Tahkim Anlaşmasının Yetkisiz Temsilci Tarafından Yapıldığına Ilişkin Iddiaların Dürüstlük Kuralı Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 40 Sayı: 1, 401 - 416, 30.06.2020

Mehmet Murat İnceoğlu Cemile Demir Gökyayla

Öz

Bazı hukuk sistemlerinde vekilin asil adına tahkim anlaşması yapabilmesi için özel olarak yetkilendirilmesi gerekmektedir. Milletlerarası tahkim uygulamasında, özel olarak yetkilendirilmeyen kişilerce imzalanan tahkim anlaşmalarına dayanarak dava açılmaktadır. Bu davalarda, davalı, tahkim anlaşmasını imzalayan kişinin bu konuda özel olarak yetkilendirilmediğine dayanarak tahkim anlaşmasının geçersiz olduğunu iddia edebilmektedir. Hakemler, yetkisiz temsilci tarafından imzalanan tahkim anlaşmasının dürüstlük kuralından hareketle geçerli olduğuna karar vermektedir. Hakem kararının Türkiye’de tenfizi talep edildiğinde tenfize itiraz eden davalı tahkim anlaşmasının yetkisiz kişilerce imzalandığına dayanarak tahkim anlaşmasının geçersiz olduğunu iddia etmektedir. Bu durumda, hâkim yetkisiz temsile uygulanacak hukuku tespit etmelidir. Yargıtay, Türk hukukunu uyguladığı bazı kararlarında tahkim anlaşmasını imzalayan kişi tahkim anlaşması yapmak için özel olarak yetkilendirilmemişse yabancı hakem kararının Türkiye’de tenfizini reddetmiştir. Bazı Yargıtay kararlarında ise tahkim anlaşmasının yetkisiz kişilerce imzalandığının tahkimde hiç ileri sürülmeyip ilk defa Türkiye’de tenfiz davasında ileri sürülmesinin dürüstlük kuralına aykırı olduğu sonucuna varılmış ve hakem kararları tenfiz edilmiştir. Tahkim anlaşmasının yetkisiz kişi tarafından imzalanması gerekçesiyle tahkim anlaşmasının geçersiz olduğuna ilişkin iddialar hem hakem heyetleri hem de tenfiz ya da iptal davasına bakan mahkeme tarafından dürüstlük kuralı dikkate alınarak incelenmelidir. Somut olayın özelliğine göre katlanma temsili veya görünüşte temsil olduğu sonucuna varılabiliyorsa tahkim anlaşmasının asili bağladığı sonucuna varılmadır.

Anahtar Kelimeler

Tahkim, Temsil Yetkisi, Katlanma Temsili, , Görünüşte Temsil, Tenfiz, Tahkim Anlaşması

Destekleyen Kurum

Yazarlar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

The Allegations on Representative’s Lack of Authority to sign an Arbitration Agreement and Good Faith

Öz

In a number of the jurisdictions, including Turkey, any representative needs to have a special authority to enter into an arbitration agreement on behalf of the principal (TTC Art 504/3). It is not rare that, in respect of the international commercial contracts, the representative lacks the required special authority to sign the arbitration agreement under the applicable law. Once the arbitration commences, the principal (respondent) objects to the tribunal jurisdiction based on the representative’s lack of special authority. In many instances, the international arbitral tribunals reached the conclusion that the arbitration agreement is valid and binding on the principal as the principal’s behaviors during the contract negotiations, thereafter and in arbitration proceedings violate the good faith principle. Once the tribunal decides that they have the jurisdiction, they issue an award on the merits. The unsuccessful principal does not comply with the award voluntarily, and either starts annulment proceedings in the seat of arbitration or resists in the enforcement proceeding based on the invalidity of the arbitration agreement because of the lack of the special authority. The state court should first determine the law applicable to the representation. The Turkish Supreme Court, in a number of cases, applied Turkish law to representation, and refused the enforcement of the award based on the grounds that the arbitration agreement is invalid because of the lack of the special authority. In its recent cases, the Supreme Court enforced the awards based on the fact that the principal did not raise the lack of authority argument in the course of the arbitration proceedings. The Supreme Court concluded that raising the special authority argument for the first time in the enforcement proceedings before the Turkish courts is against the good faith principle. Turkish law well recognizes the apparently authority. Therefore; the principal may be bound by the arbitration agreement if the conditions of the apparent authority have been met.

