MTK Tahkiminde İptal Davalarına İlişkin Bir Değerlendirme

Year 2020, Volume: 40 Issue: 2, 1053 - 1087, 30.12.2020

Gizem Ersen Perçin

Abstract

Türk Hukukunda yabancılık unsuru içeren tahkim yargılamalarına ilişkin düzenlemeler 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu’nda yer almaktadır. Söz konusu kanun uyarınca verilen hakem kararlarına karşı tek kanun yolu iptal davasıdır. Bu kanun yolunda, taraflar haklarında verilen hakem kararlarına karşı, kanunda sayılan iptal sebeplerine dayanarak yerel mahkemede dava açarlar. İptal davasının kabulüne karar verilmesi durumunda hakem kararının tamamı veya bir kısmı iptal edilir. İptal edilen karar için yargılama faaliyeti iptal sebebine göre yerel mahkemede ya da hakem heyeti önünde en baştan başlar. Bu da hiç şüphesiz ki yargılama faaliyeti giderlerinde ciddi bir artış ve zaman kaybına sebebiyet verecektir. Ayrıca iptal davalarında başvurulan iptal sebeplerinin çok geniş yorumlanması hakem kararlarının iptal edilme oranlarını artırarak bu alanda bir cazibe merkezi olmayı hedefleyen Türkiye’de tahkime olan güveni azaltabileceği gibi aksi yönde bir uygulama da keyfi uygulamalar sonucunda oluşabilecek adaletsiz hakem kararlarının icra edilmesine neden olacaktır. İşte bu olumsuzlukların bertaraf edilebilmesi için gerek iptal davasında uygulanan usuli işlemlerin gerekse iptal sebeplerinin sınırlarının net bir şekilde çizilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, söz konusu sınırların belirlenmesi bakımından, MTK’daki düzenlemelerin kaynağını oluşturan 1985 tarihli UNCITRAL Model Kanunu ve İsviçre Milletlerarası Özel Hukuk Federal Kanunu’nda yer alan düzenlemeler MTK’daki düzenlemeler ile karşılaştırılacak, farklılıklar tespit edilerek bunların yerindeliği konusunda yorumlarda bulunulmaya çalışılacaktır.

Keywords

Tahkim, Hakem Kararlarının İptali, İptal Sebepleri, İptal Davasında Usul, Milletlerarası Tahkim Kanunu, UNCITRAL Model Kanun, İsviçre Milletlerarası Özel Hukuk Federal Kanunu

Supporting Institution

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

An Evaluation of Setting Aside of Arbitral Awards on Turkish International Arbitration Code

Abstract

Under Turkish law, arbitration involving foreign elements is regulated under Turkish International Arbitration Code 4686, which solely addresses setting aside arbitral awards. In this action, parties file cases before the local court based on the Code’s numerus clausus grounds for setting aside of arbitral awards; if the case is accepted by the local court, the award is partly or entirely annulled. In accordance with the policy of setting aside such an award, the trial restarts before either an arbitral tribunal or a local court, which markedly increases judicial costs in addition to wasting. On the one hand, broad interpretation of the grounds for setting aside arbitral awards could increase the number of such awards that are annulled, which could interfere with and impede Turkey’s goal of becoming an attractive hub for arbitration. On the other hand, an arbitration system with no system for annulment could allow for enforcement of unjust arbitral awards. Therefore, determining clear boundaries for both the grounds and the procedure for setting aside arbitral awards is crucial. In this study, Turkish International Arbitration Code is compared with both the UNCITRAL Model Law on International Commercial Arbitration (1985) and Switzerland’s Federal Code on Private International Law, which are the sources of Turkey’s code to assess differences in the regulations.

Keywords

Arbitration, Setting Aside of Arbitral Awards, Grounds for Setting Aside of Arbitral Awards, Procedure on Setting Aside of Arbitral Awards, Turkish International Arbitration Code, UNCITRAL Model Law, Switzerland’s Federal Code on Private International Law

