Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Düzce’de Hava Kirliliğinin Mortalite Üzerine Etkisi

Yıl 2021, , 829 - 835, 27.12.2021
https://doi.org/10.31832/smj.933475

Öz

Amaç: Düzce ilindeki 2009-2020 tarihleri arasındaki PM10 ve PM2,5 kirliliğini incelemek ve AirQ programını kullanarak hava kirliliğine bağlı ölüm sayılarını belirlemek.
Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı tipteki bu ekolojik çalışmada 1 Ocak 2009 - 31 Aralık 2020 tarihleri arasındaki https://www.havaizleme.gov.tr/ (Erişim tarihi: 28.04.2021) adresinden elde edilen PM10 ve PM2,5 değerleri alınarak ortalama yıllık değerler hesaplanmış ve AirQ programında veriler kodlanarak önlenebilir ölüm sayıları hesaplanmıştır.
Bulgular: Düzce’de 2009-2020 yılları arasında saatlik 105071 PM10 ölçümünden 99631 (%94.80)’i yapılmıştır. PM 2,5 yıllık ortalama değerleri 2018 yılında AB (Avrupa Birliği) sınır seviyesini 0,10 μg/m3 geçerken, diğer tüm yıllarda hem DSÖ’nün (Dünya Sağlık Örgütü) önerdiği (10 μg/m3), hem de AB’nin önerdiği yıllık 25 μg/m3 seviyesini ortalama 2-3 kat aşmıştır. Hava kirliliğine atfedilen ölüm nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 2009 yılında 722 kişi (%35,03), 2010’da 638 kişi (%33,69), 2011’de 727 kişi (%35,99), 2012’de 729 kişi (%34,49), 2013’de 625 kişi (%32,24), 2013’de 625 kişi (%32,24), 2014’de 801 kişi (%38,19), 2015’te 839 kişi (36,36), 2016’da 836 kişi (35,83), 2017’de 762 kişi (%33,08), 2018’de 501 kişi (%21,16), 2019’da 725 kişi (%30,29) ve 2020’de 706 kişi (%29,24)’dir.
Sonuç: Düzce’de partikül madde kirliliği erken ölümlere neden olmaktadır. Hesaplanan yüksek hava kirliliğine bağlı ölüm oranlarının düşürülebilmesi için Düzce’nin hava kalitesinin iyileştirilmesi gerekmektedir.

