İş Tercihi Envanteri: Bankacılık Sektörü Çalışanlarının Motivasyon Unsurları

Yıl 2019, Cilt: 28 Sayı: 2, 257 - 280, 31.10.2019

Figen Öçal Buket Akdöl Fatma Şebnem Arıkboğa

https://doi.org/10.26650/siyasal.2019.28.2.0054

Öz

Bu çalışma ile Türk Bankacılık sektörü çalışanlarının işlerinde motive oldukları temel unsurlar ve bu unsurların çeşitli demografik ve yapısal faktörlere göre gösterdiği farklılıkların belirlenmesi amaçlanmaktadır. Motivasyon unsurlarının belirlenmesinde “İş tercihi envanteri” (Amabile, Hill, Hennessey ve Tighe 1994) ölçüm aracı olarak kullanılmıştır. Çalışmada, iş tercihi envanteri Türkçe’ye uyarlanarak, Türkiye’deki mevduat bankaları çalışanlarından toplanan veri ile güvenilirlik ve geçerlilik analizleri yapılmıştır. Yapılan araştırmanın sonucunda Türkiye’de bankacılık sektörü çalışanlarının motivasyon unsurlarının orijinal ölçektekinden farklı olarak beş boyutlu bir yapı sergilediği tespit edilmiştir. Sektör çalışanlarının motivasyonları üzerinde en yüksek etkiyi yapan unsur, “İşin Anlamlılığı ve Özyeterlilik”dir; daha sonra sırasıyla “Başarı Hedeflerinin Farkında Olma ve Merak”, “Yapılandırılmamış Görev Arzusu” ve “Belirlilik Arayışı ve Başkalarının Fikirlerini Önemseme” gelmektedir. “Yapılandırılmış Görevde Başarı” boyutu ise ortalamada motivasyon sağlayan unsur olarak görülmemiştir. Çalışmada, Bankacılık sektörü çalışanlarının motivasyonlarının, deneyimleri, çalıştıkları bölümler, çalıştıkları pozisyonlar, cinsiyetleri, yaşları ve eğitim düzeylerine göre nasıl farklılık gösterdiği de test edilmiştir. Fark analizleri sonucunda sayılan unsurlardan çalışılan pozisyon ve cinsiyet dışında her birinin motivasyon unsurları arasında önemli farklılıklar olmasına rağmen, çalışılan pozisyon ve cinsiyetleri açısından motivasyon unsurları arasında bir farklılık olmadığı görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

İş tercihi envanteri, Motivasyon, İçsel ve dışsal motivasyon, Bankacılık sektörü

Destekleyen Kurum

Yazarlar bu çalışma için finansal destek almamışlardır.

The Work Preference Inventory: Motivation Factors of Banking Sector Employees

Öz

The purpose of this study is to determine the main elements which motivate the employees of the Turkish banking sector and the differences between these motivations in terms of demographic and structural factors of the sector. The measurement tool of motivational factors we used is a four-dimensional scale called the “Work Preference Inventory” (Amabile, Hill, Hennessey and Tighe 1994) which has been cited 2146 times since 1994. As there is not a Turkish version of the Work Preference Inventory, the purpose of this study is also to translate the scale in Turkish and execute reliabilty and validity analysis. Analysis showed that the motivation of banking sector employees in Turkey has a five-dimensional structure. These dimensions are ‘Meaningful job and self-efficacy’, ‘Desire for unstructured works’, ‘Success at structured works’, ‘Awareness of success target’, ‘The search for specificity and consideration of others’ opinion’. ‘Meaningful job and self-efficacy’ is identified as the factor which most affects the motivation of banking sector employees. ‘Awareness of success target’, ‘Desire for unstructured works’ and ‘The search for specificity and consideration of others’ opinion’ are evaluated as additional motivating factors consecutively. ‘Success at structured works’ is determined as the least motivating factor. The differences in employee motivation, in terms of experience, department, gender, age, education level and position are also examined. According to the analysis, there are significant differences across the motivational dimensions in terms of age and business demepartments, positions, education level. However, there are no differences across motivational dimensions in terms of the positions and genders of banking employees. 

Anahtar Kelimeler

Work preference inventory, Motivation, Intrinsic motivation, Banking sector

Kaynakça

• Amabile, T. M., Hill, D. G., Hennessey, B. A., & Tighe, E. M. (1994). Thtr Work Preference Inventory: Assessing intrinsic and extrinsic motivational orientations./oMm«/ of Personality and Social Psychology, 66. 950-96
• Broadbridge, A. M., Maxwell, G. A., & Ogden, S. M. (2007). 13_2_30: Experiences, perceptions and expectations of retail employment for Generation Y. Career Development International, 12(6), 523-544.
• Brislin, R. W. (1970). Back-translation for cross-cultural research. Journal of Cross-Cultural Psychology, 1(3), 185-216.
• Cengiz, E. (2015). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi Sayı 12 Ocak 2015.
• Damavand, A. (2012). The effects of motivation types (instrumental and integrative) on writing proficiency among Iranian ielts candidates. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(15), 109-123.
• Deci, E. L. (1971). Effects of externally mediated rewards on intrinsic motivation. Journal of personality and Social Psychology, 18(1), 105.
• Deci, E. L., Koestner, R., & Ryan, R. M. (1999). A meta-analytic review of experiments examining the effects of extrinsic rewards on intrinsic motivation. Psychological Bulletin, 125(6), 627–668. doi: dd5gwh Ölçer, F. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 25, Temmuz – Aralık 2005, ss
• Giorgi, G., Arcangeli, G., Perminiene, M., Lorini, C., Ariza-Montes, A., Fiz-Perez, J., ... & Mucci, N. (2017). Work-Related Stress in the Banking Sector: A Review of Incidence, Correlated Factors, and Major Consequences. Frontiers in psychology, 8, 2166. Güllüce, A. Ç., & Kaygın, E. (2013). Çalışanların demografik değişkenleri açısından tükenmişlik düzeylerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 235-252.
• Gürbüz, H., & Karapınar, M. (2014). Bankacılık sektöründe çalışanların tükenmişlik düzeylerinin Maslach kriterlerine göre ölçülmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23), 267-278.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2006). Multivariate data analysis (Vol. 6).
• Jung, J. Y., & McCormick, J. (2010). Amotivation and the occupational decision: An investigation of Australian senior high school students. British Journal of Guidance & Counselling, 38(4), 441-458.
• Ölçer, F. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 25, Temmuz – Aralık 2005, ss
• Prat-Sala, M., & Redford, P. (2010). The interplay between motivation, self-efficacy, and approaches to studying. British Journal of Educational Psychology, 80(2), 283-305.
• Spada, M. M., & Moneta, G. B. (2014). Metacognitive and motivational predictors of surface approach to studying and academic examination performance. Educational Psychology, 34(4), 512-523.
• Türkiye Bankalar Birliği “Türkiye’de Bankacılık Sistemi: Banka, Şube ve Personel Bilgileri” 20/04/2017 İstatistiki rapor: Banka, Çalışan ve Şube Bilgileri MART 2017 https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/bankave-sektor-bilgileri/4
• Tozlu, A., & Kurtipek, R. (2015). Motivation Theories and Encouraging Public Employees Based On Individual Performance Evaluation. Danışma Kurulu, 271.
• Ustasüleyman T. - Bankacılar Dergisi, 2009 - tbb.org.tr Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. Istanbul Business Research, 46, 74-85.