Muhafazakâr Siyasetin Dönüşümü: Bir Total Siyaset Analizi

Yıl 2023, Cilt: 32 Sayı: 2, 155 - 178, 27.11.2023

Şükrü Mutlu Karakoç

https://doi.org/10.26650/siyasal.2023.32.1245290

Öz

Türkiye siyasetinin son 20 yılına damgasını vuran muhafazakâr siyaset, bu dönemde Türkiye siyaset yapısındaki tarihi - kurumsal dönüşümün ana taşıyıcılarından biri olmuştur. Aynı dönemde muhafazakâr siyaset, kendi içerisinde de kritik dönüşümler geçirmiş; kendi iç etkileşim süreçlerinde, toplum – siyaset – iktidar ilişkisini formüle etme biçiminde farklı bir noktaya evrilmiştir. Bu makale, muhafazakâr siyasette yaşanan söz konusu dönüşümün nasıl gerçekleştiğini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bunun için de Türkiye siyasetini sosyal grup davranışları üzerinden analiz etme imkanı sunan total siyaset analizinden hareket etmeyi önermektedir. Total siyaset analizi, Türkiye’de siyasetin sosyal gruplar arasında sivil toplum, siyasal alan ve iktidar alanı düzeylerinde yaşanan grup içi ve gruplar arası iktidar ilişkileri etrafında şekillendiğini öne sürmektedir. Makalede, söz konusu kavramsal model etrafında, muhafazakâr siyasetin, 2000’ler boyunca toplumsal alan, siyasal alan ve iktidar alanları arasında, karşılıklı etkileşime ve özerkliğe dayalı, nitelikli bir ilişki geliştirdiği öne sürülmektedir. 2010’lar itibariyle ise bu nitelikli ilişkilendirme kapasitesinde bir dönüşümün yaşandığı, bunun da muhafazakâr siyaset içerisinde kritik bir bölünmeye yol açtığı iddia edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Muhafazakâr siyaset, Türkiye siyaseti, siyasal dönüşüm, total siyaset

Transformation of Conservative Politics: A Total Politics Analysis

Öz

Conservative politics, which has left its mark on the last two decades of Turkish politics, has been one of the main carriers of the historical-institutional transformation in the political structure of Türkiye in that period. In the same period, conservative politics has undergone critical transformations within itself; in its internal interaction processes, it has evolved to a different point in the way that it formulates the relationship between society, politics and power. This article aims to analyze how the transformation in conservative politics took place. To this end, the authors start from the total politics analysis, which provides the opportunity to analyze Türkiye’s politics through social group behaviors. Total politics analysis argues that politics in Türkiye is shaped around in-group and inter-group power relations among the social groups at the levels of civil society, political sphere and power sphere. In this article, based on the aforementioned conceptual model, we argue that conservative politics developed a qualified relationship based on mutual interaction and autonomy between the social sphere, the political sphere and the power domains during the 2000s. We also claim that as of the 2010s, there has been a transformation in this capacity of forming a qualified relationship, which has led to a critical split within conservative politics.

Anahtar Kelimeler

Conservative politics, Turkish politics, political transformation, total politics

