Beceri Öğrenim Rehberi ve Değerlendirme Rehberi Hazırlama: HPV-DNA Numune Alma Örneği

Yıl 2019, Cilt: 26 Sayı: 4, 452 - 457, 01.12.2019

Aysel Başer Nilufer Demiral Yılmaz Hatice Şahin

https://doi.org/10.17343/sdutfd.479144

Öz

Amaç:

Kadınlarda serviks
kanseri önemli bir sağlık sorunudur. Serviks kanseri tarama yöntemleri invazif
kanser insidansını ve mortalitesini azalttığı düşünülen az sayıdaki tarama
yönteminden biridir. Sağlık Bakanlığı son dört yıldır 30-65 yaş kadınlarda HPV
numune alma veya pap-smear ile tarama başlatmıştır.

Ulusal Çekirdek Eğitim
Programı 2014 (UÇEP 2014) her tıp fakültesi mezunun nitelikli bir hekim olması
için sahip olması gereken temel gerekliliklere/yeterliklere yönelik olan ve tıp
eğitimi süresince her bir öğrencinin alması gereken asgari eğitimin içeriğini
tanımlamaktadır (1). UÇEP 2014’te koruyucu sağlık hizmetleri başlıkları incelendiğinde
serviks kanseri taraması da yer almaktadır (1). Mezuniyet öncesi dönemde tıp
öğrencileri pap-smear tarama ile ilgili beceriyi öğrenmelerine rağmen HPV ile
ilgili numune alma konusunda herhangi bir beceri eğitimi almamakta ve
değerlendirme yapılmamaktadır.

 Yöntem:

Çalışmada Sağlık
Bakanlığı’nın serviks kanseri tarama programında geliştirdiği HPV DNA numune
alma şeması ve pap-smear alma becerisi eğitim kılavuzu temel alınmıştır.
UÇEP’te yer alan ‘hasta ile iletişim, hastayı hazırlama, sterilizasyona uyum,
HPV DNA ve pap-smear numune alma, atık yönetimi ve numune saklanması, vajinal
muayene’ başlıkları göz önünde bulundurularak 40 maddeden taslak eğitim
rehberi oluşturulmuştur (1). Lawshe tekniği kullanılarak uzman görüşleri
doğrultusunda farklı meslek gruplarında (aile hekimliği uzmanı, diş hekimliği,
kanser tarama merkezi hekimi, ebe ve hemşire) pilot çalışması yapılarak nihai
eğitim rehberi oluşturulmuştur. Mesleksel beceri eğitim rehberi oluşturulduktan
sonra uzman görüşüne başvurularak değerlendirme rehberinde hasta ile iletişim,
hastayı hazırlama, sterilizasyona uyum, numune alma, atık yönetimi ve numune
saklanması başlıklarının bu becerinin sınanmasında kullanılması öngörülmüştür.

Bulgular:

Geliştirilen HPV DNA
numune alma beceri eğitim rehberi Lawshe tekniği kullanılarak KGO %100 ile uzman
görüşleri doğrultusunda 33 maddeden oluşturulmuştur. Eğitim rehberinin
ölçeklemesinde  ‘geliştirilmesi gerekir,
henüz olgunlaşmamış, yeterli, iyi seviyede, ustalaşmış’ basamakları
kullanılmıştır. HPV DNA numune alma becerisini değerlendirme amacıyla 20
maddeden oluşan ve 5’li Likert ölçeği ile puanlanan bir değerlendirme rehberi
geliştirilmiştir.

Sonuç:

Ülkemizde tıp
fakültesinden mezun olan hekim, uzmanlık eğitimine başlamadığı sürece çoğunlukla
Sağlık Bakanlığı’na bağlı birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışmaktadır.
Bu nedenle çalışma koşulları ile uyumlu ve UÇEP 2014’te tanımlanan beceri
başlıklarının tıp fakültelerinde yeterliliği sağlayacak düzeyde öğretilmesi ve
geliştirilen değerlendirme rehberi eşliğinde sınanması esastır. Böylece beceri
uygulamaları konusunda yeterli hekimler çalışma hayatında da özgüvenli,
başarılı ve diğer sağlık personellerine de öncü olacaktır.

Anahtar Kelimeler

HPV-DNA Numune Alma, Öğrenim Rehberi, Değerlendirme Rehberi, Ulusal ÇEP 2014

Kaynakça

• 1. Ulusal ÇEP 2014. (tarih yok). Ulusal Çekirdek Eğitim Programı. Yükseköğretim Kurulu Genel Kurulu;. http://www.yok.gov.tr/documents/10279/38058561/tip_fakultesi_cep.pdf adresinden alındı
• 2. Amin, Z., & Eng , K. (2006). Basics in medical education. . Singapore: World Scientific.
• 3. Elçin, M., & Odabaşı, O. (2016). Beceri Eğitimi. İ, & İ. Sayek içinde, Tıp Eğiticisi El Kitabı (s. 179-193). Ankara: Güneş Tıp Kitabevi.
• 4. Ertmer, P. &. (1993). Behaviorism, Cognitivism, Constructivism: Comparing critical features from an instructional design perspective. Performance Improvement Quarterly,, 6(4), 50-72.
• 5. Sullivan, R., Magarick , R., Bergthold, G., Blouse, A., & Mclntosh, N. (1999). Tıp eğitimcileri için eğitim becerileri rehberi. (Ş. Özvarış, Dü.) Ankara: Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı.
• 6. Vogel, D. &. (2016). Basic practical skills teaching and learning in undergraduate medical education–a review on methodological evidence. . GMS journal for medical education,, 433.
• 7. Abraham, S. (1998). Gynaecological examination: a teaching package integrating assessment with learning. Medical education, , 32(1), 79-81.
• 8. Serviks Kanseri Tarama Programı Ulusal Standartları. (2018, Şubat). T.C. Sağlık Bakanlığı Kanser Daire Başkanlığı: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-tarama-standartlari/listesi/483-serviks-kanseri-tarama-program%C4%B1-ulusal-standartlar%C4%B1.html adresinden alındı
• 9. Wright, T. C. (2004). Interim guidance for the use of human papillomavirus DNA testing as an adjunct to cervical cytology for screening. Obstetrics & Gynecology, 103(2), 304-309.
• 10. Singh, P. K. (2017). Training of health staff in VIA, HPV detection test and cryotherapy-Trainees’ handbook. WHO.
• 11. T.C. Sağlık Bakanlığı. (2014). Serviks Kanseri Tarama Programı Ulusal Standartları. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kanser Dairesi Başkanlığı: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-tarama-standartlari/listesi/483-serviks-kanseri-tarama-program%C4%B1-ulusal-standartlar%C4%B1.html adresinden alındı
• 12. Lawshe, C. (1975). A quantitative approach to content validity 1. 28(4),. Personnel psychology,, 28(4), 563-575.