Kaynakça

  • 1. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/?option=com_content&view=article&id=650:hava-kirlili%C4%9Fi-ve-sa%C4%9Fl%C4%B1k-etkileri&catid=633:%C3%A7evre-sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-birimleri-%C3%A7ed&lang=tr-TR. (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
  • 2. https://www.who.int/health-topics/air-pollution#tab=tab_1. ((İnternet Erişim Tarihi 01.05.2021).
  • 3. https://tr.euronews.com/2021/03/16/dunyan-n-hava-kirliligi-haritas-turkiye-den-3-il-avrupa-n-n-havas-en-kirli-15-sehri-listes. (internet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
  • 4. Khomenko S, Cirach M, Barboza EP, Mueller N, Gômez JB, Rueda DR, Et al. Premature Mortality Due To Air Pollution İn European Cities: A Health İmpact Assessment. The Lancet Planetary Health.2021;5:3:121134. https://doi.org/10.1016/S2542-5196(20)30272.
  • 5. https://www.dw.com/tr/be%C5%9F-%C3%B6l%C3%BCmden-birinin-sebebi-havakirlili%C4%9Fi/a-56514039 . (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
  • 6. Miller MR, Shah AS, Newby DE. We All Breathe The Same Air And We Are All Mortal. Cardiovascular Research,2020;116:1797-1799.https://doi.org/10.1093/cvr/cvaa126.
  • 7. Anderson İ. Air Pollution And Mortality: A History. Atmospheric Environment. 2009; 43:1:142-152. https://doi.org/10.1016/j.atmosenv.2008.09.026.
  • 8. Lefler SJ, Higbee JD, Burnett RT, Ezzati M, Coleman NC, Mann DD, Et al. Air Pollution And Mortality İn A Large, Representative U.S. Cohort: Multiple-Pollutant Analyses, And Spatial And Temporal Decompositions. Environmental Health. 2019;18:101. https://ehjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12940-019-0544-9. (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
  • 9. Gouveia N, Fletcher T. Time Series Analysis Of Air Pollution And Mortality: Effects By Cause, Age And Socioeconomic Status. Journal of Epidemiology & Community Health. 2000; 54: 10: 750-755. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1731551/. (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
  • 10. Khomenko S, Cirach M, Barboza EP, Mueller N, Gômez JB, Rueda DR, Et al. Premature Mortality Due To Air Pollution İn European Cities: A Health İmpact Assessment. The Lancet Planetary Health.2021;5:3:121134. https://doi.org/10.1016/S2542-5196(20)30272.
  • 11. Hayes RB, Lim C, Zhang Y, Cromar K, Shao Y, Reynolds HR, Et al. PM2.5 Air Pollution And Cause-Specific Cardiovascular Disease Mortality. International Journal of Epidemiology. 2020; 49: 1: 25–35. https://doi.org/10.1093/ije/dyz114.
  • 12. Lin H. Wang X, Qian ZM, Guo S, Yao Z, Vaughn MG, Dong G, Et all. Daily Exceedance Concentration Hours: A Novel İndicator To Measure Acute Cardiovascular Effects Of PM2.5 İn Six Chinese Subtropical Cities. Environment International. 2018;111:117-123. DOI: 10.1016 / j.envint.2017.11.022.
  • 13. Çilingir B. Hava Kirliliği ve Akciğer. J Contemp Med. 2016;6: 131-137.
  • 14. Myllyvirta L. Thieriot H.2020 Yılında Avrupa’da Fosil Yakıt Kullanımı Ve Hava Kirliliği İlişkisi. Crea. 2021; https://www.temizhavahakki.com/wp-content/uploads/2021/03/2020HavaKirliligiAvrupa-CREA-1.pdf.
  • 15. Liang F, Qingyang X, Huang K, Yang X, Liu F, Li J, Et al. The 17-Y Spatiotemporal Trend Of PM2.5 And İts Mortality Burden İn China.Pnas. 2020;117:41:25601-25608. https://doi.org/10.1073/pnas.1919641117.
  • 16. https://www.iqair.com/bangladesh. (İnternet Erişim Tarihi: 26.04.2021).
  • 17. Bove H, Bongaerts E, Slenders E, Bijnens EM, Saenen ND, Gyselaers W, Et al. Ambient Black Carbon Particles Reach The Fetal Side Of Human Placenta. Nature Communications. 2019;10: 3866.DOI:10.1038 / s41467-019-11654-3.
  • 18. https://tr.euronews.com/2021/01/07/arast-rma-hava-kirliligi-gebelik-kayb-dusuk-ve-olu-dogum-riskini-art-r-yor. (İnternet Erişim Tarihi: 26.04.2021).
  • 19. https://www.iklimhaber.org/hindistanda-hava-kirliligi-kaynakli-olumler-artiyor/. (İnternet Erişim Tarihi: 26.04.2021).
  • 20. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Doğu Marmara Bölgesi Kalkınma Göstergeleri VII. 2020; 22-32.
  • 21. Temiz Hava Hakkı Platformu. Hava Kirliliği ve Sağlığa Etkileri. Kara Rapor. 12 Ağustos 2020.
  • 22. Düzce Valiliği. http://www.duzce.gov.tr/cografya. (İnternet Erişim Tarihi: 24.04.2021).
  • 23. Tüik. Ölüm ve Ölüm Nedeni İstatistikleri 2019. https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33710. (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
  • 24. Eskiocak M, Altunok A. Trakya’da Partiküler Madde Kirliliği ve Mortalite İlişkisinin Değerlendirilmesi. Turk/ Public Health. 2020;28:3:124-132.
  • 25. Yalçın M, Kaya K. Türkiye’de Solunum Sistemine Bağlı Ölüm Oranlarının Mekânsal Kümelenmelerinin İncelenmesi. Akufemubid. 2019; 19: 3: 750-761.
  • 26. https://www.euro.who.int/en/health-topics/environment-and-health/air-quality/news/news/2018/5/over-half-a-million-premature-deaths-annually-in-the-european-region-attributable-to-household-and-ambient-air-pollution. (İnternet Erişim Tarihi 29.04.2021).
  • 27. Avşar F. Doğu Marmara Bölgeleri Kalkınma Göstergeleri. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı Yayınları; 2019;4-247.

