İSMET ÖZEL’İN “CELLADIMA GÜLÜMSERKEN ÇEKTİRDİĞİM FOTOGRAFIN ARKASINDAKİ SATIRLAR” ŞİİRiNE PSİKANALİTİK BİR YAKLAŞIM

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 1, 90 - 98, 31.01.2024

Güler Küçükeroğlu

Öz

Edebiyatın asıl amacı olan insan ruhunu anlama ve anlatma gayretine büyük katkısı olan psikanaliz, sanatçının eserinden hareketle, sanatçıyı bir danışan konumuna getirerek onun ağzından ya da ruhundan dökülen sözcükleri yorumlamak suretiyle insan ruhunun gizli dinamiklerine ulaşmaya çalışır. Bu dinamiklerin büyük sanatkârların eserlerinde benzerlik göstermesi, insan ruhu her yerde bir ve aynıdır algısını temellendirir. Yine Freud’un madde korunumu yasasını temel alarak savunduğu ruhta da bir korunum olduğu ve tepkimelerin maddelerde olduğu gibi her zaman aynı sonucu verdiği anlayışı edebiyat ve psikanaliz arasında kopmaz bir bağ kurduğu gibi insanı anlamak ve anlamdırmak adına birçok araştırmanın önünü açmıştır. İş bu niyetle Türk Edebiyatı’nın önemli isimlerinden İsmet Özel’in bir şiirinden hareketle psikanalitik incelemesi yapılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Psikanaliz, Edebiyat, İsmet Özel

Kaynakça

• Aristo, Poetika, Çev. Sami Rıfat, Can Yayınları, İstanbul 2015
• Beyazyüz, Murat, Cemil Meriç’in Psikobiyografisi, Timaş Yayınları, İstanbul, 2016
• Campbell, Joseph, Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, Çev. Sabri Gürses, İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2013 Oğuz, Cebeci, psikanalitik Edebiyat Kuramı, İtaki Yay. , 2004, İstanbul, s.475
• Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Say Yayınları, İstanbul 2017
• Crapps Robert W “Psikanaliz ve Din”, Çev. Ali Ayten, Marife, yıl.4, s.1 bahar 2004, s. 173, 2004
• Çetin, Nurullah, Şiir Çözümleme Yöntemi, Ankara, Akçag yayınları, Ankara 2017
• Eagleton, Terry, Şiir Nasıl Okunur, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2007
• Freud, Sigmund, Psikanaliz Üzerine Beş Konfrerans, Say Yayınları, İstanbul 2015
• Freud, Sigmund, Sanat ve Edebiyat, Payel Yayınları, Çev. Emre Kapkın&Ayşen Tekşen, İstanbul 2016
• Freud, Sigmund. Leonardo Da Vinci, Oda Yayınları, İstanbul, 2019
• Frye, Northrop, Eleştirinin Anatomisi, çev. Hande Koçak, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2015
• Gariper, C.& Bayraktar, Y. Dionizyak Coşkunun İhtişam ve Sefaleti, Yakup Kadri’nin Nur Baba Romanına Psikanalitik Bir Yaklaşım, Çizgi Kitabevi, İstanbul 2019
• Gümüş, Hicrani, Arketipsel Eleştirinin Temel Kaynakları, Gıb Akademi, Cilt/Vol: 1 Sayı/Num: 1 Aralık/December 2021
• Jung, Carl Gustav, Dönüşüm Sembolleri, alfa yay. Çev. Firuzan Gürbüz Gerhold,İstanbul, 2022
• Jung, Carl Gustav Rüyalar, Pinhan Yayınları, Çev. Aylin Kayapalı, İstanbul, 2015
• Kaplan, Mehmet, Tevfik Fikret, Dergâh Yayınları, İstanbul 2009
• Kolcu, Ali, İhsan. Edebiyat Kuramları, Salkım Sögüt Yayınevi, Erzurum 2016
• Özel, İsmet, Erbain, Tiyo Yayıncılık, İstanbul 2022
• Öztürk, Nurullah “Psikanaliz ve Edebiyat, İnsan Bilimleri Araştırmaları” yıl:1, sayı:4, 1993
• Zeliha ÖZTÜRK, Yenileşme Dönemi Türk Anlatılarının Arketipsel Eleştiri Yöntemi İle İncelenmesi (1796-1895), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, 2017
• Sarı, Ahmet, Psikanaliz ve Edebiyat, Salkım Söğüt Yayınları, Ankara 2008