Türkiye’de Çalışan Çocukların Hukuki ve Sosyal Konumu

Yıl 2010, Cilt: 2010 Sayı: 2, 1 - 28, 01.12.2010

Teoman Akpınar

Öz

Türkiye hızla gelişen ve Avrupa
Birliği‟ne katılma sürecinde aday ülke konumundadır. Türkiye‟de sanayi,
hizmetler ve tarım sektörü büyük bir değişim içerisindedir. Bu süreçte
toplumsal yapı da bu değişimden nasibini almakta ve istihdam ve işgücü verileri
sıklıkla değişim göstermektedir. İstihdamda tarımın payı gün geçtikçe
azalmakta, tarımda çalışanlar sanayi ve hizmetler sektörlerine
aktarılmaktadırlar. Türkiye‟nin gelişimi sırasında bazı durumlarda çocuk ve
genç işçiler de istihdam edilmektedir. Çocuklar bazen kendi istekleriyle bazen
de ailenin veya üçüncü kişilerin baskıları ile çalışma hayatına itilmektedir.
Çocukların belli yaş sınırlarında çalışmaları tüm Dünya‟da ve Türkiye‟de
yasaldır. Ancak, yasa sınırlarının dışına çıkıldığında çocukların mağduriyeti
artmakta, özellikle sağlık problemleri ve eğitim eksikliği gibi sorunlar
çalışan çocukları beklemektedir.

Bu çalışmada Türkiye‟de yaşayan ve çalışan çocukların hukuki
durumu, çalışma hayatındaki konumları araştırılmış ve çocuk çalıştırmanın
mümkünse hiç olmaması veya mecbur kalındığında eğitimlerini aksatmadan ve
sağlık koşullarına uyularak çalıştırılmaları gerekliliği ortaya çıkarılmaya
çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk çalışan, çocuk istihdamı, çocuk çalıştırma yasağı, çocuklara ilişkin yasal düzenlemeler