The Effect of Air Pollution on Mortality in Düzce

Yıl 2021, , 829 - 835, 27.12.2021
https://doi.org/10.31832/smj.933475

Öz

Kaynakça

  • 1. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/?option=com_content&view=article&id=650:hava-kirlili%C4%9Fi-ve-sa%C4%9Fl%C4%B1k-etkileri&catid=633:%C3%A7evre-sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-birimleri-%C3%A7ed&lang=tr-TR. (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
  • 2. https://www.who.int/health-topics/air-pollution#tab=tab_1. ((İnternet Erişim Tarihi 01.05.2021).
  • 3. https://tr.euronews.com/2021/03/16/dunyan-n-hava-kirliligi-haritas-turkiye-den-3-il-avrupa-n-n-havas-en-kirli-15-sehri-listes. (internet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
  • 4. Khomenko S, Cirach M, Barboza EP, Mueller N, Gômez JB, Rueda DR, Et al. Premature Mortality Due To Air Pollution İn European Cities: A Health İmpact Assessment. The Lancet Planetary Health.2021;5:3:121134. https://doi.org/10.1016/S2542-5196(20)30272.
  • 5. https://www.dw.com/tr/be%C5%9F-%C3%B6l%C3%BCmden-birinin-sebebi-havakirlili%C4%9Fi/a-56514039 . (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
  • 6. Miller MR, Shah AS, Newby DE. We All Breathe The Same Air And We Are All Mortal. Cardiovascular Research,2020;116:1797-1799.https://doi.org/10.1093/cvr/cvaa126.
  • 7. Anderson İ. Air Pollution And Mortality: A History. Atmospheric Environment. 2009; 43:1:142-152. https://doi.org/10.1016/j.atmosenv.2008.09.026.
  • 8. Lefler SJ, Higbee JD, Burnett RT, Ezzati M, Coleman NC, Mann DD, Et al. Air Pollution And Mortality İn A Large, Representative U.S. Cohort: Multiple-Pollutant Analyses, And Spatial And Temporal Decompositions. Environmental Health. 2019;18:101. https://ehjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12940-019-0544-9. (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
  • 9. Gouveia N, Fletcher T. Time Series Analysis Of Air Pollution And Mortality: Effects By Cause, Age And Socioeconomic Status. Journal of Epidemiology & Community Health. 2000; 54: 10: 750-755. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1731551/. (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
  • 10. Khomenko S, Cirach M, Barboza EP, Mueller N, Gômez JB, Rueda DR, Et al. Premature Mortality Due To Air Pollution İn European Cities: A Health İmpact Assessment. The Lancet Planetary Health.2021;5:3:121134. https://doi.org/10.1016/S2542-5196(20)30272.
  • 11. Hayes RB, Lim C, Zhang Y, Cromar K, Shao Y, Reynolds HR, Et al. PM2.5 Air Pollution And Cause-Specific Cardiovascular Disease Mortality. International Journal of Epidemiology. 2020; 49: 1: 25–35. https://doi.org/10.1093/ije/dyz114.
  • 12. Lin H. Wang X, Qian ZM, Guo S, Yao Z, Vaughn MG, Dong G, Et all. Daily Exceedance Concentration Hours: A Novel İndicator To Measure Acute Cardiovascular Effects Of PM2.5 İn Six Chinese Subtropical Cities. Environment International. 2018;111:117-123. DOI: 10.1016 / j.envint.2017.11.022.
