Birinci Basamakta Osteoporoz Risk Ölçeği Kullanımı

Yıl 2021, Cilt: 28 Sayı: 1, 93 - 98, 11.03.2021

Serap Öksüz Kurtuluş Öngel

https://doi.org/10.17343/sdutfd.809235

Öz

Özet

Amaç: Osteoporoz en sık görülen metabolik kemik hastalığı olup; ciddi morbidite ve mortaliteye neden olan, erken tanı ve tedavi ile önlenebilen bir hastalıktır. Bu çalışmada birinci basamak sağlık hizmetlerine başvuran 40 yaş üzeri kadın ve erkek bireylerin osteoporoz riskinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Materyal metot: Bu çalışma 15.02.2018-15.03.2018 tarihleri arasında İKÇÜ Karşıyaka 57 Nolu Eğitim Aile Sağlığı Merkezine başvuran 40 yaş üzeri kadın ve erkek toplam 154 hastaya önceden araştırmacı tarafından hazırlanmış sosyodemografik özelliklerini ve osteoporoz risk faktörlerini içeren 16 sorudan oluşan anketin uygulanması ile yapılmıştır.
Bulgular: Çalışmaya 154 hasta dâhil edilmiştir. Çalışmaya katılanların %31,1’i normal, %68,8’i osteopeni risk grubunda çıkmıştır. Çalışmada osteoporoz riski açısından kadın cinsiyet, düşük eğitim düzeyi, düşük vücut kütle indeksi, süt ve süt ürünlerinin az tüketimi, yüksek kahve tüketimi, güneş ışığına yetersiz maruziyet risk faktörü olarak karşılaştırılan gruplara göre istatistiksel anlamlı riskli gruplar olarak tespit edilmiştir (p<0.005).
Sonuç: Birinci basamağa başvuran hastalarda osteoporoz risk faktörlerinin, bulgularda tespit edilmiş risk faktörlerinin anamnezde sorgulanması önemlidir. Maliyet etkinlik açısından DEXA gibi pahalı tetkikler öncesi risk faktörlerine yönelik detaylı anamnezin alınması önerilir.
Anahtar Kelimeler: Kemik, Osteopeni, Osteoporoz, Risk


Summary:
Objective: Osteoporosis is the most common metabolic bone disease. It is a disease that causes serious morbidity and mortality and can be prevented by early diagnosis and treatment. In this study, it was aimed to determine the risk of osteoporosis of women and men over the age of 40 who applied to primary health care services.
Material method: This study was carried out by applying a questionnaire consisting of 16 questions including sociodemographic characteristics and osteoporosis risk factors prepared by the researcher to 154 patients who are over 40 years old who applied to İKÇÜ Karşıyaka Education Family Health Center between 15.02.2018-15.03.2018.
Results: 154 patients were included in the study. 31.1% of the participants in the study were in normal and 68.8% in osteopenia risk group. In terms of the risk of osteoporosis, female gender, low education level, low body mass index, low consumption of milk and milk products, high coffee consumption, and insufficient exposure to sunlight were identified as statistically significant risk groups in the study (p <0.005).
Conclusion: It is important to question the risk factors of osteoporosis, the risk factors determined in the findings in the anamnesis in the patients applying to the first step. In terms of cost effectiveness, it is recommended to take a detailed anamnesis for risk factors before expensive investigations such as DEXA.
Key words: Bone, Osteopenia, Osteoporosis, Risk

