Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 2, 838 - 852, 01.04.2018

Serap Arsal Yıldırım , Beyhan Pekey

https://doi.org/10.16984/saufenbilder.348185

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmada, Kocaeli’de seçilen 6 farklı diş protez laboratuvarında, diş protezi üretimi sürecinde ortaya
çıkan partrikül maddeye bağlı, çalışma ortam havasının kirlilik düzeyinin ve bu kirliliğin hangi sağlık
şikayetlerine neden olabileceğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Diş protez laboratuvarlarında işlem yapılan
ünitelerde en yaygın hangi boyut aralığındaki partiküllerin görüldüğü ve bu partikül boyutlarıyla
çalışanların sağlık şikayetleri arasında bir ilgi olup olmadığı çalışılmıştır. Bu amaçla çalışma kapsamındaki
tüm diş protez laboratuvarlarından en az 3’er örnek alınarak partikül madde örneklemeleri
gerçekleştirilmiştir. Örnekler 5 aşamalı Sioutas sıralı örnekleyiciler kullanılarak toplanmış, gravimetrik
ölçümlerden elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. En düşük PM2,5 konsantrasyonu, havalandırma
sistemi en iyi olan diş protez laboratuvarında tespit edilmiştir. PM2,5 düzeyi ile çalışanların hırıltılı solunum
ve gözde kaşıntı şikayetleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Partikül madde, diş protez laboratuarı, çalışan sağlığı

Assessment of particulate matter-related pollution in the dental prosthesis laboratory air in terms of worker’s health

Öz

The aim of this study was to
determine air pollution in a work environment related to particulate matter
that arises during dental prosthesis production in 6 dental prosthesis
laboratories in Kocaeli, and to investigate which health symptoms this
pollution might cause. It is also determined the size range of the particulates
that were most often observed in the units where the production was carried
out. The study queried whether the symptoms of persons working in these
laboratories were related to the sizes of particles. At least 3 samples were
taken from each laboratory. The samples were collected using a 5-stage Sioutas
Cascade Impactor; the results were assessed through gravimetric measurements.
The lowest PM_2,5 concentration was found in the dental prosthesis
laboratory that had the best ventilation system. The results showed
statistically significant differences between the level of PM_2,5 and
and workers’ symptoms, such as noisy breathing and itchy eyes.    