  • 13. Çilingir B. Hava Kirliliği ve Akciğer. J Contemp Med. 2016;6: 131-137.
  • 14. Myllyvirta L. Thieriot H.2020 Yılında Avrupa’da Fosil Yakıt Kullanımı Ve Hava Kirliliği İlişkisi. Crea. 2021; https://www.temizhavahakki.com/wp-content/uploads/2021/03/2020HavaKirliligiAvrupa-CREA-1.pdf.
  • 15. Liang F, Qingyang X, Huang K, Yang X, Liu F, Li J, Et al. The 17-Y Spatiotemporal Trend Of PM2.5 And İts Mortality Burden İn China.Pnas. 2020;117:41:25601-25608. https://doi.org/10.1073/pnas.1919641117.
  • 16. https://www.iqair.com/bangladesh. (İnternet Erişim Tarihi: 26.04.2021).
  • 17. Bove H, Bongaerts E, Slenders E, Bijnens EM, Saenen ND, Gyselaers W, Et al. Ambient Black Carbon Particles Reach The Fetal Side Of Human Placenta. Nature Communications. 2019;10: 3866.DOI:10.1038 / s41467-019-11654-3.
  • 18. https://tr.euronews.com/2021/01/07/arast-rma-hava-kirliligi-gebelik-kayb-dusuk-ve-olu-dogum-riskini-art-r-yor. (İnternet Erişim Tarihi: 26.04.2021).
  • 19. https://www.iklimhaber.org/hindistanda-hava-kirliligi-kaynakli-olumler-artiyor/. (İnternet Erişim Tarihi: 26.04.2021).
  • 20. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Doğu Marmara Bölgesi Kalkınma Göstergeleri VII. 2020; 22-32.
  • 21. Temiz Hava Hakkı Platformu. Hava Kirliliği ve Sağlığa Etkileri. Kara Rapor. 12 Ağustos 2020.
  • 22. Düzce Valiliği. http://www.duzce.gov.tr/cografya. (İnternet Erişim Tarihi: 24.04.2021).
  • 23. Tüik. Ölüm ve Ölüm Nedeni İstatistikleri 2019. https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33710. (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
  • 24. Eskiocak M, Altunok A. Trakya’da Partiküler Madde Kirliliği ve Mortalite İlişkisinin Değerlendirilmesi. Turk/ Public Health. 2020;28:3:124-132.
  • 25. Yalçın M, Kaya K. Türkiye’de Solunum Sistemine Bağlı Ölüm Oranlarının Mekânsal Kümelenmelerinin İncelenmesi. Akufemubid. 2019; 19: 3: 750-761.
  • 26. https://www.euro.who.int/en/health-topics/environment-and-health/air-quality/news/news/2018/5/over-half-a-million-premature-deaths-annually-in-the-european-region-attributable-to-household-and-ambient-air-pollution. (İnternet Erişim Tarihi 29.04.2021).
  • 27. Avşar F. Doğu Marmara Bölgeleri Kalkınma Göstergeleri. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı Yayınları; 2019;4-247.
Toplam 27 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Atilla Senih Mayda 0000-0001-7648-6324

Derya Karkaç 0000-0003-2773-5616

Yayımlanma Tarihi 27 Aralık 2021
Gönderilme Tarihi 6 Mayıs 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021

Kaynak Göster

AMA Mayda AS, Karkaç D. Düzce’de Hava Kirliliğinin Mortalite Üzerine Etkisi. Sakarya Tıp Dergisi. Aralık 2021;11(4):829-835. doi:10.31832/smj.933475

30703

SMJ'de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı kapsamında lisanslanır