Anahtar Kelimeler

kemik, osteopeni, osteoporoz, risk

Kaynakça

• [1] Cosman F, de Beur SJ, LeBoff MS, Lewiecki EM, Tanner B, Randall S, et al. Clinician’s Guide to Prevention and Treatment of Osteoporosis. Osteoporos Int, 2014;25:2359-81.
• [2] Cooper C, Campion G, Melton LJ. 3rd. Hip fractures in the elderly: a world-wide projection. Osteoporosis Int, 1992;2(6):285-9.
• [3] Üstündağ N, Korkmaz M, Öksüzkaya A, Balbaloğlu Ö. Osteoporozun Tanı Yöntemleri, Komplikasyonları ve Maliyetinin Değerlendirilmesi. Bozok Tıp Dergisi 2013;3(1):53-7.
• [4] Eskiyurt N. Osteoporozdan Korunma; Genel Önlemler (Kalsiyum, D Vitamini ve Fiziksel Aktivite. İstanbul Turkiye Klinikleri J PM&R-Special Topics 2012;5(3):98-103.
• [5] Kanis JA. Assessment of Osteoporosis at the Primary Health Care Level: WHO Scientific Technical Report. Sheffield, UK: WHO Collaborating Centre for Metabolic Bone Diseases, University of Sheffield, 2008.
• [6] Morgan SL, Prater GL. Quality in Dual-Energy X-Ray Absorptiometry Scans. Bone. 2017;104:13-28.
• [7] Kanis JA, Johnell O, De Laet C, Johansson H, Oden A, Delmas P, et al. A Meta-Analysis of Previous Fracture and Subsequent Fracture Risk. Bone. 2004;35:375-82.
• [8] Kanis JA, Johnell O, Oden A, Johansson H, De Laet C, Eisman JA, et al. Smoking and fracture risk: a meta-analysis. Osteoporos Int. 2005;16(2):155-62.
• [9] Aksu A, Zinnuroğlu M, Karaoğlan B, Akın S, Kutsal YG, Atalay F, et al. Osteoporoz, Eğitim Durumu ve Farkındalık Düzeyi Araştırma Sonuçları. Osteoporoz Dünyasından 2005;11(1):36-40.
• [10] Altın E, Karadeniz B, Türkyön F, Baldan F, Akkaya N, Atalay NŞ, et al. Kadın ve Erkek Yetişkinlerde Osteoporoz Bilgi ve Farkındalık Düzeyinin Karşılaştırılması. Turk Osteoporoz Dergisi. 2014;20(3):98-103.
• [11] Çoban ŞR, Tezel CG, İçağasıoğlu A, Baysal NC, Karabulut A, Taşkıngül HŞ. Evaluation of Dual Energy X Ray Absorbsiometry and Osteoporosis Risk Factors in 197 Patients. Türk Osteoporoz Dergisi 2007;13(4):80-2.
• [12] Robitaille J, Yoon PW, Moore CA, Liu T, Irizarry-Delacruz M, Looker AC, et al. Prevalence, Family History, and Prevention of Reported Osteoporosis in U.S. women. Am J Prev Med 2008;35:47-54.
• [13] Legroux-Gerot I, Vignau J, Collier F, Cortet B. Factors Influencing Changes in Bone Mineral Density in Patients With Anorexia Nervosa-Related Osteoporosis: The Effect of Hormone Replacement Therapy. Calcif Tissue Int. 2008;83(5):315-23.
• [14] Umay E, Tamkan U, Gündoğdu İ, Umay S, Çakcı A. The Effect of Osteoporosis Risk Factors on Bone Mineral Density. Türk Osteoporoz Dergisi 2011;17(2):44-50.
• [15] Marangoni F, Pellegrino L, Verduci E, Ghiselli A, Bernabei R, Calvani R, et al. Cow's Milk Consumption and Health: A Health Professional's Guide. J Am Coll Nutr. 2018 Sep 24:1-12.
• [16] Merrilees MJ, Smart EJ, Gilchrist NL, Frampton C, Turner JG, Hooke E, et al. Effects of Diary Food Supplements on Bone Mineral Density in Teenage Girls. Eur J Nutr. 2000;39(6):256-62.
• [17] Winzenberg T, Shaw K, Fryer J, Jones G. Effects of Calcium Supplementation on Bone Density in Healthy Children: Meta-Analysis of Randomised Controlled Trials. BMJ. 2006;14;333(7572):775.
• [18] Hallstrom H, Wolk A, Glynn A, Michaelsson K. Coffee, Tea and Caffeine Consumption in Relation Toosteoporotic fracture Risk in a Cohort of Swedish Women. Osteoporos Int. 2006;17:1055-64.
• [19] de França NA, Camargo MB, Lazaretti-Castro M, Peters BS, Martini LA. Dietary Patterns and Bone Mineral Density in Brazilian Postmenopausal Women with Osteoporosis: a Cross-Sectional Study. Eur J Clin Nutr. 2016 Jan;70(1):85-90.
• [20] Osteoporoz ve Metabolik Kemik Hastalıkları Tanı ve Tedavi Kılavuzu 2018. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği, Ankara, 2018.
• [21] Wacker M, Holick MF. Vitamin D - Effects on Skeletal and Extraskeletal Health and The Need for Supplementation. Nutrients 2013;5(1):111-48.
• [22] Holick MF. Ultraviolet B Radiation: The Vitamin D Connection. Adv Exp Med Biol. 2017;996:137-54.
• [23] Swedish Council on Health Technology Assessment. Osteoporosis – Prevention, Diagnosis and Treatment: A Systematic Review. Swedish Council on Health Technology Assessment (SBU); 2003 Oct. SBU Yellow Report No. 165/1+2. SBU Systematic Review Summaries.
• [24] Holick MF. Sunlight and Vitamin D for Bone Health and Prevention of Autoimmune Diseases, Cancers, and Cardiovascular Disease. Am J Clin Nutr. 2004;80(6 Suppl):1678S-88S.
• [25] Aslan A, Karakoyun O, Güler E, Aydin S, Gök MV, Akkurt S. Evaluation of Bone Mineral Density, Osteoporosis Prevalence and Regional Risk Factors in Turkish Women Living in Kastamonu: KASTÜRKOS Study. Eklem Hastalık Cerrahisi. 2012;23(2):62-7.
• [26] Fidan F, Alkan BM, Tosun A. Çağın Pandemisi: D Vitamini Eksikliği ve Yetersizliği. Türk Osteoporoz Dergisi 2014;20:71-4.
• [27] Tamer F, Gürer MA. Güneşten Koruyucular ve D Vitamini. Dermatoz 2016;2:1-11.
• [28] Pınar G, Pınar T, Doğan N, Karahan A, Algıer L, Abbasoğlu A, Kuşcu E. Kırk Beş Yaş ve Üstü Kadınlarda Osteoporoz Risk Faktörleri. Dicle Tıp Derg. 2009;36(4):258-66.
• [29] Nayak S, Roberts MS, Greenspan SL. Factors Associated With Diagnosis and Treatment of Osteoporosis in Older Adults. Osteoporos Int. 2009 Nov;20(11):1963-7.