, M.E. (2015). Rezerv Opsiyon Mekanizmasının Banka Davranışlarına Etkisi, TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi.
• Buyun, B., (2019). Finansal istikrar ve otomatik dengeleyici olarak rezerv opsiyon mekanizması. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Demirbas, E., & Can, N. (2022). Impact of reserve option mechanism on exchange rate volatility during the FED’s tapering period. Journal of Central Banking Theory and Practice, 11(3), 155-178.
• Ermişoğlu, E., Oduncu, A. Ve Akçelik, Y. (2013). Rezerv Opsiyonu Mekanizması ve Kur Oynaklığı, TCMB Ekonomi Notları S.2013-04.
• Gujarati, D. N. (1995). Basic econometrics, New York: MacGraw-Hill. Inc.
• Kantar, L., (2017). Rezerv Opsiyon Mekanizması ve Döviz Kuru Volatilitesi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Kantar,L..(2020). Kredi Temerrüt Takasları Primi ile Avrupa Borç Krizi İlişkisi: PIIGS Ülkeleri Üzerine Uygulama. Beykoz Akademi Dergisi, 8(1), 20-35.
• Kara, H. T., & Eren, B. (2021). Bankaların ROM kullanımının belirleyicileri maliyet veya borçlanma kanalından hangisi daha etkili? Bankacılar Dergisi, 118, 65-77.
• Koçaşlı, İ. O., & Eroğlu, N. (2021). Rezerv opsiyon mekanizmasının finansal istikrara etkisi üzerine ekonometrik bir uygulama. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 43(1), 157-178.
• Kurum, M.S., & Oktar, S. (2019). Rezerv opsiyon mekanizmasının döviz kuru üzerindeki etkisi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 41(1), 223-246.
• Küçüksaraç, D., & Özel, Ö. (2012). Rezerv Opsiyonu Mekanizması ve Optimal Rezerv Opsiyonu Katsayılarının Hesaplanması. TCMB Çalışma Tebliği, 12, 32.
• Oduncu, A. , Ermişoğlu, E. & Akçelik, Y. (2013). Merkez Bankasının yeni enstrümanı rezerv opsiyonu mekanizması ve kur oynaklığı . Bankacılar , 24 (86) , 43-52 . https://dergipark.org.tr/tr/pub/bankacilar/issue/3387/46689
• Saygili, H., & Yilmaz, G. (2012). Turk Imalat Sanayi Sektorel Reel Efektif Doviz Kuru Endeksleri Uzerine Bir Degerlendirme (No. 1221).
• TCMB, (2012). 2013 Yılı Para ve Kur Politikası. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
• Yıldız, N., Karşiyakali, B., & Aydin, Ü. (2020). Yeni para politikası yaklaşımı çerçevesinde kullanılan rezerv opsiyon mekanizması etkinliğinin analizi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(3), 681-702.