TÜRKİYE’DE KATILIM BANKALARININ FİNANS SEKTÖRÜ İÇİNDEKİ YERİ VE GELECEĞİ

Yıl 2021, Sayı: 90, 33 - 43, 24.08.2021

Damira Japarova Ubeydullah Shener

Öz

Finansal sistemin en önemli kurumlarından birisi de bankalardır. Finans sektörünün aracısı olan bankalar, girişimciler ile tasarruf sahipleri arasında köprü görevi üstlenmektedir. Ancak tasarruf sahiplerini ve girişimcileri bir araya getiren konvansiyonel bankalar, faizli finansman yöntemlerini kullanmaktadır. Dini inancı veya başka nedenlerden dolayı faizli bankalarla çalışmak istemeyen kesimlerin fonları âtıl kalmaktadır. Âtıl kalan söz konusu fonların ekonomiye kazandırılması açısından yeni bir bankacılık sistemine ihtiyaç doğmuştur. Konvansiyonel bankalara alternatif olarak ortaya çıkan katılım bankaları diğer bir ifade ile faizsiz bankalar, finansman araç ve yöntemlerinin yeterince bilinmemesi ve anlaşılmaması, söz konusu bankaların istenilen hedeften uzak kalmasına sebep olmuştur. Son yıllarda başta Türkiye olmak üzere Batılı Ülkelerde de faizsiz bankalara olan talep artmaktadır.
Bu çalışmanın amacı; katılım bankacılığının doğuşu, Dünyada ve Türkiye’deki hukuki ve tarihsel gelişimi, çalışma prensipleri, bankacılık sistemi içerisindeki yeri ve gelişimi ile katılım bankalarının Türk ekonomisine katkıları tartışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Katılım bankacılığı, İslami bankacılık, Faizsiz bankacılık

THE PLACE AND THE DEVELOPMENT OF ISLAMIC BANKS IN THE FINANCIAL SECTOR IN TURKEY

Öz

Banks are one of the most important institutions of the financial system. As the intermediary of the financial sector, banks act as a bridge between entrepreneurs and savers. However, conventional banks, which bring savers and entrepreneurs together, use interest-bearing financing methods. The funds of those who do not want to work with interest-bearing banks due to their religious beliefs or other reasons remain idle. A need for a new banking system arose in order to bring these idle funds into the economy. The lack of public awareness and understanding of participation banks, which emerged as an alternative to conventional banks, in other words, interest-free banks, of financial instruments and methods, led to the fact that banks were unable to achieve their intended goal. In recent years, the demand for interest-free banks has been increasing in Western countries, especially in Turkey.
The aim of this study is to discuss the birth of participation banking, its legal and historical development in the world and in Turkey, its working principles, its place and development in the banking system, and the contributions of participation banks to the Turkish economy.

Anahtar Kelimeler

Participation banking, Islamic banking, Interest-free banking

МЕСТО И ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ ИСЛАМСКИХ БАНКОВ В ФИНАНСОВОМ СЕКТОРЕ ТУРЦИИ

Öz

Банки – один из важнейших институтов финансовой системы. В качестве посредника финансового сектора банки действуют как мост между предпринимателями и вкладчиками. Однако обычные банки, объединяющие вкладчиков и предпринимателей, используют методы финансирования под проценты. Средства тех, кто не хочет работать с процентными банками по религиозным убеждениям или по другим причинам, бездействуют. Возникла потребность в новой банковской системе, чтобы привлечь эти свободные средства в экономику. Отсутствие общественной осведомленности и понимания участвующих банков, которые возникли как альтернатива обычным банкам, другими словами, беспроцентным банкам, финансовых инструментов и методов, привело к тому, что банки не смогли достичь намеченной цели. В последние годы спрос на беспроцентные банки растет в западных странах. Особенно он заметен в Турции. Целью данного исследования является обсуждение зарождения долевого банкинга, его правового и исторического развития в мире и Турции, его принципов работы, его места и развития в банковской системе, а также вклада долевых банков в турецкую экономику.