Anahtar Kelimeler

Arbitration, Special Authority, Apparently Authority, Arbitration Agreement, Enforcement of Foreign Arbitral Awards

Kaynakça

• Akıncı Z, Milletlerarası Tahkim (5th edn, Vedat Kitapçılık, 2020).
• Akyol Ş, Türk Medeni Hukukunda Temsil (1st edn, Vedat Kitapçılık, 2009).
• Blanke G, ‘Arbitration in the UAE: End of Year Round-up – From Apparent Authority and shipping arbitration under the EMAC Rules to Kompetenz-Kompetenz under the DIFC Arbitration Law (Part 2)’ (Kluwer Arbitration Blog, 18.01.2017) <http://arbitrationblog.kluwerarbitration. com/2017/01/18/arbitration-in-the-uae-end-of-year-round-up-from-apparent-authority-andshipping-arbitration-under-the-emac-rules-to-kompetenz-kompetenz-under-the-difc-arbitrationlaw-part-2/> Erişim Tarihi 1 March 2020.
• Born G, International Commercial Arbitration (2nd edn, Wolters Kluwer, 2014). Bucher E, Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil ohne Deliktsrecht (2nd edn, Schulthess, 1988).
• Carnell N, ‘Arbitration agreements: do not sign without the requisite authority’ (Lexology, 20.06.2016) <https://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=81bdfaec-a9e4-417f-914d-a13929fc55a6> Erişim Tarihi 1 March 2020.
• Gümüş A, Borçlar Hukuku Özel Hükümler (2nd edn, Vedat Kitapçılık, 2012).
• Esen E, ‘Hakem Kararının Tenfizi veya İptali Davalarında Tahkim Anlaşmasının Yetkisiz Temsilci Vasıtasıyla Akdedildiği İtirazı ve Konuya İlişkin 11.10.2000 Tarihli Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı’ (2003) 23 (Prof. Dr. Gülören Tekinalp’e Armağan) MHB 377-403.
• Esener T, Mukayeseli Hukuk ve Hususiyle Türk-İsviçre Borçlar Hukuku Bakımından Salahiyete Müstenit Temsil (1st edn, Ajans Türk Matbaası, 1961).
• Fellmann W, Berner Kommentar, Band VI: Obligationenrecht, 2. Abteilung: Die einzelnen Vertragsverhältnisse, 4. Teilband: Der einfache Auftrag (Art.394-406 OR) (1st edn, Staempfli, 1992) Art.396, N.88.
• Huysal B, Milletlerarası Özel Hukukta Temsile Uygulanacak Hukuk (1st edn, On İki Levha Yayıncılık, 2015).
• Işık F, Milletlerarası Ticari Tahkimde Tahkim Anlaşması Yapma Yetkisi ve Bu Yetkiye Uygulanacak Hukuk (1st edn, On İki Levha Yayıncılık, 2015).
• İnceoğlu M, Borçlar Hukukunda Doğrudan Temsil (1st edn, On İki Levha Yayıncılık, 2009).
• Kehoe C and Mallis J, ‘Agreeing to Arbitrate in the UAE: ‘Apparent Authotrity’andArticle 25 of the UAE Commercial Companies Law’ (Herbert Smith Freehills Arbitration Notes, 15.08.2016) <https://hsfnotes.com/arbitration/2016/08/15/agreeing-to-arbitrate-in-the-uae-apparent-authorityand-article-25-of-the-uae-commercial-companies-law/> Erişim Tarihi 1 March 2020.
• Kocayusufpaşaoğlu N, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Birinci Cilt: Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme (4th edn, Filiz Kitabevi, 2008).
• Larenz K and Wolf K, Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts (9th edn, C.H: Beck, 2004).
• Medicus D, Allgemeiner Teil des BGB (9th edn, Heidelberg, 2006).
• Özel S, Milletlerarası Ticari Tahkimde Kanun İhtilafı Meseleleri (1st edn, Legal Yayıncılık, 2008).
• Özel S, ‘Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizine Engel Bir Durum: Tahkim Sözleşmesinin Geçersiz Olması’ (2017) 23(1) MÜHF HAD 303-312.
• Şanlı C, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları (7th edn, Beta Basım, 2019).
• Tekinalp G, Türk Devletler Hususi Hukukunda Temsil Yetkisi (1st edn, İstanbul Fakülteler Matbaası, 1977).
• Tekinalp G and Uyanık A, Milletlerarası Özel Hukukta Bağlama Kuralları (12th edn, Vedat Kitapçılık, 2016).
• Tekinay S, Akman S, Burcuoğlu H and Altop A, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler (7th edn, Filiz Kitabevi, 1993).
• Tuhr A and Peter H, Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligationenrechts, Erster Band (3rd edn, Mohr, 1974).
• Waldeyer H, Vetrauenshaftung kraft Anscheinsvollmacht bei anfechtbarer und nichtiger Bevollmächtigung, Dissertation (1969).
• Watter R and Schneller Y, Basler Kommentar, Obligationenrecht, Art.1-529 OR (4th edn, Auflage Helbing Lichtenhahn, 2007) Art.33, N.16.
• Zikos G, Die Vollmacht nach schweizerschem Recht, Dissertation (1966) 36.