Kaynakça

• ACAR, Ali. “ÇalıĢan Çocukların Sorunları”, s.56, http://www.yerelsiyaset.com/pdf/kasim2007/14.pdf EriĢim 02.04.2010. AKIN, Levent (2009). “Working Conditions of the Child Worker in Turkish Labour Law”, s.66, http://www.springerlink.com/content/5t97gjg650276257/fulltext.pdf, EriĢim 02.04.2010. AKTAN, CoĢkun Can. Avrupa Sosyal ġartı (Avrupa Sosyal haklar SözleĢmesi) 18 Ekim 1961 http://www.canaktan.org/hukuk/insan_haklari/yirminci-yuzyilda/avrupa_sosyal_sarti.htm, 27.05.2010. AKYAN, Mehmet Ali, Nazlı Atak.(2004); “Çankırı Sanayi Sitesinde ÇalıĢan Çocuklar ve ÇalıĢma KoĢulları”, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, Cilt 57, Sayı 3. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/36/199/1616.pdf 11.03.2010. BHALOTRA, Sonia. OECD Social, Employment And Migration Working Papers, 2003, http://www.oecd.org/dataoecd/28/21/2955692.pdf,s.27, EriĢim 04.03.2011. BĠLAZER, Fatma Nur, Gül Esin GONCA, Sevinç UĞUR, Hatice UÇAK.(2008); Türkiye‟de HemĢirelik ve Çocuk ĠĢçiliği, Türk HemĢireler Derneği, Ankara 2008, http://www.turkhemsirelerdernegi.org.tr/Upload/dosyalar/hemsireli...doc 09.03.2010. BĠLGĠLĠ, Özkan.(2008); Yeni Sosyal Güvenlik Uygulaması, Ġzmir SMMMO, Ġzmir, s.79. http://www.unicef.org/turkey/crc/_cr23c.html 20.03.2010. CEYLAN, Sibel Serap; Metin, Özgür. Çıraklık Eğitimine Devam eden ve Sanayi Bölgesinde ÇalıĢan Çocukların ÇalıĢma KoĢulları, 2005, http://web.firat.edu.tr/shmyo/edergi/ciltdortsayion/ceylanvemetin10.pdf, EriĢim 04.03.2011. CHILD LABOUR, http://www.un.org/cyberschoolbus/briefing/labour/labour.pdf, S. 2,3 , EriĢim 01.06.2010. DĠNÇER, Ömer. “Türkiye‟deki ĠĢ Yerlerinde ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği KoĢullarının ĠyileĢtirilmesi” ve “ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Laboratuvarları Teknik Destek” Toplantısı, 11.03.2010, http://www.calisma.gov.tr/article.php?article_id=1136 , 12.03.2010. FIRAT, Hüseyin Ġrfan. Çocukları ÇalıĢtırma YaĢı ve Sigortalılık Üzerine , http://www.alomaliye.com/2008/huseyin_firat_cocuk.htm , 16.03.2010. GÜLAY, Mehmet. “Yıpranan Çocuklar: Çocuk iĢçiler”, http://halk-sagligi.uludag.edu.tr/Seminerler/cocuk_isciler.pdf 01.06.2010. ILO, “Accelerating actionagainst child labour”, International Labour Conference, 99th Session 2010, Report I(B), ILO 2010, http://www.ilo.org/ipecinfo/product/viewProduct.do?productId=13853 Table:1.2, s.9., EriĢim 03.03.2011. ILO, “The Hague Global Child Labour Conference 2010”, Conference Report, Netherlands 10-11 May 2010, http://www.ilo.org/ipecinfo/product/viewProduct.do?productId=14575, s.18, EriĢim 04.03.2011. KURT, Resul. Çırakların Sigortası, http://www.resulkurt.com/artikel.php?artikel_id=1716 , 05.03.2010. OCAKÇI, AyĢe. “Türkiye‟de ÇalıĢan Çocukların Durumu”, http://www.sosyalhizmetuzmani.org/turkiyedecalisancocuklar.htm, EriĢim 30.11.2010. ÖZDEMĠR, Cumhur Sinan. “Çocukların ÇalıĢtırılabileceği ĠĢler”, http://www.alomaliye.com/nisan_06/cumhur_sinan_cocuklarin.htm#_ftn2 08.03.2010. ÖZENER BarıĢ, Ġzzet DUYAR.(2004); “Farklı Ülkelerde ÇalıĢan Çocukların Büyüme Örüntüleri: Z-Skorlarına Dayalı Bir KarĢılaĢtırma”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2004 / Cilt: 21 / Sayı: 1 / ss. 1-13, s.10, http://www.edebiyatdergisi.hacettepe.edu.tr/2004211BarisOzeren.pdf 10.03.2010. SERT, Zuhal Emlek, Süheyla Altuğ ÖZSOY, ÇalıĢan Çocukların (12-18 YAġ) Kendi Sağlıklarını Yükseltmedeki Sağlıkla Ġlgili DavranıĢ Biçimlerinin Saptanması, http://www.fisek.org/web-cocuk-1.php EriĢim 28.05.2010. SĠDDĠGĠ, Faraaz , Patrinos,Harry Anthony. Child Labor: Issues, Causes And Interventions, Table:1, http://siteresources.worldbank.org/EDUCATION/Resources/278200-1099079877269/547664-1099079934475/547667-1135281552767/Child_Labor_issues.pdf EriĢim 03.03.2011. ġĠMġEK, Zeynep, NeĢe EROL, Didem ÖZTOP, Özlem ÖZER ÖZCAN.(2008); “Kurum Bakımındaki Çocuk ve Ergenlerde DavranıĢ ve Duygusal Sorunların Epidemiyolojisi; Ulusal Örneklemde KarĢılaĢtırmalı Bir AraĢtırma”, Türk Psikiyatri Dergisi 2008; 19(3):235-246. http://www.turkpsikiyatri.com/C19S3/235-246.pdf 10.03.2010. UNICEF, The Sate Of The World‟s Children, Satatistics, Table:5, http://www.unicef.org/rightsite/sowc/pdfs/statistics/SOWC_Spec_Ed_CRC_TABLE%205.%20EDUCATION_EN_111309.pdf, EriĢim 04.03.2011. YILMAZ, Ulviye; Bayat, Meral. Oto Tamirhanelerinde ÇalıĢan Çocuk ĠĢçilerin Sağlıklarını Koruyucu DavranıĢları ile ĠĢ Ortamı ve ÇalıĢma KoĢullarının Değerlendirilmesi,2005, Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences) 14(Ek Sayı:HemĢirelik Özel Sayısı) 37-44, 2005, s.42, http://sagens.erciyes.edu.tr/dergi/hemsire/Ulviye_Meral.pdf, EriĢim 05.03.2011.