Anahtar Kelimeler

долевое участие, исламский банкинг, беспроцентный банкинг

Kaynakça

• Atar, A. Başlangıcından Günümüze Dünyada ve Türkiye’de İslâmi Bankacılığın Genel Durumu // Journal of History Culture and Art Research. – 2017. – No 6(4), p.1029-1062. Doi.http://dx.doi.org/10.7596/taksad.v6i4.107.
• Aslan, H. Alternatif Bir Yatırım Aracı Olarak Sukuk: Yapısı İşleyişi ve Türkiye Piyasası İçin Öneriler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. – İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2012.
• Arslan, E.C. Katılım bankacılığı sisteminin Türkiye ekonomisine katkıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). – İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat, 2017.
• Aras, O.A. Reel Ekonomiye Katkıları Bakımından Katılım Bankalarının Kullandırdığı Fonların Analizi Ekonomi Bilimleri Dergisi Cilt 3. – 2011. – No 2, p.167-179.
• Aras, O.A., Nuri, O., Öztürk, M. Reel Ekonomiye Katkıları Bakımından katılım Bankalarının Kullandırdığı Fonların Analizi // Ekonomi Bilimleri Dergisi. – 2011. – Vol. 2, No. 3 (2011), p. 167-179.
• Buğan, M.F. Katılım Bankaları ile Konvansiyonel Bankaların Etkinliklerinin VZA ve Malmquist TFV Endeksi ile Karşılaştırması: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. – Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015.
• Dağ, S. Türkiye’deki Mevduat ve Katılım Bankalarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Karşılaştırılması: Dumlupınar Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi. – Kütahya, 2011.
• Özkan, H. Katılım Bankacılığının Klasik Bankalarla Karşılaştırılması ve Muhasebe Uygulamaları: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. – Niğd: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
• Yanik, R, Sumer, S. Akademisyenlerin İslami Bankacılık Algısı // Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. – 2019. – No 23 (3), p.1177-1190.
• Pehlivan, P. Türkiye’de Katılım Bankacılığı ve Bankacılık sektöründeki önemi, 3043. – 2016. – S31.
• Al Baraka Türk Özel Finans Kurumu A.Ş. – İstanbul: Uygulama Kılavuzu, 2019.
• Al Baraka Türk Özel Finans Kurumu A.Ş. // Fon Kullandırma Hizmetleri, Yayın. – İstanbul. – 1989. – No 3.
• Chaci // Journal of King Abdulaziz University: Islamic Economics. – 2005. – Vol. 18, No. 2.
• Toraman, C., Ata, H.A. & Buğan, M.F. Mevduat ve Katılım Bankalarının Karşılaştırmalı Performans Analizi // C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. – 2015. – No 16(12), p.301-310.
• Tabakoğlu, A. İslâm İktisat Tarihine Giriş. – İstanbul Dergâh Yayınları, 2008.
• Tabakoğlu, A. (2014, Şubat 19). Kasım 18, 2016 tarihinde http:www.dunyabulteni.net/islam-iktisadi-ve-politik-ekonomi/45494/islam-moralekonomisi-ve-islami-bankaciligin-acmazlari.
• Toraman, C., Ata, H.A. & Buğan M.F. İslami Bankacılık Faaliyetlerine Yönelik Müşteri Algısı Üzerine Bir Araştırma // Gaziantep University Journal of Social Sciences. –2015. – No 14(4), p.761-779.
• Özsoy, İ., Görmez, B., Mekik, S. Türkiye’de Katılım Bankalarının Tercih Edilme sebepleri Sebepleri: Ampirik Bir Tetkik”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim Ve Ekonomi, Cilt: 20. (Wilson R. Islamic banking and itsimpact. Anthology of Islamic Banking. 2000), 2013.
• Ansari, S. ve Rerhman, A. Financial Performance of Islamic and Conventional Banks in Pakistan: A Comparative Study. 8th International Conference on Islamic Economics and Finance: http://conference.qfis.edu.ga/app/media/287 (July 25, 2014), 2010. URL: 20. TKBB (Türkiye Katılım Bankaları Birliği) (https://www.tkbb.org.tr/veri-seti) 21. Türkiye Katılım Bankaları Birliği (https://www.tkbb.org.tr/mukayeseli-tablolar).
• TKBB https://www.tkbb.org.tr/akademik-calismaları.
• Albaraka Türk Katılım A.Ş.2019.https://www.albaraka.com.tr/kar-oranlari.aspx.
• TKBB.2019.https://www.tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/faizsizfinanskuruluşları muhasebesi.pdf.
• TKBB.https://www.tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/Faizsiz-Finans-Sozlugu-revised.pdf
• Ziraat Katılım, 020. https://www.ziraatkatilim.com.tr/bizi-taniyin/katilim-bankaciligi
• Türkiye Finans.2020. https://www.turkiyefinans.com.tr/tr-tr/Sayfalar/default.aspx
• Albaraka (2015). Katılım Bankacılığı, Sistemi, Çalışma Esasları ve Uygulaması, Kurumsal Yayın.
• Kuveyt Türk. 2020.https://www.kuveytturk.com.tr/hakkimizda/katilim-bankaciligi.
• TKBB (Türkiye Katılım Bankaları Birliği), www.tkbb.org.tr.