Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizi Sırasında Alınan İhtiyati Haciz Kararının İcra Edilememesi Sorunu

Yıl 2024, Cilt: 44 Sayı: 1, 99 - 120, 21.08.2024

Zeynep Derya Tarman

Öz

Tenfiz yargılaması sürecinde ihtiyati haciz kararının alınması ve icra edilmesi hem milletlerarası özel hukuk hem de icra hukuku açısından önem arz etmektedir. Hukukumuzda tenfiz kurumu 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un (MÖHUK) 50. maddesi ve devamında; ihtiyati haciz kurumu ise 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 257. maddesi ve devamında düzenlenmiştir. İİK m. 257 uyarınca ihtiyati haciz kararı verilebilmesi için aranan şartlar yönünden vadesi gelmiş ve gelmemiş borçlar bakımından bir ayrım yapılmıştır. Ancak, henüz tenfiz edilmemiş bir yabancı mahkeme kararına konu olan bir alacağa istinaden ihtiyati haciz talep edilmesi halinde aranacak olan şartlar ile ilgili olarak hukukumuzda özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu tür alacakların muaccel alacaklar gibi mi yoksa vadesi henüz gelmemiş alacaklar gibi mi yorumlanacağı tartışmalı bir husustur. Bununla birlikte, MÖHUK m. 57/f.2’de yer alan temyizin icrayı durduracağı hükmünün ihtiyati haczin tamamlayıcı merasimleri bakımından öngörülen sürelerle nasıl bir ilişki içinde olduğu da uygulamada sorun arz eden bir durumdur. Öte yandan, MÖHUK m. 48 gereğince teminat yatırmış yabancıların İİK m. 259 uyarınca ihtiyati haciz istemleri kapsamında bir kez daha teminat yatırmalarının gereği de doktrinde tartışmalı bir mesele teşkil etmektedir. Bu çalışmada, ilk olarak ihtiyati haciz kurumu ana hatlarıyla incelenecek, ardından anılan meseleler kapsamında uygulamada karşılaşılan sorunlar, doktrin görüşleri ve Yargıtay kararlarından örneklerle tartışmalı hususlar irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

İhtiyati haciz, Kesinleşmemiş ilamın icrası, Yabancı mahkeme kararı, Yabancı hakem kararı, Tenfiz davası, Teminat

The Problem of Non-Execution of the Precautionary Attachment Decision Taken during the Enforcement of Foreign Court Decisions

Öz

Obtaining and executing a provisional attachment order during the recognition and enforcement proceeding of a foreign court judgement constitutes a significant issue in both private international law and enforcement law. Under Turkish law, rules regarding the procedure and conditions for the enforcement of foreign court judgements are regulated under the Private International Law and Procedural Law Code numbered 5718 (PIL Code) Article 50, and so forth, while the rules governing the conditions of issuance of provisional attachment orders are regulated under the Enforcement and Bankruptcy Law numbered 2004 (EBL) Article 257, and so forth. Pursuant to Article 257 of the EBL, a distinction is made between those receivables that are due and those other receivables that are not due in terms of the conditions needed for the issuance of a provisional attachment order. Nevertheless, there is no specific provision under Turkish law regarding receivables that are subject to a foreign court judgement whose enforcement is yet to be requested or finalised before Turkish courts. The determination of whether the receivable is due or not is important in terms of the conditions to be sought for provisional attachment. Furthermore, the relationship between Article 57 (2) of the PIL Code, which envisages that an appeal to the enforcement decision with regard to the foreign court judgement shall suspend the execution of the enforcement decision, and the time limits foreseen regarding the complementary procedures of a provisional attachment order is a debated subject. Moreover, whether foreigners who have deposited a security payment to file an enforcement lawsuit pursuant to Article 48 of the PIL Code will also be required to deposit security for a second time for the issuance of the provisional attachment order pursuant to Article 259 of the EBL is another issue that needs to be clarified. In this paper, initially, the conditions for issuance of provisional attachment orders will be examined. Next, the aforementioned issues will be examined with examples from the practise and the decisions of the Court of Cassation.

