Vocabulary Elements in the “Salih Story Set” Prepared for Learners of Turkish as a Foreign Language

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 82 - 96, 30.04.2022

Melike Çiçek , Gökçen Göçen

Öz

Foreign language teaching starts with teaching the most frequently used words in the language. Learners encounter words in textbooks or reading books. The fact that the books are prepared with frequently used vocabulary elements will help learners to learn the language quickly and use it effectively. In the literature, there are studies that determine which vocabulary elements are included in the books included in the process of teaching Turkish as a foreign language. When the studies are examined, it is noticed that there are few studies on reading books and especially on reading books prepared for children. In this study, it is aimed to determine the vocabulary elements in Turkish reading books prepared for foreigners. In the study carried out with a qualitative case study, 10 books in the “Salih Story Set” prepared within the scope of the “Project for Supporting the Integration of Syrian Children into the Turkish Education System” (PICTES) were examined in terms of words, reduplications, idioms and proverbs. The data of the research were collected by document analysis. The frequency of the words was examined with the CIBAKAYA 2.3 program. At the end of the study, it was determined that the words consisting of nouns and verbs were mostly included in the reading books; It has been seen that reduplications and idioms are not given much space. However, it has been determined that proverbs are not included in the analyzed stories.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a foreign language;, teaching vocabulary;, vocabulary;, vocabulary frequency;, Turkish reading book for foreigners

Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenler için Hazırlanmış “Salih Hikâye Seti”nde Yer Alan Söz Varlığı Unsurları

Öz

Yabancı dil öğretiminde öğrenenlerin etkili bir anlama ve anlatma becerisine sahip olmasında kelimelerin önemli
bir rolü vardır. Yabancı dilde kelime öğretimi, dilde en sık kullanılan kelimelerden başlayarak
gerçekleştirilmektedir. Öğretim materyallerinin ve yardımcı kaynakların sık kullanılan kelimelerle hazırlanmış
olması ve öğrenenlerin bu kelimelerle karşılaşmaları kelime öğretimi sürecini olumlu olarak etkileyecektir.
Alanyazında Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi sürecinde yer alan kitaplarda sık kullanılan kelimelerin neler
olduğunu tespit eden çalışmalar bulunmaktadır. Bu çalışmalar incelendiğinde okuma kitaplarına ve çocuklar için
hazırlanmış okuma kitaplarına yönelik çalışmalarının sayısının az olduğu fark edilmektedir. Bu çalışmada,
çocuklar için hazırlanmış yabancı dil olarak Türkçe okuma kitaplarındaki söz varlığı unsurlarını tespit etmek
amaçlanmıştır. Nitel durum çalışması ile gerçekleştirilen çalışmada “Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine
Entegrasyonun Desteklenmesi Projesi” (PIKTES) kapsamında hazırlanan “Salih Hikâye Seti”ndeki 10 kitap
kelimeler, ikilemeler, deyimler ve atasözleri açısından incelenmiştir. Araştırmanın verileri doküman analizi ile
toplanmıştır. CİBAKAYA 2.3 programı ile kelimelerin sıklıkları incelenmiştir. Çalışma sonunda okuma
kitaplarında en fazla isim ve fiillerden oluşan kelimelere yer verildiği; ikilemelere ve deyimlere pek fazla yer
verilmediği görülmüştür. Bununla birlikte incelenen hikâyelerde atasözlerine ise hiç yer verilmediği tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi;, kelime öğretimi;, söz varlığı;, kelime sıklığı;, yabancılar için Türkçe okuma kitabı

