Bir Türk Aydınının Filistin devleti hayali üzerine notları: Osman Okyar ve 2. Uluslararası Filistin Sempozyumu, 1971

Yıl 2022, Cilt: 31 Sayı: 2, 265 - 280, 08.11.2022

Düriye İlkim Buke Okyar

Öz

Üç çeyrek yüzyıl boyunca Filistin halkının kaderi ve müstakbel bir Filistin devleti dünya siyasetinde öne çıkan bir konuydu. Bugün, bir Filistin devleti hayali, 1940’larda ilk kez tartışıldığı zamandan daha da ileri bir hayal olarak duruyor. Zamanın ve çatışmanın örtüsü, bir zamanlar Filistin’in Filistin’de -bugün İsrail, Batı Şeria ve Gazze’de- kurulan laik demokratik bir devlet iddiasının üzerine kalın bir toz bıraktı. Bu makale, bir Türk aydını Osman Okyar’ın perspektifinden bir devlet hayal etme eyleminin aktif olarak gerçekleştiği 1970’lerde Filistin milliyetçi hedeflerinin en parlak günlerini yeniden su yüzüne çıkarmayı amaçlamaktadır. Osman Okyar’ın 1971’de Kuveyt’te düzenlenen İkinci Uluslararası Filistin Sempozyumu’ndan anıları, 1970’lerdeki Filistin Kurtuluş Hareketi’nin (FKH) Khalid Walidi, Yusuf Sayegh gibi en önde gelen ideologlarından bazılarının rüya devletlerinin yapısına dair tartışmalarını ortaya çıkarmak için kullanılacak. Okyar’ın konferansa ilişkin ayrıntılı notları, tarihin o önemli anına ancak o an orada bulunanlardan edinilebilecek özgün bakış açısıyla bir yaklaşım sunuyor.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Sekülarizm, Filistin Milliyetçiliği, Filistin Kurtuluş Hareketi

Notes of a Turkish Intellectual on imagining a Palestinian state: Osman Okyar and the 2nd International Symposium on Palestine, 1971

Öz

Üç çeyrek yüzyıl boyunca Filistin halkının kaderi ve müstakbel bir Filistin devleti dünya siyasetinde öne çıkan bir konuydu. Bugün, bir Filistin devleti hayali, 1940’larda ilk kez tartışıldığı zamandan daha da ileri bir hayal olarak duruyor. Zamanın ve çatışmanın örtüsü, bir zamanlar Filistin’in Filistin’de -bugün İsrail, Batı Şeria ve Gazze’de- kurulan laik demokratik bir devlet iddiasının üzerine kalın bir toz bıraktı. Bu makale, bir Türk aydını Osman Okyar’ın perspektifinden bir devlet hayal etme eyleminin aktif olarak gerçekleştiği 1970’lerde Filistin milliyetçi hedeflerinin en parlak günlerini yeniden su yüzüne çıkarmayı amaçlamaktadır. Osman Okyar’ın 1971’de Kuveyt’te düzenlenen İkinci Uluslararası Filistin Sempozyumu’ndan anıları, 1970’lerdeki Filistin Kurtuluş Hareketi’nin (FKH) Khalid Walidi, Yusuf Sayegh, Nabil Shaath gibi en önde gelen ideologlarından bazılarının rüya devletlerinin yapısına dair tartışmalarını ortaya çıkarmak için kullanılacak. Okyar’ın konferansa ilişkin ayrıntılı notları, tarihin o önemli anına ancak o an orada bulunanlardan edinilebilecek özgün bakış açısıyla bir yaklaşım sunuyor.