References

• Akıncı Z, “Milletlerarası Tahkim ve Kesin Hüküm Yetkisi”, in Vahit Doğan, Lale Ayhan İzmirli and Alper Çağrı Yılmaz (eds), Milletlerarası Özel Hukukta Güncel Gelişmeler Sempozyumu, Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 2019, 437-448
• Akıncı Z, Milletlerarası Tahkim, (5th edn, Vedat 2020) Aslan I, Türk Milletlerarası Tahkim Hukukunda Hakem Kararlarının İptali, Doğu Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012
• Ataman Figanmeşe İ, "Hakem Kararlarının İptali Kararlarına Karşı İstinaf Yoluna Başvurmadan Doğrudan Temyiz Yoluna Başvurulup Başvurulamayacağı Sorunu ve Soruna İlişkin Güncel Gelişmeler (İptal Davası)” (2017) 37 (2) MHB,
• Aygün M, “Milletlerarası Ticari Tahkimde Hakem Kararlarına Karşı İptal Yolu” (2007) 3 (8) Medeni Usul Hukuku ve İcra İflas Hukuku Dergisi, 661-695
• Bermann GA, “Private International Law in International Arbitration” in Franco Ferrari and Diego P. Fernandez Arroyo (eds) Private International Law –Contemprorary Challenges and Continuing Relevance, (Edward Elgar 2019) 464-483
• Bermann GA, “The “Gateway” Problem in International Commercial Arbitration”, (2012) 37 Yale Journal of International Law, 1, 1-50
• Binder P, International Commercial Arbitration and Conciliation in UNCITRAL Model Law Jurisdictions, (3rd edn, Sweet & Maxwell 2010)
• Budak AC, “Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Tahkim Hükümleri”, (2012) 1 (1), Legal Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi, 31-60
• Çakrak R, “Kompetenz-Kompetenz Prensibi” (2017) 8 (31) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 658-669. Çelikel Aysel and Erdem B. Bahadır, Milletlerarası Özel Hukuk, (15th edn, Beta 2017)
• Dayınlarlı K, Milli- Milletlerarası Kamu Düzeni Tahkime Etkileri ve Sonuçları, (2nd edn, Dayınlarlı, 2011)
• Demir Gökyayla C, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizde Kamu Düzeni, (Seçkin 2001)
• Doğan V, Milletlerarası Özel Hukuk, (6th edn, Savaş 2020)
• Doğan V, Milletlerarası Ticaret Hukuku (Ticaret), (Savaş, 2020)
• Doğan V, Tahkime Elverişlilik Bağlamında Yabancı Unsur, Milletlerarası Özel Hukukta Güncel Meseleler Sempozyumu (Tahkime Elverişlilik), in Vahit Doğan, Lale Ayhan İzmirli and Alper Çağrı Yılmaz (eds), Milletlerarası Özel Hukukta Güncel Gelişmeler Sempozyumu, Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 2019, 449-458
• Ekşi N, “Milletlerarası Tahkim Kanunu Hakkında Genel Bir Değerlendirme”, (2003) 1-2 (23) MHB, 295-338
• Ekşi N, “Yargıtay Kararlarında Milletlerarası Tahkim Kanununun Zaman İtibarıyla Uygulanması”, (2010) 2 Beta (Prof. Dr. Ali Güzel’e Armağan) 1373-1388
• Ekşi Nuray, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Tahkim, (Beta 2013)
• Erdem BB and Giray FK, “Grounds for Annulment of Arbitration Awards in the Turkish International Arbitration Act- A Look at the Judgements of the Turkish Court of Appeal, Eppur si muove: The Age of Uniform Law,” (2016) 1, International Institute for the Unification of Private Law (UNIDROIT) Essays in honour of Michael Joachim Bonell
• Erdem BB, “İptal Davalarında Kamu Düzenine Aykırılık”, (2014) ICC Türkiye XI. Milletlerarası Tahkim Semineri
• Erkan M, Milletlerarası Tahkimde Yetki Sorunları, (Yetkin, 2013)
• Ersen Perçin Gizem, “Gerekçesiz Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni Engeli (Gerekçe) ”, (2015) 1 (1) Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 61-86
• Esen E, “Hakem Kararının Tenfizi veya İptali Davalarında Tahkim Anlaşmasının Yetkisiz Temsilci Vasıtasıyla Yapıldığı İtirazı ve Konuya İlişkin 11.10.2000 tarihli Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı”, (2003) 23 (1-2) MHB (Prof. Dr. Gülören Tekinalp’e Armağan).
• Esen Emre, “Uluslararası Tahkime Tabi Bir Uyuşmazlığın Devlet Mahkemelerine Götürülmesi Halinde Tahkim Anlaşmasının Geçerliliğine İlişkin İtirazların İncelenmesi ve Kompetenz-Kompetenz Prensibi”, (2011) 1, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Ata Sakmar’a Armağan), 355-380
• Esen E, Uluslararası Ticari Tahkimde Tahkim Anlaşmasının Üçüncü Kişilere Teşmili, (Beta 2008)
