1923’DEN GÜNÜMÜZE TÜRKİYE’DE ZEHİRLENME ORANLARI VE NEDENLERİNİN ANALİZİ

Yıl 2020, Cilt: 27 Sayı: Özel Sayı 1, 1 - 6, 30.12.2020

Gülşen Göney

https://doi.org/10.17343/sdutfd.699025

Cited By: 2

Öz

Amaç
Türkiye’de zehirlenme vakalarına ait veriler oldukça az sayıdadır. Bu çalışmada 1923’den günümüze Türkiye’de görülen zehirlenme vakalarının özellikleri değerlendirilmiştir. Sunulan çalışmanın bahsedilen tarihler içerisindeki zehirlenme oranları ve zehirlenme nedenlerine ait bilgileri içermesi bakımından toksikologlar, sağlık yöneticileri ve sağlık meslek mensupları tarafından kullanılabilecek önemli bir kaynak olması da amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem
Sunulan çalışma zehirlenme oranlarının analiz edildiği tanımlayıcı bir çalışmadır. Araştırma kapsamında Türkiye İstatistik Kurumu verileri ve Ulusal Zehir Danışma Merkezi raporları analiz edilmiştir. Ayrıca, elde edilen sayısal verilere ait yüzde değişim de hesaplanmıştır. Sem, ağu, zehir, zehirlenme, tesemmüm, musemmim kelimeleri kullanılarak da geçmişe dönük olarak Türkiye’de zehirlenme olgularını içeren internet tabanlı bir tarama da yapılmıştır.

Sonuç
Raporlar Ulusal Zehir Danışma Merkezi’ne 1988 yılında zehirlenme nedeniyle 1100 başvurunun yapıldığını göstermektedir. Bu sayı 2008 yılında 77.988’e ulaşmıştır. Son on yılda Türkiye’deki ölüm nedenlerinin dağılımı incelendiğinde ölüm nedenlerinin yüzde 4,64±0,55’ini dışsal yaralanma ve zehirlenmelerin oluşturduğu görülmektedir. 2009 yılında Türkiye’de dışsal yaralanma ve zehirlenme sonucu 11289 kişi hayatını kaybetmiştir. Bu sayı 2017 yılında şimdiye kadar görülen en yüksek değer olan 21533’e ulaşmıştır. 2009 ve 2017 yılları arasında dışsal yaralanma ve zehirlenme sonucu ölümlerde % 90.74 artış tespit edilmiştir. Son on yılda dışsal yaralanma ve zehirlenme sonucu ölümlerde 1.63 artış belirlenmiştir. Ayrıca 2009-2018 yılları arasında oranlarda %63.53 artış olduğu ortaya konulmuştur. Sonuçlara göre en sık karşılaşılan zehirlenme nedenleri kaza ya da intihar amaçlı olduğu bildirilmiştir.
Tartışma
Sunulan çalışma, Türkiye'de zehirlenme vakalarının etiyolojik, demografik ve oransal raporunu gösteren ilk çalışmadır. Zehirlenme oranlarının belirlenmesinin sağlık harcamalarının azaltılması, sağlık hizmetleri ve sağlık bütçesi için daha rasyonel politikalar oluşturulmasına yardımcı olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

: Zehirlenme oranı, zehirlenme nedenleri, TÜİK, Türkiye

ANALYSES OF THE RATES AND CAUSES OF POISONING IN TURKEY FROM 1923 TO 2019

Öz

Objective
The data on poisoning cases in Turkey are limited. This study evaluated the characteristics of poisoning cases in Turkey from 1923 to the present (2019) to serve as an important resource for toxicologists, health managers, and health professionals regarding poisoning rates and causes during the studied period.
Materials and Methods
The present study was a descriptive study that analyzed poisoning rates. Data obtained from the Turkish Statistical Institute and the National Poison Information Center reports were analyzed. Percentile changes in the numerical data were calculated. Internet-based research was also carried out using the keywords sem, ağu, poison, poisoning, tesemmüm, and musemmim.
Conclusion
The reports indicated that 1100 admissions to the National Poison Advisory Center in 1988 occurred for poisoning. This number reached 77,988 in 2008. Examining the distribution of causes of death in the last decade in Turkey, 4.64 ± 0.55% were caused by external injuries and poisonings. Because of external injuries and poisoning cases in Turkey, 11,289 people lost their lives in 2009. This number reached 21,533 in 2017, the highest value ever seen. Between 2009 and 2017, a 90.74% increase was reported in deaths due to external injuries and poisonings. There has been an increase of 1.63% in deaths from external injuries and poisoning in the last decade. In addition, there was an increase of 63.53% in the rates between 2009 and 2018. According to the results, the most common causes of poisoning were accidental or suicidal cases.
Discussion
The present study is the first study to report the etiologic, demographic, and statistical data on poisoning cases in Turkey. The determination of poisoning rates may help to reduce health costs and to develop more rational policies for health services and the health budget.

