Çoçuklarda Sağlık Okuryazarlığının Geliştirilmesinde Aile Eğitimi

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: Ek - IRUPEC 2019 Kongresi Tam Metin Bildirileri, 544 - 549, 10.12.2019

Selin Yurdakul Şerife Koç

Öz

Ülkenin gelişmişlik düzeyi göstergelerinden bir tanesi de çocuk sağlığıdır. Günümüzde teknolojik gelişmeler, değişen yaşam şekilleri ve artan kronik hastalıklar ile birlikte sağlık sistemi bireylerin sağlıklarını koruma ve geliştirmeyi benimsemesi, sağlık hizmetlerine aktif katılım ve kendi sağlıkları konusunda karar verme yetisine sahip olunmasını gerektirmektedir. Bu durum sağlık okuryazarlığı kavramını ön plana çıkarmıştır. Sağlık okuryazarlığı sağlık eğitiminin bir sonucu olup bireylerin sağlık davranışlarına etki eden önemli bir faktördür. Sağlığın korunması ve geliştirilmesinde bireylerin kendi sağlık sorumluluklarını alabilmeleri için sağlık okuryazarlık bilgi ve becerisi kazanmış olmaları gerekmektedir. Sağlıklı yaşam biçiminin benimsenmesi ve olumlu davranışların sergilenmesi için sağlık okuryazarlığının çocukluk döneminde geliştirilmesi önemlidir. Çocuklarda olumlu sağlık davranışlarının kazanılmasında sağlık okuryazarlığı önemli bir faktördür. Düşük sağlık okuryazarlık düzeyindeki çocukların daha kötü sağlık davranışları sergiledikleri belirlenmiştir. Çocukların ilk toplumsallaştıkları ve kişiliklerinin geliştiği, kültür, eğitim öğretim ve yaşantılar ile sağlık davranışlarının benimsenmesine etki eden çevre ailedir. Düşük sağlık okuryazarlık düzeyine sahip ebeveynlerin daha yüksek sağlık okuryazarlık düzeyindeki ebeveynlere göre daha düşük sağlık bilgisine sahip oldukları ve çocuklarının daha kötü sağlık davranışları sergiledikleri saptanmıştır. Ülkelerin gelişmişlik düzeyini arttırmada ve sağlık göstergelerinin iyileştirilmesinde önemli bir faktör olan sağlık okuryazarlığını yükseltmek adına aile eğitimi önemlidir.Ebeveynlerin sağlık okuryazarlık şekli kadar, çocukların da okuryazarlık deneyimleri aileleri tarafından şekillenmektedir. Normal gelişim gösteren ya da özel gereksinime ihtiyaç duyan çocukların sadece okul eğitimine ait becerilerin gelişmesi yanında ebeveynlerinin de sağlık okuryazarlık ile ilgili eğitilerek sistemin içinde yer alması ile sağlık okuryazarlık düzeyleri gelişme gösterecektir. Bu yüzden sağlık profesyonelleri tarafından sağlık okuryazarlığı konusunda oluşturulan aile eğitim programları çocuklarda sağlık okuryazarlığının geliştirilmesinde önemli etki sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