Anahtar Kelimeler

particulate matter, dental prosthesis laboratory, worker’s health

Kaynakça

• [1] S.Taner, B.Pekey, D.Arslanbaş , H.Pekey, “Restoranlarda Farklı Boyut Aralıklarındaki Partikül Madde Konsantrasyonlarının belirlenmesi,” 9,Ulusal çevre Mühendisliği Kongresi, 5-8 Ekim 2011 Samsun
• [2] A.Soysal , Y.Demiral, “Kapalı Ortam Hava Kirliliği”, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, vol.6, no.3, pp. 221-226, 2007
• [3] ÇSGB.(2011). Meslek Hastalıkları Rehberi Matsa basımevi, Ankara
• [4] NIOSH https://www.cdc.gov/air/particulate_matter.html
• [5] Ed. B.W Stewart., C.P. Wild, (2014) World Canser Report
• [6] S.S.Lim, T.Vos, A.D. Flaxman et al. “A Comparative Risk assesment of burden of disease and injury attributable to 67 risk factors and risk clusters in 21 regions, 1990-2010: asystematic analysis fort he global burden of disease study 2010,” Lancet, vol.380, pp.2224-60, 2012.
• [7] KL. Van Landuyt , K.Yoshihara , B. Geebelen, M.Peumans , L.Godderis , P.Hoet, et al. “Should we be concerned about composite (nano-) dust?,” Dent Mater, vol.28, no.11, pp.1162–70, 2012.
• [8] Resmi Gazete : 18.04.2014/28976 İş yeri Tehlike Sınıfları Listesi www.mevzuat.gov.tr
• [9] T.C. Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı Diş Protez Laboratuvarlarında Çalışan Teknisyenlerin Pnömokonyoz Ve Diğer Meslek Hastalıklarına Maruziyetinin Önlenmesi, Laboratuvarların İş Sağlığı Ve Güvenliği Şartlarının İyileştirilmesi Hedefli Programlı Teftiş Sonuç Raporu, pp.12-21, 2013.
• [10] SW Hu, YY. Lin, TC.Wu, CC. Hong, CC.Chan, SCC. Lung, “Workplace Air Quality and Lung Function Among Dental Laboratory Technicians,” American Journal Of Industrial Medicine, vol. 49, pp.85–92, 2006.
• [11] A. Nayebzadeh , A. Dufresne, “ Evaluation of exposure to methyl methacrylate among dental laboratory technicians,” Am Ind Hyg Assoc J, vol.60, pp.625–628, 1999.
• [12] A.Nayebzadeh , A. Dufresne , S.Harvie , R.Begin “ Minerology of Lung Tissue in Dental Technicians’ Pneumoconiosis,” American Industrial Hygiene Assosciation Journal, vol.60, pp. 349-53, 1999.
• [13] CG. Parks , K. Conrad, GS.Cooper, “Occupational exposure to crystalline silica and autoimmune disease,” Environ Health Perspect 107, suppl 5, pp.793–802, 1999.
• [14] D.Choudat, “ Occupational lung diseases among dental technicians,” Tubercle Lung Dis, vol.75, pp.99–104, 1994.
• [15] JY.Lee, JM. Yoo, BK. Cho, HO. Kim, “ Contact dermatitis in Korean dental technicians,” Contact Dermatitis, vol. 45, pp.13–16, 2001.
• [16] J.Kettelarji , S.Nilsson, K. Midander, C. Liden, A. Julander , “Snopshot of cobalt, chromium a nd nickel exposure in dental technician,” Contact Dermatitis, vol.75, pp. 370-76, 2016.
• [17] N. Torbica, S. Krstev, “World at work: Dental laboratory technicians,” Occupational and Environmental Medicine, vol.63, no.2, pp.145-148, 2006.
• [18] D.Petrovic , N. Krunic, M. Kostic, “Risk factors and preventive measures for occupational diseases in dental technicians,” Vojnosanit Pregl, vol.70, no.10, pp.959–963, 2013.
• [19] H.Altınöz , C. Çelikkalkan, GD. Horasan, F. Hamşioğlu , N.Cengiz, H. Orbay, “Socio-Demographic and Clinical Characteristics of Turkish Workers with Pneumoconiosis,” Cent Eur J Public Health, vol.24, no.3, pp.231-3, 2016.
• [20] 2011 yılı iş kazası ve meslek hastalıkları istatikleri http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari
• [21] US EPA https://www.epa.gov/pm-pollution/particulate-matter-pm-basics
• [22] Türkiye’nin Hava Kirliliği Ve İklim Değişikliği Sorunlarına Sağlık Açısından Yaklaşım, Sağlık Bakanlığı,pp.29-30, Ankara, 2010.
• [23] İşyeri hekimi ileri eğitim programı eğitim modülü.2015. http://www.ttb.org.tr/MS/index.php?option=com_content&task=view
• [24] WHO http://www.who.int/occupational_health/publications/en/oehairbornedust3.pdf
• [25] S. Radi, JC.Dalphin, P. Manzoni, D. Pernet, MP. Leboube,JF. Viel, “ Respiratory morbidity in a population of French dental technicians,” Occup Environ Med, vol.59, pp.398-404, 2002.
• [26] D. Sherson, N. Maltbaek, O. Olsen, “Small opacities among dental laboratory technicians in Copenhagen,” Br J Ind Med, vol.45, pp.320-4, 1988.
• [27] E. Kardeşoğlu, M. Yalçın, Z. Işılak, “Hava Kirliliği ve Kardiyovasküler Sistem,” TAF Prev Med Bull, vol.10, no.1, pp.97-106, 2011.
• [28] CA. Pope, A. Bhatnagar , J. McCracken, WT. Abplanalp, DJ. Conklin, TE. O'Toole , “Exposure to Fine Particulate Air Pollution Is Associated With Endothelial Injury and Systemic Inflammation” DOI: 10.1161/CIRCRESAHA.116.309279
• [29] Z. Ying, P. Yue, X.Xu, et all. “Air pollution and cardiac remodeling: a role for RhoA/Rho-kinase,” Am J Physiol Heart Circ Physiol, vol.296, pp.H1540–H1550, 2009.
• [30] RW. Atkinson, S. Kang, HR. Anderson, IC. Mills, HA. Walton, “Epidemiological time series studies of PM2.5 and daily mortality and hospital admissions:a systematic review and meta-analysis,” Thorax, vol.69, pp.660–665, 2014. doi:10.1136/thoraxjnl-2013-204492