Anahtar Kelimeler

Middle East, Democracy, Palestinian Nationalism, Secularism, Palestinian Liberation Movement, Osman Okyar, Demokrasi, Sekülarizm, Filistin Milliyetçiliği, Filistin Kurtuluş Hareketi

Kaynakça

• al-Fatah. (1969). Address by the Al-Fateh Delegation to the Second International Conference in Support of the Arab Peoples. Second International Conference in Support of the Arab Peoples (pp. 1-7). Cairo: The Palestine National Liberation Movement
• Anderson, L. (1987). The State in the Middle East and North Africa. Comparative Politics, 20(1), 1-18.
• Anderson, B. S. (2008). September 1970 and the Palestinian Issue: A Case Study of Student Politicization at the American University of Beirut (AUB). Civil War, 10(3), 261-280.
• Andic, F. M., & Andic, S. (1981). Fritz Neumark, Teacher and Reformer: A Turkish View. FinanzArchiv / Public Finance Analysis, 39(1), 11-19.
• Antonius, G. (2015). The Arab awakening: The story of the Arab national movement. London: Pickle Partners Publishing.
• Cobban, H. (1984). The Palestinian Liberation Organization: People, Power, and Politics. London, New York: Cambridge University Press.
• Eid, H. (2017). Edward Said and the re-drawing of the (post)colonial political map of Palestine. Decolonization: Indigeneity, Education & Society, 6(1), 64-78.
• Gerges, F. (2018). Making the Arab World: Nasser, Qutb, and the Clash that Shaped the Middle East. New Jersey: Princeton University Press.
• Kamrava, M. (2013). The Modern Middle East: A Political History since the First World War. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press.
• Kenny, L. M. (1963). Sāṭi' Al-Ḥuṣrī's Views on Arab Nationalism. Middle East Journal, 17(3), 231-256.
• Khalidi, R. (2007). The iron cage: The story of the Palestinian struggle for statehood. Boston: Beacon Press.
• Khalidi, W. (1978). Thinking the Unthinkable: A Sovereign Palestinian State. Foreign Affairs, 56(4), 695-713. Fischbach, M. R. (2022). "Khalidi, Walid (1925–) .". Retrieved August 2022, from Biographical Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa: https://www.encyclopedia.com/international/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/khalidi-walid-1925.
• Kuru, A. T. (2009). Secularism and state policies toward religion: The United States, France, and Turkey. Cambridge, New York: Cambridge University Press.
• Kramer, M. (2017). Ambition, Arabism, and George Antonius. In M. Kramer, In Arab Awakening and Islamic Revival (pp. 111-124). London: Routledge
• Maksoud, C. (1997, August 11). Interview with Clovis Maksoud . Yale-UN Oral History Project, 37. (J. Krasno, Interviewer) United Nations.
• Mendel, A. (1971). France. The American Jewish Year Book, 72, 340-347.
• Muslih, M. (1987). Arab Politics and the Rise of Palestinian Nationalism. Journal of Palestinian Studies, 16(4), 77-94.
• Mutawi, S. A. (2022). The Process of Unmaking a Palestinian State. Dar Al-Yazori for Publication and Distribution.Peretz, D. (1970). Arab Palestine: Phoenix or Phantom? Foreign Affairs, 48(2), 322-333.
• Okyar, O. (1971). Araplar, Filistin Mukavemeti ve Laiklik. Personal Notes of Osman Okyar. Osman Okyar Personal Archive.
• Owen, R. (2004, Fall). Yusif Sayigh 232 (Fall 2004). Middle East Report, 232.
• Sayigh, Y. (2004). Armed Struggle and the Search for State: Palestinan National Movement, 1949-1993. Oxford, New York: Oxford University Press.
• Tanyeri, i. (1985). Profössör Doktor Osman Okyar ve Hacettepe İktisat Bölümü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1-2), 1-8.
• Taylor, C. (2010). The meaning of secularism. The Hedgehog Review, 12(3), 23-35.
• Topal, S. (2012). Everybody wants secularism—but which one? Contesting definitions of secularism in contemporary Turkey. International Journal of Politics, 25(1), 1-14.
• Uzer, U. (2017). Turkey’s Islamist movement and the Palestinian cause: the 1980 ‘Liberation of Jerusalem’demonstration and the 1997 ‘Jerusalem Night’as case studies. Israel Affairs, 23(1), 22-39. Zelkovitz, I. (2014). A Paradise Lost? The Rise and Fall of the Palestinian Community in Kuwait. Middle Eastern Studies, 50(1), 86-99.