Kaynakça

• Açıkel, F. (2023). Kutsal Mazlumluk’tan Makyavelist Despotizm”e: Akp Otoriterliğinin Psikopatolojisi. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Akdoğan, Y. (2010). “Muhafazakâr Demokrat Siyasal Kimliğin Önemi ve Siyasal İslamcılıktan Farkı”. edited by H. Yavuz. AK Parti: Toplumsal Değişimin Yeni Aktörleri. İstanbul: Kitap Yayınevi, pp. 59-95. google scholar
• Aslan, A. (2018). “Yerli ve Milli Siyaset”. edited by İ. Çağlar & A. Aslan. Kuruluşundan Bugüne AK Parti. İstanbul: SETA Yayınları, pp. 77-104. google scholar
• Bayramoğlu, A. (2012). Tayyip Erdoğan neden başkanlık sistemini istiyor?. Yeni Şafak, 15.11. 2012. google scholar
• Bentley, A. F. (1935), The Process of Government, The Principia Press, INC. Bloomington, IND. google scholar
• Beriş, H. E. (2018). “FETÖ ile Mücadele”. edited by N. Miş & A. Aslan. Kuruluşunda Bugüne AK Parti: Siyaset, 2nd ed. İstanbul: SETA Yayınları, pp. 379-408. google scholar
• Buğra, A. (1998). Class, Culture, and State: An Analysis of Interest Representation by Two Turkish Business Associations. International Journal of Middle East Studies, 30(4), 521-539. google scholar
• Çınar, M. (2015). Vesayetçi Demokrasiden “Milli” Demokrasiye. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Cizre-Sakallıoğlu, Ü. (1996). Parameters and Strategies of Islam-State Interaction in Republican Turkey. International Journal of Middle East Studies, 28(2), 231-251. google scholar
• Çaha, Ö. (2005). “Ana Temalarıyla 1980 Sonrası İslâmî Uyanış: Demokrasi Çoğulculuk ve Sivil Toplum”. edited by Y. Aktay. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: İslamcılık, Vol. 6, 2nd ed. İstanbul: İletişim Yayınları, pp. 476-492. google scholar
• Çaylak, A. (2016). “Türkiye’de Muhafazakar Müslümanlığın Dönüşümü ve Çukurambarlaşma”. Birikim Dergisi, 332: 89-90. google scholar
• Çolak, Y. (2009). “Türkiye’de Laiklik ve İslamcılık Arasında Vatandaşlık”. edited by E. F. Keyman & A. İçduygu. Küreselleşme, Avrupalılaşma ve Türkiye’de Vatandaşlık, translated by B. Ulukan, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, pp. 293-327. google scholar
• Dahl, R. A. (1961) Who Governs? Democracy and Power in an American City, New Haven and London, Yale University Press. google scholar
• Demir, Ö., Acar, M. & Toprak, M. (2004). Anatolian Tigers or Islamic Capital: Prospects and Challenges. Middle Eastern Studies, 40(6), 166-188. google scholar
• Dunleavy, P. & O’leary, B. (1987), Theories of the State: The Politics of Liberal Democracy, New York: Meredith Press. google scholar
• Duran, B. (2018). “AK Parti’nin İdeolojik Dönüşümü’nün Kodları”. edited by N. Miş & A. Aslan, AK Parti’nin 15 Yılı. İstanbul: SETA Yayınları, pp. 47-73. google scholar
• Ertem, C. & Esayan, M. (2013). Dünyayı Durduran 60 Gün: Meydan Darbe Demokrasi. İstanbul: Etkileşim Yayınları. google scholar
• Göle, N. (2000). Melez Desenler: İslam ve Modernlik Üzerine. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Gümüşcü, Ş. (2010). Class, Status and Party: The Changing Face of Political Islam in Turkey and Egypt. Comparative Political Studies, 43(7), 835-861. google scholar
• Anonim. (2013). Sessiz Devrim: Türkiye’nin Demokratik Değişim ve Dönüşüm Envanteri 2002-2012. Ankara: Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı Yayınları. google scholar
• Karakoç, Ş. M. (2019). Yerel Seçimlerin Ardından: Total Siyaset Çağında Muhafazakâr Siyaset ve Geleceği. Liberal Düşünce, 95, 213-225. google scholar