Anahtar Kelimeler

Provisional attachment order, Enforcement of unfinalized judgements, Foreign court judgement, Foreign arbitral award, Enforcement lawsuit, Security payment

Kaynakça

• Arslan R, Yılmaz E, Taşpınar Ayvaz S ve Hanağası E, İcra ve İflas Hukuku (9. Bası, Yetkin 2023). google scholar
• Bozanoğlu S ve Günay ME, ‘Tenfiz Edilmemiş yahut Kesinleşmemiş Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararlarının Türk İcra İflas Hukuku Işığında “İnfaz” Kabiliyeti Genel Haciz Yolu ile İlamsız Takibe Konu Edilip Edilemeyeceği Uygulamada Yaşanan Sorunlar’ (2017) 91(1) İstanbul Barosu Dergisi 226-240. google scholar
• Çelikel A ve Erdem BB, Milletlerarası Özel Hukuk (17. Bası, Beta 2021). google scholar
• Ekşi N, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi (2. Bası, Beta 2020). google scholar
• Huysal B, ‘6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Getirilen Yenilikler Işığında Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Konusunda Bazı Tespitler’ (2012) 3(1) MHB 71-101. google scholar
• Kırlı-Aydemir DD, Milletlerarası Usul Hukukunda İhtiyati Tedbirler (Brüksel I Tüzüğü, UNIDROIT İlkeleri ve Türk Yargılama Hukuku Çerçevesinde) (1. Bası, 12 Levha 2013). google scholar
• Kuru B, İcra ve İflas Hukuku Cilt 3 (1. Bası, Evrim Dağıtım 1993). google scholar
• Kuru B, İcra İflas Hukuku El Kitabı (2. Bası, Adalet 2013). google scholar
• Kuru B, Arslan R ve Yılmaz E, İcra ve İflas Hukuku Ders Kitabı (27. Bası, Yetkin 2012). google scholar
• Köle M, ‘Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanıma ve Tenfizinde Usul’ (2016) 21(34) Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 39. google scholar
• Muşul T, İcra ve İflas Hukuku Cilt II (5. Bası, Adalet 2013). google scholar
• Nomer E, Devletler Hususî Hukuku (22. Bası, Beta 2017). google scholar
• Önen E, ‘İhtiyatî Haczin Kaldırılması Dâvası (İİK. m. 265)’ (1980) 37 (1-4) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 251-279. google scholar
• Özekes M, İcra ve İflâs Hukukunda İhtiyati Haciz (1. Bası, Seçkin 1999). google scholar
• Özekes M, ‘Geçici Hukuki Koruma’ in Hakan Pekcanıtez, Muhammet Özekes, Mine Akkan, Hülya Taş Korkmaz (eds), Medeni Usul Hukuku C.III (15. Bası, On İki Levha 2017). google scholar
• Özel S, Erkan M, Pürselim HS ve Karaca HA, Milletlerarası Özel Hukuk (1. Bası, On İki Levha 2022). google scholar
• Özkan H, İhtiyati Tedbir Delil Tespiti İhtiyati Haciz ve Kamu Alacağının Tahsilinde İhtiyati Haciz (1. Bası, Legal 2010). google scholar
• Özkan I ve Tütüncübaşı U, Uluslararası Usûl Hukuku (2. Bası, Adalet 2020). google scholar
• Pekcanıtez H, Atalay O ve Özekes M, İcra ve İflas Hukuku Temel Bilgiler (19. Bası, On İki Levha 2022). google scholar
• Postacıoğlu İE ve Altay S, İcra Hukuku Esasları (5. Bası, Adalet 2010). google scholar
• Şanlı C, Esen E ve Ataman-Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk (9. Bası, Beta 2021). google scholar
• Şanlı C, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları (7. Bası, Beta 2019). google scholar
• Tan-Dehmen M.; ‘Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizi İstemi Hakkında Türk Mahkemelerince Verilen Kararlara Karşı Kanun Yolları’ (2020) 40(2) MHB (Prof. Dr. Cemal Şanlı’ya Armağan) 1433-1476. google scholar
• Tarman ZD, ‘Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararlarının Türkiye’de Tenfizinde Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Bazı Tespitler’ (2017) 27(2) MHB 798-820. google scholar
• Şensöz Malkoç E, Aile Hukukuna İlişkin Yabancı Kararların Tanınması (1. Bası, On İki Levha 2017). google scholar
• Tüysüz C, ‘Tenfiz Edilmemiş Yabancı Hakem Kararları Açısından İlamsız İcra Takiplerine ve İhtiyati Hacze İlişkin Bazı Meseleler’ (2021) 41(2) Public and Private International Law Bulletin 701-732. google scholar
• Uyar C, ‘Kesinleşmemiş Tenfiz İlamına Dayanılarak İhtiyati Haciz Talep Edilebilir mi?’ (2012) 86(3) İstanbul Barosu Dergisi 295-305. google scholar
• Uyar T, İcra Hukukunda Haciz (3. Bası, Bilge 2016). google scholar
• Yıldırım ve Deren-Yıldırım, İcra ve İflas Hukuku (8. Bası, Beta 2021). google scholar
• Yılmaz E, İcra ve İflas Kanunu Şerhi (6. Bası, Yetkin 2016). google scholar