KENTSEL RAYLI TAŞIMA ÜZERiNE BiR iNCELEME (iSTANBUL ÖRNEGi)

Yıl 2006, Cilt: 10 Sayı: 2, 51 - 59, 01.12.2006

İbrahim Ocak Ekrem Manisalı

Öz

1 860'li yıllardan sonra dünyada şehir içi ulaşımında raylı sistemler kullanıln1aya başlanmıştır. Ancak, özellikle 1950'li
yıllardan sonra dünyada otomobil kullanımı hızla artmıştır. Böylece İstanbul ulaşımında ağırlık raylı sisteınlerden lastik
tekerlekli araçlara kaymaya başlamıştır. Otomobil ve diğer lastik tekerlekli araçların kullanımının artışıyla 1950'li
yıllardan itibaren kentiçi trafiğinde yoğunluk yaşanınaya başlanmıştır. istanbul' da 1950 yılına kadar artarak 130
kilometreye ulaşan raylı sistem ağı uzunluğu bu yıllardan itibaren azalarak 1966'da sıfırlanmıştır. Oysa bu dönemde,
gelişmiş ülkelerde daha konforlu, güvenli ve ekonomik toplu taşıma sistemlerine ve özellikle de raylı sistemlere öncelik
verilmiştir.
İstanbul'da ilki 1985 yılında olmak üzere üç adet ulaşım etüdü yapılmıştır. Bu etiltlerde, ulaşım probleminin çözümü
için raylı sistemlerin önemine vurgu yapılrruştır. Bu çalışmada, İstanbul' da yapılan ulaşım planlamalarına yer verilmiş
ve özellikle raylı sistemlere değinilnıiştir. Bütün planlama çalışmalarında vurgu yapılmasına karşın, raylı sistemlerde
hızlı bir gerçekleşme olmamasının sebepleri üzerinde durulmuştur. Mevcut raylı sistemlerin kentin ulaşım probleminin
çözümüne katkı ları tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplu taşıma, kentsel raylı sistemler, ulaşım planlaması, İstanbul

Kaynakça

• [ I] 2005. İBB, "Toplu Taşıma S istemi Komisyonu Raporu", http://www. ibb.gov .tr/ibbtr/1 55/15505/ ulasimsurasi/toplutasima.html, (2005).
• İBB, "Kent ve Ulaştıuna Planlaması Komisyonu Taslak Raporu", İstanbul Kent İçi Ulaşım Şurast, http://www.ibb.gov. tr/ibbtr/1 40/14005/1 40050 1 /ula simraporu.htm, (2005).
• Ocak, İ., "Metro Tüneli Kazılarında, Kazı Hızı, Tasınan ve Konverjansa Kayaç Özelliklerinin Etkisi Üzerine İstatistiksel Bir Yaklaşım", Doktora Tezi, Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, (2004).
• İETT, http ://www.iett.gov.tr/section.php?sid =39#, (2005).
• Acar, i. H., "I<.ent İçi Trafik Sorunlarının Hafifletilmesinde Güncel Yöntemler ve Talep Yönetimi", 4. Toplu Taşıma Kongresi, Ankar� (1994).
• Kancabaş, E. S., ''Urban Transportation Planning Applications in Developed and Developing Countries and Analysis of Transportation System in Ankara on The Basis of Rail Transit", Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ Fen B ilimleri Enstitüsü, Ankara, (1998).
• Çubuk, K. ve M., Türkmen, M., "Ankara' da Raylı Ulaşım", Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der., Cilt 18, No: 1, (2003).
• Elker, C., "Çağdaş Ulaşım Politikaları", II. Ulaşım ve Trafı.k Kongresi, TMMOB Makine Mühendisleri Odası Yayını, Ankara, (1999).
• (9] Elker, C., "Ulaşımda Karar Zamanı,, Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi, Sayı 429- 2004/1 , (2004)
• Yılmaz, E., "Hızlı Tren", Bilim ve Teknik, Sayı: 362, Ankara, ( 1 999)
• 1 ] Kayserilioğlu, R. S., "Dersaadet'ten İstanbul'a Tramvay", İETT Genel Müdtirlüğü Yayınları, İstanbul, (200 1).
• Evren, 0., "İstanbul Ulaşımımn Dünü Bugünü", Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi, sayı 413, (2001).
• İETI Genel Müdtirlüğü 2004 Faaliyet Raporu, (2005).
• İstanbul Ulaşım AŞ, http://www.istanbul-ulasim. com. tr/ projeler. html, (2004).
• İstanbul Ulaşım AŞ, http://www.istanbul-ulasim. com. tr/ lrt.htm, (2006).
• ·Bozdoğan, R., Transp ortation System of Turkey (Present and Future), Raylı Sistemler Tamtım Sunusu, İBB Ulaşım Daire Başkanlığı, İstanbul, (2004).
• Yüksel Proje Tanıtım K itabı, Ankara, (2005).
• IBB, "Ulaştırma Yatırırnlarının Finansmanı Komisyonu Raporu ", http://www.ibb.gov.tr/ibbtr ll 5 5/15 505/ulas irn surasil dosyalar/fınansnihai.doc, (2004).
• DiE, "İllere Göre Motorlu Kara Taşıtları Sayısı", http://www.die.gov.tr/turkısh/sonıst/tasıtlt2 191 005. xls 2005ArabaSayılarıistatistiği, (2005)
• (20] DPT, Sekizinci B eş Yıllık Kalkınma Planı Ulaştırma Özel ihtisas K omisyon Raporu, Ankara, (2001).
• Özden, S. Y., Vizyon 2023 Ulaştırma ve Turizm Paneli Raporu, Ankara, (2003).
• Tezcan, S., Sabah Gazetesi, (2005).
• Alp, A. V., Sabah Gazetesi, (2005).
• (24] İstanbul Ulaşım AŞ, Raylı Sistemler Kasım 2005 İşletme Faaliyet Raporu, İstanbul, (2006).
• Yalçın, A., "İstanbul Metrosu Yapımında 19921 993 Döneıni Çalışmaları", İstanbul BUyükşehir Belediyesi, İstanbul, (1994).
• Manisalı, E., Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesinde Çok ÖlçütlU Karar Verme Modeli, Doktora Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, (1993).