• Karakoç, Ş. M. (2020). Türkiye’de Siyasetin Dönüşümü: ‘Güçlü Devlet Geleneği’nden ‘Total Siyaset’e. Journal of Economy Culture and Society, 62, 227-253. google scholar
• Karakoç, Ş. M. (2023a). Türkiye’de Siyasetin Dönüşümü: Kavramlar Kurumlar Teoriler, İstanbul: Akademik Kitaplar Yayınları. google scholar
• Karakoç, Ş. M. (2023b). “İslamcılıktan muhazakârlığa: Roman türü üzerinden Türkiye’de İslami kimliğin dönüşümü üzerine bir inceleme”. KAÜİİBFD, 14(27): 377-413 google scholar
• Kutlay, M., Öniş, Z. (2021). “Turkish foreign policy in a post-western order: strategic autonomy or new forms of dependence”. International Affairs, 97(4), 1085-1104. google scholar
• Öniş, Z. (2007). “Conservative Globalists Versus Defensive Nationalists: Political Parties and Paradoxes of Europeanization in Turkey”. Journal of Southern Europe and the Balkans Online, 9(3), 247-261. google scholar
• Özbudun, E. (2017). Otoriter Rejimler, Seçimsel Demokrasiler ve Türkiye. (2nd ed.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Özbudun, E. (2021). Otoriter Rejimler, Seçimsel Demokrasiler ve Türkiye. Ankara: Yetkin Yayınları. google scholar
• Özdemir, Ş. (2006). MÜSİAD: Anadolu Sermayesinin Dönüşümü ve Türk Modernleşmesinin Derinleşmesi. Ankara: Vadi Yayınları. google scholar
• Sunar, L. (2018). Türkiye’de İslami STK’ların Kurumsal Yapı ve Faaliyetlerinin Değişimi. İstanbul: İLKE İlim Kültür Eğitim Derneği. google scholar
• Şimşek, S. (2004). New Social Movements in Turkey Since 1980. Turkish Studies, 5(2), 111-139. google scholar
• Tanel, D. (2015). Liberal Düşünce Topluluğu Çevresindeki Farklılaşmalar Üzerine. Liberal Düşünce, (77), 107123. google scholar
• Truman, D. B. (1993), The Governmental Process: Political Interests and Public Opinion, Second Edition, Institute of Govenmental Studies, University of California, Berkeley. google scholar
• Tuğal, C. (2016). Türk Modelinin Çöküşü: Arap Ayaklanmaları İslami Liberalizmi Nasıl Yıktı?. translated by O. Akınhay. İstanbul: Agora Kitaplığı. google scholar
• Türkmen, B. (2006). “Müslim Youth and Islamic NGO’s”. edited by N. Göle & L. Ammann. Islam in Public: Turkey, Iran and Europe. İstanbul: İstanbul Bilgi University Press, pp. 227-255. google scholar
• Uslu, C. (2015). Türkiye’nin Dönüşümü, Cepheleşme ve Liberallerin Ayrışması. Liberal Düşünce, 77, 7-40. google scholar
• Yaşar, M. E. (2005). “Dergâh’tan Partiye, Vakıftan Şirkete Bir Kimliğin Oluşumu ve Dönüşümü İskenderpaşa Cemaati”. edited by Y. Aktay. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: İslamcılık, Vol. 6, 2nd ed. İstanbul: İletişim Yayınları, pp. 323-340. google scholar
• Yavuz, M. H. (2005). Modernleşen Müslümanlar: Nurcular, Nakşiler, Milli Görüş ve AK Parti. translated by A.Yıldız, İstanbul: Kitapyayınevi. google scholar
• Yavuz, M. H. (2011). Erbakan’dan Erdoğan’a Laiklik, Demokrasi, Kürt Sorunu ve İslam. translated by L. Adalı. İstanbul: Kitap Yayınevi. google scholar
• Yayla, A. (2015). Liberaller Arasındaki Ayrışma Üzerine Serbest Düşünceler. Liberal Düşünce. 77, 53-59. google scholar
• “AK Partili Turan: İmamoğlu İstanbul’da kazanmadı, biz hediye ettik”. sputniknews.com.tr. 16.09.2019. https://sputniknews.com.tr/20190916/ak-partili-turan-imamoglu-istanbulda-kazanmadi-biz-hediye-ettik-1040185499.html (A.D.: April 09, 2020). google scholar
• “Ali Babacan DEVA Partisi’ni kurdu”, haberturk.com.tr, 10.03.2020, https://www.haberturk.com/son-dakika-haberi-ali-babacan-deva-partisi-ni-kurdu-iste-logosu-ve-kurucular-kurulu-listesi-2608978 (Access Date / A.D.: September 28, 2020). google scholar