• Gedik B Milletlerarası Hakem Kararlarının İptal Edilme Nedenlerinden Tahkim Anlaşmasının Geçersiz Olması, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019
• Huysal B, Milletlerarası Ticari Tahkimde Tahkime Elverişlilik, (Vedat, 2010)
• Kalafatoğlu MP, “Milletlerarası Tahkim Kanunu Uyarınca İptal Davası Açma Hakkından Feragat”, (2018) 38 (2) MHB, 339-368
• Kalpsüz T, “Milletlerarası Tahkim Kanunu’nda ICC Tahkim Kaideleri ile IPL’den Esinlenen Hükümler”, Milletlerarası Tahkim Semineri, Vedat 2003, 16-34
• Kalpsüz T, Türkiye’de Milletlerarası Tahkim, (Yetkin 2010)
• Koluman E, Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıklarına İlişkin Hakem Kararlarının İptali, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2018
• Nomer E, Öztekin Gelgel G and Ekşi N, Milletlerarası Tahkim Hukuku, (4th edn, Beta 2013)
• Nomer E, Devletler Hususi Hukuku, (22nd edn, Beta 2017)
• Özbay İ, “Yargıtay’ın Son Kararları Işığında Hakem Kararlarına Karşı Açılacak İptal Davasına İlişkin HMK m.439 Hükmünün Zaman Bakımından Uygulanması", (2014) 16 (Özel Sayı) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (Hakan Pekcanıtez’e Armağan) 779-811
• Özdemir Kocasakal H, “Tahkim Şartı ile İlgili İptal Sebepleri”, (2014) ICC Türkiye XI. Milletlerarası Tahkim Semineri
• Özel S, Milletlerarası Ticari Tahkimde Kanunlar İhtilafı Meseleleri, (Legal 2008)
• Özsunay E, “Uluslararası Ticari Tahkimde Hakem Kararı” in Ergun Özsunay, Nazan Candaner Elver and R. Murat Özsunay (eds) Uluslararası Ticari Uyuşmazlıklarda Kurumsal Tahkimin Güncel Sorunları, İstanbul Ticaret Odası 2004, 179-186
• Öztekin Gelgel G, “Milletlerarası Tahkim Kanununun Uygulama Alanı ve Getirmiş Olduğu Önemli Yenilikler”, Bilgi Toplumunda Hukuk, (2003) 2 Beta (Ünal Tekinalp’e Armağan) 1081-1093
• Pekcanıtez H, Atalay O and Özekes M, Medeni Usul Hukuku, (7th edn, On İki Levha 2019)
• Sargın F, “Milletlerarası Tahkim Kanunu’na Göre Hakem Kararlarının Kısmi İptali İmkanı”, (2015) 31 (2) BATİDER, 39-96
• Süral C, “Hakem Kararlarının İcrası ve İptal Davası”, (2014) 16 (Özel Sayı) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan) 1377- 1411
• Şanlı C and Esen E and Ataman- Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk, (7th edn, Vedat 2019)
• Şanlı C, “4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunun Yürürlük Tarihinden Evvel Yapılmış Sözleşmelerden Doğan Tahkimlere Uygulanıp Uygulanmayacağı Sorunu” (2003) 23 (1-2) MHB 687-712
• Şanlı C, Milletlerarası Ticari Tahkimde Esasa Uygulanacak Hukuk, (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları 1986)
• Şanlı C, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları (6th edn, Beta 2016)
• Tanrıbilir FB and Şit B, “Milletlerarası Tahkim Müessesesi ve Yeni Milletlerarası Tahkim Kanunu”, (2002) 22 (2) MHB (Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan) 819-837
• Tiryakioğlu B, “Milletlerarası Tahkim Kanunu’na Göre Hakem Kararlarının İptali” in Vahit Doğan, Lale Ayhan İzmirli and Alper Çağrı Yılmaz (eds), Milletlerarası Özel Hukukta Güncel Gelişmeler Sempozyumu, Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 2019, 301-317
• Tuna Ekin, Milletlerarası Ticari Tahkim Hukukunda İptal Davası, (Adalet 2016)
• Töre N, “Tahkim Yargılamasında Kompetenz- Kompetenz Prensibi” (2019) 6 (11) Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 208-216
• Tweeddale A and Tweeddale K , Arbitration of Commercial Disputes, (Oxford 2007)
• Walsh TW, “Substantive Review of ICSID Awards: Is the Desire for Accuracy Sufficient to Compromise Finality?”, (2006) 2 (24) Berkeley Journal of International Law, 444-462
• Yeşilırmak A, ICC Tahkim Kuralları ve Uygulaması, (On İki Levha 2017)
• Yeşilırmak A, Türkiye’de Ticari Hayatın ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesi İçin Uyuşmazlıkların Etkin Çözümünde Doğrudan Görüşme, Arabuluculuk, Hakem- Bilirkişilik ve Tahkim: Sorular ve Çözüm Önerileri, (On İki Levha 2011)
• Yıldırım F, “Tahkimde İptal Davası ve İptal Davasının Amaçları Bakımından Bazı Değerlendirmeler” (2016) 22 (3) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Özel Sayı, 3005-3024