çocuk, sağlık okuryazarlığı, aile eğitimi

Kaynakça

• Kaynakça 1. Uğurlu, Z. (2011). Sağlık Kurumlarına Başvuran Hastaların Sağlık Okuryazarlığının Ve Kullanılan Eğitim Materyallerinin Sağlık Okuryazarlığına Uygunluğunun Değerlendirilmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı Doktora Tezi. 2. Gül, G. (2007). Okuryazarlık Sürecinde Aile Katılımının Rolü. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8 (1), 17-30. 3. Güven, A. (2016). Sağlık okuryazarlığını etkileyen faktörler ve sağlık okuryazarlığı ile hasta güvenliği ilişkisi. Hacettepe üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü sağlık kurumları yönetimi anabilim dalı yüksek lisans tezi . Ankara. 4. Çınar, S., Ay, A., & Boztepe, H. (2018). Çocuk Sağlığı ve sağlık okuryazarlığı. Sağlıkta Performans Ve Kaite Dergisi, 14 (2), 25-39. 5. Dewalt, D., Ashley, H., & Cecil, M. (2009). Health Literacy and Child Health Outcomes: A Systematic Review of the Literature. American Academy Of Pediatrics . 6. Çakmak, Ö. (2010). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Aile Katılımı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1. 7. Kılıç, F., Doğan, C., & Özden, B. (2017). Aile okuryazarlığı ölçeği Geçerlik Çalışması. HAYEF:Journal of Education, 14 (2), 203-2019. 8. Hayat boyu öğrenme genel müdürlüğü. http://aileegitimi.meb.gov.tr/menu.php?id=1&i=895367. (Erişim Tarihi:18.11.2019). 9. Winkelman, T., Cadwell, M., & Davis, M. (2016). Promoting Health Literacy for Children and Adolescents. Pedıatrıcs Offıcıal Journal Of The Amerıcan Of Pedıatrıcs, 138 (6), 2016-1937. 10. Montes, G., Bonotto, D., Ferreira, F., Menezes, J., & Fraiz, F. (2019). Caregiver's Oral Health Literacy İs Associated With Prevalence Of Untreated Dental Caries İn Preschool Children. Cien Saude Colet, 24 (7), 2737-2744. 11. Bhadat, K., Howart, D. E., & Aldoory, L. (2018). The Relationship Between Health Literacy And Health Conceptualization:An Exploratory Study Of Elementary School-Aget Children. Health Commun, 33 (2), 131-138. 12. Scull, M., Malik, C., Keefe, E., & Schoemann, A. (2019). Evaluting The Short-Term Impact Of Media Aware Parent,A Web-Based Program For Parents With The Goal Of Adolescent Sexual Health Promotion. Journal Of Youth And Adolescence , 1-21. 13. Bekman, S., & Koçak, A. (2011). Beş Ülkeden Anneler Anlatıyor II: Anne-Çocuk Eğitim Programı’nın Etkileri. Eğitim Ve Bilim Dergisi, 36 (161). 14. Mckinn, S., Linh, D., Foster, K., & Mccaffery, K. (2019). Distributed Health Literacy İn The Maternal Health Context İn Vietnam. Health Lit Res Pract, 3 (1), 31-42. 15. Pati, S., Siewert, E., Angre, W., Siraj, B., Colixte, R., & Cnann, A. (2014). The İnfluence Of Maternal Health Literacy And Child!s Age On Participation İn Social Welfare Programs. Matem Child Health J. , 1176-11 16. Mobley, S., Thomas, S., Sutherland, D., Hudgins, J., Ange, B., & Johnson, M. (2014). Maternal Health Literracy Progression Among Rural Perinatal Women. Maternal And Child Health Journal, 18 (8), 1881-1892. 17. Ertuğrul, B. (2019). Ebeveynlerin sağlık okuryazarlığı düzeyinin çocukluk dönemi aşılarına yönelik tutum ve davranışlarıyla ilişkisi. Yozgat bozok üniversitesi-kırıkkale üniversitesi sağlık bilimleri ensttitüsü hemşirelik anabilim dalı yüksek lisans tezi . Yozgat. 18. Boachie, M. K., & Sobiesuo, P. (2016). Female Literacy And Immunization Uptake:A Macro Level Evidence From Ghana. TAF preventive medicine bulletin, 15 (6), 545-550. 19. Chisolm, D., Sarkar, M., Kelleher, K., & Sanders, L. (2015). Predictors of health literacy and numeracy concordance among adolescent with special health care needs and their parents. J Health Commun, 20 (02), 43-49. 20. Ünüvar, P. (2010). Aile Katılımı Çalışmalarına Yönelik Ebeveyn Ve Öğretmen Görüşlerinin Karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 719-730.