• [31] ASV. Shah, KK. Lee, DA. McAllister, A. Hunter, H. Nair, W. Whiteley, JP. Langrish, DE. Newby NL. Mills, “Short term exposure to air pollution and stroke: systematic review and meta-analysis,” BMJ, vol.350, no.h1295, pp.1-10, 2015. doi: 10.1136/bmj.h1295
• [32] A. Şakar,E. Kaya, P. Çelik, N. Gencer, O. Temel, N. Yaman, L. Sepit, ÇA. Yıldırım, L. Dağyıldızı, E. Coşkun, G.Dinç, A.Yorgancıoğlu, AH.Çımrın, “Seramik fabrikası işçilerinde slikozis” Tüberküloz ve Toraks Dergisi, vol.53, no.1, pp.150-155, 2005.
• [33]Türk Toraks Derneği, http://toraks.org.tr/subDefault.aspx?sub=177&menu=39
• [34] A. Abakay, S. Atılgan, O. Abakay, Y. Atalay, S. Güven, F. Yaman, Y. Palancı, G. Tekbaş, A. Dallı, C. Tanrıkulu, “Frequency Of Respiratory Function Disorders Among Dental Laboratory Technicians Working Under Conditions Of High Dust Concentration,” European Review for Medical and Pharmacological Sciences, vol.17, pp.809-14, 2013.
• [35] TS. Kim, HA. Kim, Y. Heo, Y. Park, CY. Park, YM. Roh, “ Level of silica in the respirable dust inhaled by dental technicians with demonstration of respirable symptoms,” Ind Health, vol.40, pp. 260–265, 2002.
• [36] Tozla Mücadele yönetmeliği, http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.18989&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch
• [37] L. P. Naeher , G. L. Achtemeier , J. S. Glitzenstein, D. R. Streng, And D. Macintosh, “Real-time and time-integrated PM2.5 and CO from prescribed burns in chipped and non-chipped plots: firefighter and community exposure and health implications” Journal of Exposure Science and Environmental Epidemiology,vol. 16, pp.351–361, 2006. [38] H.Bulut, “Konutlarda İç Hava Kalitesi İle İlgili Ölçüm Sonuçlarinin Analizi”, VIII. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 25-28 Ekim 2007, İzmir.
• [39] WHO. Ambient (outdoor) air quality and health. Erişim tarihi: 17 Ocak 2016, http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs313/en/
• [40] B.Yurdasal, N.Bozkurt, Aİ Bozkurt, Ö. Yılmaz, “The evaluation of the dust-related occupational respiratory disorders of dental laboratory technicians working in Denizli Province” Ann Thorac Med, vol.10, no.4, pp. 249–255, 2015.
• [41] C.Karaman Eyüboğlu, O.İtil, A. Gülşen, A. Kargı, A. Çımrın, “Diş teknisyeni pnömokonyozu olgusu” Tüberküloz ve Toraks Dergisi, vol.56, no.2, pp.204-210, 2008.
• [42] D. Ergün, R.Ergün, C. Özdemir, TN. Özış, H. Yılmaz, İ. Akkurt, “ Pneumoconiosis and respiratory problems in dental laboratory technicians: analysis of 893 dental technicians”, International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, vol.27, no.5, pp. 785 – 796, 2014.
• [43] T.C. Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı Diş Protez Laboratuvarlarında Çalışan Teknisyenlerin Pnömokonyoz Ve Diğer Meslek Hastalıklarına Maruziyetinin Önlenmesi, Laboratuvarların İş Sağlığı Ve Güvenliği Şartlarının İyileştirilmesi Hedefli Programlı Teftiş Sonuç Raporu, 2013.
• [44] A. Alavi, M. Shakiba, A. Tangestani Nejad, S. Massahnia, A. Shiari, “Respiratory findings in dental laboratory technicians in rasht (North of Iran)”, Tanaffos, vol.1, no.2, pp. 44-49, 2011.
• [45] A. Beşer, S. Topçu, “Sağlık alanında kişisel koruyucu ekipman kullanımı,” DEUHYO ED, vol.6, no.1, pp. 241-47, 2013.
• [46] NIOSH Guidelines for Protecting the Safety and Health of Health Care Workers, http://www.cdc.gov/niosh/docs/88-119/
• [47] B.Hendem, “İş sağlığı ve güvenliğinde kullanılan kişisel koruyucu donanımlar ve standartları,” Gazi Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, pp.41-45, 2007
• [48] M. Cinkara, “Kahramanmaraş İlinde çalışan diş teknisyenlerinde pnömokonyoz sıklığının değerlendirilmesi,” Sütçü İmam Üniv., Göğüs hastalıkları AD, Tıpta Uzmanlık, pp.39-48
• [49] S.Adıyeke Fidan, “Diş protez teknisyenlerinde silikozis görülme sıklığı,” Gazi Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora, pp. 28-44, 2000.
• [50] D. Ergün, R. Ergün, E.Evcik, T. Nadir Öziş, İ.Akkurt, “The relation between the extent of radiological finding and respiratory functions in pneumoconiosis cases of dental technicians who are working in Ankara,” Tüberküloz ve Toraks, vol.64, no.2, pp.127-134, 2016.
• [51] D. Özdemir, “Diş protez teknisyenlerinde gürültü, toz ve kimyasallar ile gelişebilen meslek hastalıklarının incelenmesi,” Cumhuriyet Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora, pp.57-68, 2006
• [52] N. Jakobsen, AH. Pettersen, “ Self-reported occupation-related health complaints among dental laboratory technicians,” Quintessence International, vol.24, no.6, pp.409-15, 1993.
• [53] A.Çımrın, N.Kömüs , C. Karaman , KC.Tertemiz, “Pneumoconiosis and work-related health complaints in Turkish dental laboratory workers,” Tuberk Toraks. vol.57, no.3, pp.282-8, 2009.