6 Şubat 2023 Depremleri Sonrası Artan Depresyon-Anksiyete-Stres Düzeyi ile Oral Hijyen Alışkanlıkları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi

Year 2025, Volume: 12 Issue: 2, 298 - 303, 22.08.2025

Mehmet Raşit Özdemir , Kamile Erciyas

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, deprem sonrası Gaziantep Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesine gelen hastalarda depresyon-anksiyete-stres düzeyi ile oral hijyen tutumları arasındaki bağı incelemektir.
Gereç ve Yöntemler: Araştırmaya Gaziantep Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesine muayeneye gelen 350 hasta dahil edilmiştir. Anket soruları; demografik durum, anamnez bilgileri, oral hijyen alışkanlıkları, deprem anı ve sonrasına ilişkin bilgiler ve DASS-21 (Depresyon-anksiyete-stres skalası-21) ölçeğinden oluşmaktadır. Veri analizi için "SPSS 22.0" Windows sürümü kullanıldı. Sayısal değişkenlerin normal dağılıma uyumu Shapiro-Wilk testi ile değerlendirilmiş, normal dağılım sergilemeyen değişkenlerin iki grup arasındaki karşılaştırılırmasında Mann Whitney U testi, üç ve ya fazla grup arasında karşılaştırmalar için ise Kruskal-Wallis ve Dunn testleri kullanıldı. Kategorik değişkenlerin arasındaki ilişkiler de Ki-kare testleri ile analiz edildi. P<0.05 değeri istatistiksel açıdan anlamlı kabul edildi.
Bulgular: DASS-21 depresyon, anksiyete ve stres seviyeleri ile cinsiyet ve psikolojik rahatsızlık değişkeni arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. DASS-21 depresyon düzeyi yüksek olan, deprem sonrası yakın ve iş kaybı yaşayan hastalarda diş fırçalama sıklığı belirgin düzeyde daha azdır. Deprem sonrası bireylerin yaşadığı olumsuz psikolojik durum onların ağız hijyeni alışkanlıklarını ihmal etmelerine neden olmuştur. Kadınlarda kişisel ağız sağlığı değerlendirmesinin erkeklere göre daha zayıf olması ve ağız hijyeni alışkanlıklarının beklenenin aksine erkeklere göre daha iyi düzeyde olmaması, deprem sonrası olumsuz psikolojik deneyim yaşayan kadınların ağız hijyen alışkanlıklarını ihmal ettikleri sonucuna ulaştırmıştır.
Sonuç: Deprem, çalışmamıza katılan bazı hastaların depresyon, anksiyete ve stres seviyelerinde bir artışa sebep olmuş ve depremden olumsuz etkilenen hastalarda ağız hijyen alışkanlıklarını olumsuz yönde etkilemiştir. Bu sonuç doğrultusunda deprem sonrası hastaların ağız hijyeni alışkanlıkları konusunda bilinçlendirilmesi ve yönlendirilmesi doğru bir yaklaşım olacaktır.

Keywords

ağız hijyeni , deprem , doğal afet

Evaluation of the Relationship Between Increased Depression-Anxiety-Stress Levels and Oral Hygiene Habits After the February 6, 2023 Earthquakes

Abstract

Background: This study aims to investigate the relationship between depression-anxiety-stress levels and oral hygiene habits in patients who visited Gaziantep University Faculty of Dentistry after the earthquake.
Methods: The study included 350 patients who applied for examination at Gaziantep University Faculty of Dentistry. The survey consisted of questions about demographic data, medical history, oral hygiene habits, earthquake experiences, and the DASS-21 (Depression-Anxiety-Stress Scale-21) questionnaire. Data analysis was conducted using SPSS 22.0 for Windows. The normality of numerical variables was evaluated using the Shapiro-Wilk test. For non-normally distributed variables, the Mann-Whitney U test was used for comparisons between two groups, and the Kruskal-Wallis test for comparisons across three or more groups. Chi-square tests were applied to examine associations between categorical variables. A p-value of less than 0.05 was regarded as statistically significant.
Results: Significant relationships were found between DASS-21 depression, anxiety, stress levels, gender, and psychological disorder. Patients with higher depression levels and those who experienced job or close family loss after the earthquake had a notably lower frequency of tooth brushing. The negative psychological impact of the earthquake led to the neglect of oral hygiene habits. Women’s personal oral health evaluations were poorer than men’s, and unexpectedly, their oral hygiene habits were not better, suggesting that women who experienced psychological distress post-earthquake neglected their oral care.
Conclusion: The earthquake increased depression, anxiety, and stress levels in some patients, negatively impacting their oral hygiene habits. Raising awareness and providing guidance on oral hygiene practices after such events is an important approach.