Anahtar Kelimeler

Poisoning rate, poisoning causes, TurkStat, Turkey

Kaynakça

• 1. Sağlık Bakanlığı, 2019 [Internet]. [cited 25 October 2019]. Available from:https://ankarahsl.saglik.gov.tr/TR,107068/tarihce.html.
• 2. Toxpedia, 2019 [Internet]. [cited 20 November 2019]. Available from:https://www.asmalldoseoftoxicology.org/poison-control.
• 3. Özcan N, İkincioğulları D. Ulusal Zehir Danışma Merkezi 2008 Yılı Çalışma Raporu Özeti. Türk Hij Den Biyol Derg. 2009; 66 (3).
• 4. Cesaretli, Y. İlaç ve Zehir Danışma Merkezlerinin Faaliyetleri, Acil Tıp Uzmanları Derneği, 2019.
• 5. HSGM, 2019 [Internet]. [cited 20 September 2019]. Available from: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/idarivemaliisler-birimler/idarimaliisler-uzem.html.
• 6. Aksoycan N. Ankara'da s. Reading ile 500 den fazla şahsın hastalandığı büyük bir grup zehirlenmesi vak'ası, Türk Hij Mikrobiyol Derg. 1959; 18: 2-3.
• 7. Yumuturu S. Toplum Hastalıklarında Epidemiyolojik Genel Prensipler. A.Ü.T.F: 1976; 210.
• 8. Jarrell J, Gocmen A, Foster W, Brant R, Chan S, Sevcik M. Evaluation of reproductive outcomes in women inadvertently exposed to hexachlorobenzene in southeastern Turkey in the 1950s. Reprod Toxicol. 1998;12(4), 469-476. doi.org/10.1016/S0890-6238(98)00019-7.
• 9. Cripps DJ, Peters HA, Gocmen A, Dogramici I. Porphyria turcica due to hexachlorobenzene: a 20 to 30 year follow‐up study on 204 patients. Br J Dermatol. 1984; 111(4), 413-422. doi:10.1111/j.1365-2133.1984.tb06603.x.
• 10. Vural N. Toksikoloji. Ankara: Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları; 2005.
• 11. Çalık S. Ağrı İlinde Tohumluk Civalı Buğdayla Zehirlenme, İz. Devlet Hast. Mec. 1964; 3, 736-745.
• 12. TAKSP (Türkiye Asbest Kontrolü Stratejik Planı), 2012. [Internet]. [cited 21 November 2019]. Available from: http://kanser.gov.tr/Dosya/ar-ge/asbest.pdf.
• 13. Metintaş S, Batırel FB, Bayram H, Yılmaz Ü, Karadağ M, Ak G, Metintaş M. Turkey national mesothelioma surveillance and environmental asbestos exposure control program. Int. J Environ Res Public Health. 2017; 14, 1293. doi:10.3390/ijerph14111293.
• 14. Demir BM, Ercan S, Aktan M, Öztaşkın H. Türkiye’nin Asbest Profili ve Asbest Güvenliği Sorunu, J Geol Eng. 2018; 42, 215-232.
• 15. Kazan-Allen L. Asbestos and Mesothelioma: worldwide trends. Elsevier, 2005; 49, 3-8. doi:10.1016/j.lungcan.2005.03.002.
• 16. TurkStat, 2019 [Internet]. [cited 26 November 2019]. Available from: https://biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik/tabloYilSutunGetir.do?durum=yillariGetir&menuNo=497&altMenuGoster=0&tabloNo=309#.