Kaynakça

• Aksan, D. (2009). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Aksan, Y., & Yaldır, Y. (2011). Türkçe sözvarlığının nicel betimlemesi. Ç. Sağın Şimşek ve Ç. Hatipoğlu (Ed.), 24. Ulusal dilbilim kurultayı bildiri kitabı (s. 377-387). Ankara: ODTÜ Basım.
• Arslan, N. (2014) Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında söz varlığı unsurlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Aydın, M. (2015) Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ders ve okuma kitaplarındaki kelime sıklığı ve seviyelere göre sözcük hazinesi çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydın, M., & Açık, F. (2017). TÖMER kitaplarındaki kelime varlığı. International Journal of Language Academy, 5(1), 337-348.
• Aydoğdu, Z., Aydoğdu, Y., & Asmaz, A. (2019). Yabancı dil olarak Türkçede kelime öğretimi üzerine bir durum tespiti: Suriyeli ortaokul öğrencilerine Türkçe öğreten öğretmenler örneği. International Journal of Teaching as a Foreign Language, 2(2), 152-164.
• Bağcı, H., & Özdemir, A. (2021). A1 ve A2 seviyesi ders kitaplarında yer alan okuma metinlerinin söz varlığı açısından incelenmesi (Gazi Üniversitesi TÖMER örneği). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (60), 385-407.
• Bozkurt, B. (2015) Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde orta seviye (B1-B2 düzeyi) hedef sözcük belirleme çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Büyükikiz, K., & Hasırcı, S. (2013). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde sözcük öğretimi üzerine bir değerlendirme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 145-155.
• Çal, A. (2015). Türkiye’de farklı dönemlere ait kelime sıklığı çalışmaları üzerine bir değerlendirme. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Litarature and History of Turkish or Turkic Volume, 10(8), 715-730.
• Çelik, S. (2014) Yabancı dil olarak Almanca ve Türkçe öğretimi A1 ve A2 seviyesindeki ders kitaplarında kullanılan söz varlığının karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çetinkaya, S. (2020) Ayla Çınaroğlu'nun masal ve hikâyelerinin Türkçe öğretimi bağlamında söz varlığı açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Çiçek, M. (2015). Avrupa dil programı sözcük setleri ile yabancılara Türkçe öğretimi kitaplarındaki sözcüklerin karşılaştırılması: Yunus Emre Enstitüsü Türkçe öğretim seti A1 ders kitabı örneği. International Journal of Language Academy, 3(2), 216-231.
• Çınar, İ., & İnce, B. (2015). Türkçe ve Türk Kültürü ders kitaplarındaki söz varlığına derlem temelli bir bakış. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 3(1), 198-209.
• Çiriş, M., & Arslan, M. (2021). Ortak Avrupa Dil Referansı bağlamında yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan Yağmur ders kitaplarının kelime sıklığı açısından incelenmesi. Journal of Research In Turkıc Languages, 3(2), 51-61.
• Göçen, G. (2016) Yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığı ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı anlatımlarındaki söz varlığı. Yayımlanmamış doktora tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Göçen, G., & Aydın, E. (2021). Yabancılar için hazırlanmış Türkçe okuma kitaplarındaki söz varlığı: Çocuk hikâyeleri dizisi A1-A2 örneği. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 4(1), 93-126.
• Göçen, G., & Okur, A. (2016). Yabancılar için Türkçe ders kitaplarındaki sözcüklerin kullanım sıklığı ve yaygınlığı. Milli Eğitim Dergisi, 45(210), 447-476.
• Göçen, G., Gökmen, H., Şahin, B., & Çelebi, M. (2020). Yabancılar için Türkçe okuma kitaplarında yer alan fiillerin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 105, 146-172.
• Göçen, G., Karabulut, G., Yıldız Memiş, N., & Darama, M. (2020). Yabancılar için Türkçe okuma kitaplarında yer alan ikileme, deyim ve atasözlerinin kullanım sıklığı ve seviyelere göre dağılımı. International Journal of Languages Education and Teaching, 8(2), 112-142.
• Göçen, G., Şen, B., & Duman, S. F. (2020). Yabancılar için Türkçe okuma kitaplarındaki isim soylu kelimelerin kullanım sıklığı. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, (21), 46-73.
• Göker, M., & Göçen, G. (2021). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan okuma kitaplarındaki söz varlığı ögelerinin incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö10), 407-446.
• Gün, M., & Şimşek, R. (2017). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan hikâye kitaplarının incelenmesi: Yunus Emre Enstitüsü Türkçe öğretimi A1-A2 hikâye örneği. International Journal of Languages Education and Teaching, 5(3), 502-517.
• Gündoğdu, İ. (2019) Kültürler arası iletişim yaklaşımı açısından Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki deyimler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Hayran, T. (2019) Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarında söz varlığına yönelik bir inceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Hayran, T., & Yazıcı, H. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarında yer alan deyimler üzerine bir inceleme. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(2), 433-450.
• Hirik, E. (2017). Türkiye Türkçesi duyu fiillerinde anlam ve kelime sıklığı İlişkisi. Sutad, (41), 53-74.
• Kaymak, E. (2021) B1 Türkçe ders kitaplarında kavramlar ve kavram alanları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Kılıç, T. (2017) Yedi İklim Türkçe ve İstanbul Yabancılar İçin Türkçe öğretim setlerindeki fiilimsilerin kullanım sıklığının belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Mustafaoğlu, R. (2018) Yabancı dil olarak İngilizce ve Türkçe öğretimi A1 ve A2 seviyesindeki ders kitaplarının söz varlığı bakımından karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ölker, G. (2011). Sözlük türleri ve kelime sıklığı sözlüğü üzerine. Dil Araştırmaları, 9(9), 45-60.
• Özcan, E., & Tarcan, Ö. D. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarındaki okuma metinlerinde yer alan sözcüklerin sıklık görünümleri. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 72-80.
• Özdemirel, A. (2017) Yabancı dil olarak Türkçe ve İngilizce ders kitaplarındaki sözcüklerin kullanım sıklığı bağlamında değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Petek, E. (2020). B1 seviyesi Türkçe okuma metinlerinin söz varlığı üzerine bir inceleme. Оқмпу Хабаршысы – Вестник Юкгпу Dergisi, 4(26), 30-37.
• Serin, N. (2017) Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi için hazırlanmış ders kitapları ile bu kitapları kullanan öğrencilerin söz varlığının karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Şimşek, N. D. (2015). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarındaki metinlerin ilişkisel söz varlığı açısından değerlendirilmesi. International Journal of Science Culture and Sport, (3), 809-827.
• TDK. (2021). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021.
• Vandewalle, J. (1999). Pratik Türkçe öğretiminde karşılaşılan bazı sorunlar ve çözümleri. A. Ü. Tömer Dil Dergisi, 82.
• Yahşi, Ö. (2020) Yabancılara Türkçe öğretiminde temel düzey söz varlığını belirleme: yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitapları ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı ve sözlü anlatım uygulamalarına söz varlığı. Yayımlanmamış doktora tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Zenci, S. Ç. (2021). İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim setindeki sözcük listelerinin değerlendirilmesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4(2021 Yunus Emre ve Türkçe yılı yabancı dil olarak Türkçe öğretimi özel sayısı), 1-14.