Keywords

earthquake , natural disaster , oral hygiene

References

• 1. Wu Z, Xu J, He LJBp. Psychological consequences and associated risk factors among adult survivors of the 2008 Wenchuan earthquake. 2014;14(1):1-11.
• 2. Roberts YH, Mitchell MJ, Witman M, Taffaro CJPPR, Practice. Mental health symptoms in youth affected by Hurricane Katrina. 2010;41(1):10.
• 3. TAŞÇI GA, Özsoy FJCMJ. Deprem travmasının erken dönem psikolojik etkileri ve olası risk faktörleri. 2021;46(2):488-494.
• 4. Kanat E, Tetik N. 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Merkezli Depremlerin Bist (Borsa İstanbul) Üzerindeki Etkileri. 2023;
• 5. Terzi O, Dundar CJDm, preparedness ph. Problem of Unaccompanied Children in the Earthquake: Insufficient Enrollment. 2023;17:e360.
• 6. Page AC, Hooke GR, Morrison DLJBJoCP. Psychometric properties of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) in depressed clinical samples. 2007;46(3):283-297.
• 7. Lovibond SHJSpf. Manual for the depression anxiety stress scales. 1995;
• 8. Szabó MJJoa. The short version of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS-21): Factor structure in a young adolescent sample. 2010;33(1):1-8.
• 9. YILMAZ Ö, Hakan B, Arslan AJFEvSAD. Depresyon Anksiyete Stres Ölçeğinin (Dass 21) Türkçe Kisa Formunun Geçerlilik-Güvenilirlik Çalişmasi. 2017;2(2):78-91.
• 10. Liu D, Hu D, Li X, Ma HJIdj. Periodontitis in 65–74‐year‐old victims in Wenchuan, China post‐earthquake: implications for service provision. 2010;60(3):161-166.
• 11. Powell T, Li S-J, Hsiao Y, et al. Investigating the aftershock of a disaster: a study of health service utilization and mental health symptoms in post-earthquake Nepal. 2019;16(8):1369.
• 12. Kerkez M, Sanli MEJIJoDRR. Mediating role of spirituality in the relationship of anxiety, stress and depression with resilience in individuals exposed to earthquakes in Turkey. 2024:104347.
• 13. Massazza A, Joffe H, Brewin CRJEJoP. Earthquakes, attributions, and psychopathology: a study in a rural community. 2019;10(1):1661813.
• 14. Antony MM, Bieling PJ, Cox BJ, Enns MW, Swinson RPJPa. Psychometric properties of the 42-item and 21-item versions of the Depression Anxiety Stress Scales in clinical groups and a community sample. 1998;10(2):176.
• 15. Ustaoğlu, Tuba, and Deniz Mıhçıoğlu. "Periodontal Hastalıklar: Başlıca Risk Faktörleri." Instıtute of Health Sciences Journal 8.3 (2023): 501-512.
• 16. Anttila S, Knuuttila M, Ylöstalo P, Joukamaa MJEjoos. Symptoms of depression and anxiety in relation to dental health behavior and self‐perceived dental treatment need. 2006;114(2):109-114.
• 17. Ibrahim A, Hameed AJIRoP. Mental health and psychosocial response after the worst natural disaster in the history of the Maldives. 2006;18(6):567-572.
• 18. Wade D, Varker T, Coates S, Fitzpatrick T, Shann C, Creamer MJDH. A mental health training program for community members following a natural disaster. 2013;1(1):9-12.
• 19. Forbes D, Alkemade N, Waters E, et al. The role of anger and ongoing stressors in mental health following a natural disaster. 2015;49(8):706-713.
• 20. Brown RL, Innes PA, Carter JD, et al. Beliefs about traumatic memories, thought control strategies, and the impact on PTSD symptoms after a natural disaster. 2023;211(3):182-189.
• 21. Alkan A, Cakmak O, Yilmaz S, Cebi T, Gurgan CJOHPD. Relationship between psychological factors and oral health status and behaviours. 2015;13(4):331-9.
• 22. McFarland ML, Inglehart MRJO. Depression, self-efficacy, and oral health: An exploration. 2010;9(4):214-222.
• 23. Kerkez, Müjde, and Mehmet Emin Şanli. "Mediating role of spirituality in the relationship of anxiety, stress and depression with resilience in individuals exposed to earthquakes in Türkiye." International Journal of Disaster Risk Reduction 104 (2024): 104347.
• 24. Fluharty M, Taylor AE, Grabski M, Munafò MRJN, Research T. The association of cigarette smoking with depression and anxiety: a systematic review. 2016;19(1):3-13.
• 25. Başoǧlu M, Şalcioǧlu E, Livanou MJJoTSOPoTISfTSS. Traumatic stress responses in earthquake survivors in Turkey. 2002;15(4):269-276.