MACAR ÖZGÜRLÜK SAVAŞININ GAZETESİ: MERCURIUS HUNGARICUS

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 137 - 145, 02.01.2022

Yasemin Altaylı

https://doi.org/10.33537/sobild.2022.13.1.12

Öz

1703-1711 tarihleri arasında gerçekleşen II. Ferenc Rákóczi
liderliğindeki bağımsızlık savaşı Macarların Habsburglara karşı
verdiği en uzun özgürlük mücadelesidir. Önceleri önemli
kazanımların elde edildiği bu bağımsızlık mücadelesi zamanla
güç kaybetmeye başlamış ve 1708'deki Trencsén yenilgisinden
sonra Macar ordusu toparlanamamıştır. II. Ferenc Rákóczi'nin
Macaristan toprakları dışında olduğu sırada 1711 tarihinde
imzalanan Szatmár Antlaşması ile Macar bağımsızlık mücadelesi
sona ermiştir. II. Ferenc Rákóczi bu tarihten sonra ülkesine
dönememiş, bir müddet Lehistan, İngiltere ve Fransa'da kaldıktan
sonra Sultan III. Ahmed'in daveti üzerine 1717 yılında Osmanlı
topraklarına gelmiş, 1720 yılında Tekirdağ'a yerleştirilmiş ve
1735 tarihindeki ölümüne kadar burada yaşamıştır.
Macar tarihinin bu en uzun özgürlük mücadelesi sırasında
özgürlük savaşının yayım organı olarak da tanımlayabileceğimiz
ilk Macar gazetesi Mercurius Hungaricus 1705 yılında Latince
olarak yayım hayatına başlamış ve bu süreçte etkili olan
Habsburg yanlısı yayım anlayışına karşı Macarların ve Macar
özgürlük mücadelesinin sesi olmuştur. Özgürlük savaşı sırasında
gerçekleşen olayların haberleştirildiği gazete aynı zamanda
dönemin Macar dış politikasının yansıtıldığı en önemli
kaynaklardan biri olarak da kabul edilebilir. 1705-1710 tarihleri
arasında yayımlanan gazete 1705 tarihindeki ikinci sayısından
itibaren ise adını Mercurius Veridicus ex Hungaria olarak
değiştirmiştir.
Çalışmamızda Macar ulusal tarihinin en uzun bağımsızlık
mücadelesi olan II. Ferenc Rákóczi liderliğindeki Macar
bağımsızlık savaşı ana hatlarıyla anlatılmış ve bu mücadelenin
sesi olan ilk Macar gazetesi Mercurius Hungaricus'un tarihçesi,
nüshaları, bu alanda yapılan çalışmalar, haber başlıkları ve
yayımlanış amacı ile ilgili bilgiler verilerek bu alanda ülkemizde
yapılacak çalışmalara katkı sağlaması açısından ilgili gazetenin
incelemesi yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

Özgürlük, II. Rákóczi;, Macar;

Kaynakça

• A hazáért és a szabadságért, Tanulmányok II.Rákóczi Ferencről, koráról és emlékezetéről (2013). Szerkesztette: Miklós Péter. Szeged: Belvedere Meridionale. Erişim tarihi: 05.08.2021. http://acta.bibl.uszeged.hu/68540/1/2013_rakoczi_tanulmanyok.pdf