• “Bozdağ: AK Parti Tayyip’in partisidir”, milliyet.com.tr, (22.05.2016), https://www.milliyet.com.tr/siyaset/ bozdag-ak-parti-tayyipin-partisidir-2249665 (A.D.: April 09, 2020). google scholar
• Coşkun, V. (2016). “HDP’nin Mecburi Dönüşü”, aljazeera.com.tr, 26.04.2016, http://www.aljazeera.com.tr/ gorus/hdpnin-mecburi-donusu (A.D.: February 10, 2020). google scholar
• Çınar, M. (2020). “Bir Erke Dönergeci Olarak AKP”. birikimdergisi.com. 20.08.2020. https://birikimdergisi. com/haftalik/10245/bir-erke-donergeci-olarak-akp (A.D.: May 03, 2023). google scholar
• “Davutoğlu’nun genel başkanlığını yaptığı ‘Gelecek Partisi’ kuruldu”, ntv.com.tr, 13.12.2019, https://www.ntv.com.tr/turkiye/davutoglunun-genel-baskanligini-yaptigi-gelecek-partisi-kuruldu,7hboQfDXEkutwP7B8SRj0w, (A.D.: September 28, 2020). google scholar
• Demokrasi ve Atılım Partisi Program, March 2020. https://cdn.devapartisi.org/14/DEVA-PARTI%CC%87SI%CC%87-PROGRAMI2.pdf (A.D.: March 15, 2020). google scholar
• Ete, H. (2020). “Erdoğan ve AK Parti’nin İktidar Serüveni”. perspektifonline.com. 22.06.2020. https://www. perspektif.online/erdogan-ve-ak-partinin-iktidar-seruveni-2/ (A.D.: May 03, 2023). google scholar
• “Etyen Mahcupyan Karar Tv Canlı Yayınında”, karar.com, 72.04.2020, https://www.karar.com/etyen-mahcupyan-karar-tv-canli-yayininda-1559263 (A.D.: May 05 2020). google scholar
• “Gelecek Partisi’ni kurdu... Logosu ‘çınar yaprağı’”, hurriyet.com.tr, 13.12.2019, https://www.hurriyet.com.tr/ gundem/gelecek-partisini-kurdu-logosu-cinar-yapragi-41396427 (A.D.: September 28, 2020). google scholar
• Gelecek Partisi Program, December 2019. https://wp.gelecekpartisi.net/wp-content/uploads/2019/12/Gelecek_ Partisi_Program.pdf (A.D.: December 17, 2019). google scholar
• “İstanbul Şehir Üniversitesi resmen kapandı”. hurriyet.com.tr. 30.06.2020. https://www.hurriyet.com.tr/egitim/ istanbul-sehir-universitesi-resmen-kapandi-41553487 (A.D.: May 10, 2023). google scholar
• Mahçupyan, E. (2015). “Kürt Hareketinin Dramı”, USA Sabah, 18.08.2015, http://www.usasabah.com/Yazarlar/ etyen.mahcupyan/2015/08/18/kurt-hareketinin-drami (A.D.: February 10, 2020). google scholar
• “Nihat Ergün KARAR TV canlı yayınında”, karar.com, 04.05.2020, https://www.karar.com/nihat-ergun-karar-tv-canli-yayininda-1560861 (A.D.: May 08, 2020). google scholar
• Ruşen Ç. (2020). “DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ile Söyleşi”, medyascope.tv, 11.03.2020. https:// medyascope.tv/2020/03/11/deva-partisi-genel-baskani-ali-babacan-ile-soylesi/ (A.D.: March 16, 2020). google scholar
• Tuğsuz N. (2017). “HDP’nin PKK Partnerliği”, Kriter Dergisi, February 2017, Year: 1, No: 10, https:// kriterdergi.com/nigartugsuz/hdpnin-pkk-partnerligi (A.D.: February 08, 2020). google scholar
• “Yeni partinin ‘kurucular kurulu’ listesi belli oldu”, haberglobal.com.tr, 09.03.2020, https://haberglobal.com.tr/ gundem/ali-babacan-in-partisinin-kurucular-kurulu-listesi-belli-oldu-deva-partisi-kurucular-listesi-33140 (A.D.: September 28, 2020). google scholar
• 21.01.2017 tarih ve 6771 sayılı “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, (Madde 16, 17): 11.02.2017 tarih ve 29976 sayılı Resmî Gazete. google scholar
• Türkiye Varlık Fonu Kuruluş Kanunu. https://www.tvf.com.tr/uploads/file/6741-sayili-kanun-metni-2652022. pdf (A.D.: May 10, 2023). google scholar